RRJETET KOMPJUTERIKE
by Emanuela Prenci
1. Dy kompjutera quhen të ndërlidhur nëse janë të aftë të shkëmbejnë informacion midis tyre. Lidhja mund të realizohet me anën e kabllove elektrikë, fibrave optike, mikrovalëve, rrezeve infra të kuqe apo me anën e satelitëve. Rrjetet kanë forma dhe madhësi të ndryshme.
1.1. Sipas marrëdhënieve Client-server Multitier architecture
1.2. Sipas madhësisë Personal Area Network (PAN) Wireless PAN Local Area Network (LAN) Wireless LAN HomePNA Power line communication (HomePlug) Metropolitan Area Network (MAN) Wireless MAN Wide Area Network (WAN)
1.3. Sipas topologjisë bus network star network ring network grid network toroidal networks and hypercubes tree and hypertree networks
1.4. Sipas funksionev Storage area networks Server farms Process control networks Value added network SOHO network Wireless community network
2. SIGURIA E RRJETIT
2.1. Siguria e rrjetit nenkupton mbrojtjen e te gjitha burimeve ,pra mbrohen jo vetem burimet e rendesishme por edhe ato burime qe kane lidhje me to
2.1.1. shembull:letra dhe boja e printerit jane burime per printerin i cili nga ana tjeter konsiderohet si nje burim i rrjetit.Mungesa e tyre do t coje ne mosfunksionim te printerit.
2.2. Siguria e rrhjetit qendron ne ruajtjen e integritetit te burimeve te nje rrjeti si dhe gadishmerise se tyre .
3. Qytetare te zakonshem perdorin rrjetet transaksioniste bankare per blerje online,pagesa te detyrimeve finnciare ,etj. Sa me shume perdorues te kete nje rrjet aq me shume transaksione financiare te kryen apo informacione te rendesishme te shkembehen ne te,aq me shume siguria ne rrjet do te jete nje problem madhor i mundshem. Sulm do te quajme cdo perpjekje keqdashese per te nderhyre ne nje rrjet ne menyre te pligjshme ,duke shfrytezuar dobesite apo problemet e rrjetit.
4. Nje rrjet kompjuterik perbehet nga dy ose me shume paisje kompjuterike te nderlidhura midis tyre ,me qellim perdorimin e perbashket te burimeve,shkembimin e informacionit ose komunikimin elektronik.
5. Ne nje rrjet burimet jane ne cdo lloj forme te dhenash ,aplikacionesh apo hardware-sh, qe mund te perdoren per te permbushur nje detyre te caktuar.Keshtu ne nje rrjet,printeri konsiderohet gjithashtu nje burim.
6. Kercenimet qe vijne nga interneti:
6.1. Siguria eshte nje domosdoshmeri per te mbrojtur te dhenat dhe individet e vecante nga nje shumellojshmeri sulmesh apo kercenimesh ndaj rrjetit .
6.2. RREZIQET ME TE ZAKONSHME PER RRJETIN:
6.2.1. VIRUSET
6.2.2. KRIMBAT
6.2.3. TROJANET
6.2.4. PERGJIMI
6.2.5. REKLAMIMI I PADESHIRUAR
6.2.6. SULMET E HAKERAVE
6.2.7. VJEDHJA E SHENIMEVE DHE IDENTITETIT