1. Tìm hiểu chung
1.1. Tác giả
1.1.1. là nhà thơ trào phúng và trữ tình ,gương mặt nổi bật TK XIX
1.1.2. Trần Thế Xương (1870-1907) thường gọi là Tú Xương
1.1.3. Lân đân cả đời trong nghiệp thi cử
1.2. Tác phẩm
1.2.1. Đề tài : người vợ_ đề tài hiếm thấy trong văn học. Vậy mà trong sáng tác của Tú Xương ,có hẳn một đề tài về bà Tú
1.2.2. là một trong các bài thơ hay và cảm động nhất của Tú Xương về bà Tú, là lời tri ân của ông đến người vợ hiền thảo
2. Phân tích
2.1. 2 câu đề
2.1.1. Quanh năm buôn bán ở mom sông Nuôi đủ năm con với một chồng.
2.1.1.1. Lời giới thiệu: về công việc của bà Tú
2.1.1.1.1. Thời gian: "quanh năm"
2.1.1.1.2. Công việc: "buôn bán"
2.1.1.1.3. Địa điểm: "mom sông"
2.1.1.2. Từ"NUÔI"
2.1.1.2.1. Chăm dưỡng
2.1.1.2.2. Bà tú là trụ cột gia đình
2.2. 2 câu thực
2.2.1. Lặn lội thân cò khi quãng vắng Eo sèo mặt nước buổi đò đông.
2.2.1.1. Đảo ngữ: "lặn lội", "eo sèo"
2.2.1.1.1. nhấn mạnh sự cơ cực, vất vả, khó khăn khi mưu sinh của bà Tú
2.2.1.2. Hình ảnh con cò
2.2.1.2.1. tác giả đã thật tài tình khi gửi gắm hình ảnh người vợ trong hình tượng “con cò”.
2.2.1.2.2. nhưng tác giả lại sử dụng 'thân cò" thay vì "con cò" vốn là đã có dụng ý riêng
2.2.1.3. "Quãng vắng","đò sông"
2.2.1.3.1. Những nơi cha ông khuyên con cháu tránh xa, lại là nơi bà Tú mưu sinh hằng ngày
2.3. 2 câu luận
2.3.1. Một duyên, hai nợ âu dành phận Năm nắng mười mưa dám quản công.
2.3.1.1. Duyên- nợ
2.3.1.1.1. DUYÊN: ông tơ bà nguyệt se duyên mà thành
2.3.1.1.2. NỢ: bà Tú phải gánh chịu: nợ, nắng, mưa,cơ cực
2.3.1.2. Cách ứng xử
2.3.1.2.1. bà chưa một lần than trách chồng
2.3.1.2.2. chấp nhận số phận