ชมพูทวีป

1. มหาชนบท ๑๖ ในสมัยพุทธกาล หมายถึง แคว้นขนาดใหญ่ หรือรัฐ ๑๖ รัฐ ตามที่ปรากฏในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา ๑. แคว้นกัมโพชะ มีเมืองหลวงชื่อ ทวารกะ ๒.แคว้นกาสี มีเมืองหลวงชื่อ พาราณสี ๓.แคว้นกุรุ มีเมืองหลวงชื่อ อินทปัถะ ๔.แคว้นโกศล มีเมืองหลวงชื่อ สาวัตถี ๕.แคว้นคันธาระ มีเมืองหลวงชื่อ ตักศิลา ๖.แคว้นเจตี มีเมืองหลวงชื่อ โสตถิวดี ๗.แคว้นปัญจาละ มีเมืองหลวงชื่อ กัมปิลละ ๘.แคว้นมคธ มีเมืองหลวงชื่อ ราชคฤห์ ๙.แคว้นมัจฉะ มีเมืองหลวงชื่อ วิราฎ ๑๐.แคว้นมัละ มีเมืองหลวงชื่อ กุสาวดี (แต่ภายหลังแยกเป็นกุสินาราและปาวา) ๑๑.แคว้นวังสะ มีเมืองหลวงชื่อ โกสัมพี ๑๒.แคว้นวัชชี มีเมืองหลวงชื่อ เวสาลี (ไพศาลี) ๑๓.แคว้นสุระเสนะ มีเมืองหลวงชื่อ มถุรา ๑๔.แคว้นอวันตี มีเมืองหลวงชื่อ อุชเชนี ๑๕.แคว้นอังคะ มีเมืองหลวงชื่อ จัมปา ๑๖.แคว้นอัสสกะ มีเมืองหลวงชื่อ โปตลิ (โปตละ)

2. ๑. แคว้นโกลิยะ มีเมืองหลวงชื่อ เทวทหะ (รามคาม) ๒.แคว้นภัคคะ มีเมืองหลวงชื่อ สุงสุมารคีระ ๓.แคว้นมัททะ มีเมืองหลวงชื่อ สาคละ ๔.แคว้นวิเทหะ มีเมืองหลวงชื่อ มิถิลา ๕.แคว้นสักกะ มีเมืองหลวงชื่อ กบิลพัสดุ์ ๖.แคว้นสุนาปรันตะ มีเมืองหลวงชื่อ สุปปารกะ ๗. แคว้นอังคุตตราปะ เมืองหลวงเป็นเพียงนิคมชื่ออาปณะ

3. ชมพูทวีป แบ่งเป็น ๒ เขต การปกครองในสมัยก่อนแบ่งออกเป็น ๒ เขต บางครั้งเรียกเป็นจังหวัด คือ ๑. มัชฌิมชนบทหรือมัธยมประเทศ คือ ประเทศภาคกลาง เป็นที่อาศัยอยู่ของพวกอริยกะ ๒. ปัจจันตชนบทหรือปัจจันตประเทศ คือ ประเทศปลายแดนเป็นที่อาศัยอยู่ของพวกมิลักขะ

4. ชมพูทวีป ดินแดนเป็นที่เกิดขึ้นของพระพุทธศาสนาหรือดินแดนที่เรียกว่าประเทศอินเดียในสมัยก่อน เรียกว่า ชมพูทวีป ในปัจจุบันเป็นที่ตั้งของประเทศอินเดีย เนปาล ปากีสถาน บังคลาเทศและภูฏาน ตั้งอยู่ทางทิศพายัพ (ตะวันตกเฉียงเหนือ) ของประเทศไทย

5. ชนชาติที่อาศัยอยู่ในชมพูทวีปมี ๒ พวก ๑. พวกมิลักขะ เจ้าถิ่นเดิมที่อาศัยอยู่ก่อน ๒. พวกอริยกะ พวกที่อพยพมาใหม่โดยอพยพมาทางด้าน ภูเขาหิมาลัยรุกไล่เจ้าถิ่นเดิมถอยร่นไปอยู่รอบนอก