อริยสัจ ๔ ความจริงอันประเสริฐ

1. สมุทัย สาเหตุที่ทำให้เกิดทุกข์

1.1. กามตัณหา ความทะยานในกาม

1.2. ภวตัณหา ความทะยานในภพ

1.3. วิภวตัณหา ความทะยานอยากในปราศจากภพ

2. ทุกข์ สภาพที่ทนได้ยาก

2.1. ชาติ การเกิด

2.2. ชรา การแก่

2.3. มรณะ การตาย

2.4. ขันธ์

2.4.1. ๑.รูป สิ่งที่รับรู้ด้วยตา

2.4.2. ๒.เวทนา ความรู้สึก

2.4.3. ๓.สัญญา ความจำได้หมายรู้

2.4.4. ๔.สังขาร การคิดปรุงแต่ง

2.4.5. ๕.วิญญาณ ความรับรู้

3. มรรค แนวทางปฏิบัติที่นำไปสู่ความดับทุกข์

3.1. ๑.สัมมาทิฏฐิ ความเห็นชอบ

3.2. ๒.สัมมาสังกัปปะ ความดำริชอบ

3.3. ๓.สัมมาวาจา เจรจาชอบ

3.4. ๔.สัมมากัมมันโต การงานชอบ

3.5. ๕.สัมมาอาชีวะ เลี้ยงชีพชอบ

3.6. ๖.สัมมาวายามะ ความพยายามชอบ

3.7. ๗.สัมมาสติ ความระลึกชอบ

3.8. ๘.สัมมาสมาธิ ความตั้งใจชอบ

4. นิโรธ ความดับทุกข์