พัฒนาหลักสูตร (02198221)
by Fluk Wachiraphon
1. องค์ประกอบของหลักสูตร
1.1. ส่วนประกอบของหลักสูตรที่สําคัญ 4 ประการ ได้แก่ วัตถุประสงค์ของหลักสูตร เนื้อหาของหลักสูตร การจัดประสบการณ์การเรียนรู้ และการประเมินผล
2. ประเภทของหลักสูตร
2.1. 1. หลักสูตรรายวิชา 2. หลักสูตรสัมพันธ์วิชา 3. หลักสูตรประสบการณ์ 4. หลักสูตรบูรณาการ 5. หลักสูตรอิงมาตรฐาน 6. หลักสูตรเสริม
3. ลักษณะหลักสูตรที่ดี
3.1. 1. หลักสูตรควรมีการปรับปรุงให้มีความทันสมัยอยู่เสมอ 2. หลักสูตรควรบอกแนวทาง ด้านสื่อการสอน 3. หลักสูตรควรได้รับการจัดทําหรือพัฒนาจากคณะบุคคลหลายฝ่าย 4. หลักสูตรจะต้องจัดได้ตรงตามความมุ่งหมายของการศึกษาแห่งชาติ ไม่ขัดแย้งต่อแนวนโยบายการพัฒนา ประเทศชาติซึ่งก่อให้เกิดความขัดแย้งในสังคม 5. หลักสูตรควรจะมีกิจกรรมกระบวนการและเนื้อหาสาระที่จะช่วยให้ผู้เรียนคิดเป็น 6. หลักสูตรควรจะมีลักษณะที่สนองความต้องการและความสนใจ ทั้งของผู้เรียนและสังคม สามารถพัฒนา ผู้เรียนบนฐานความแตกต่างระหว่างบุคคลได้
4. ประวัติความเป็นมาและระบบการจัดการศึกษาของไทย
4.1. 1) การศึกษาของไทยสมัยโบราณ (พ.ศ. 1781 - พ.ศ. 2411) 2) การศึกษาของไทยสมัยปฏิรูปการศึกษา (พ.ศ. 2412 - พ.ศ. 2474) 3) การศึกษาของไทยสมัยการปกครองระบอบรัฐธรรมนูญระยะแรก (พ.ศ. 2475 - พ.ศ. 2491) 4) การศึกษาไทยสมัยพัฒนาการศึกษา (พ.ศ. 2492 พ.ศ. 2534) 5) การศึกษาสมัยปัจจุบัน (พ.ศ. 2535-ปัจจุบัน)
5. ทักษะที่จําเป็นสําหรับศตวรรษที่ 21
5.1. 2.1 ทักษะชีวิตและการทํางาน .2 ทักษะด้านสารสนเทศ สื่อ และเทคโนโลยี 2.3 ทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรม
6. หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ.2551
6.1. หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 ได้เปลี่ยนแปลงมาจากหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2544 ซึ่งกําหนดเป้าหมายคุณภาพของผู้เรียนที่ชัดเจน ใน 5 ลักษณะ คือ
6.1.1. 1. วิสัยทัศน์ แสดงเจตนารมณ์ของหลักสูตร 2. จุดมุ่งหมาย ขยายรายละเอียดจากวิสัยทัศ 3. สมรรถนะสําคัญของผู้เรียน กําหนดความสามารถของผู้เรียน 4. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ กําหนดคุณภาพผู้เรียนด้านจริยธรรมและคุณธรรม 5. มาตรฐานการเรียนรู้ ใช้มาตรฐานการเรียนรู้ใน 8 กลุ่มสาระ
7. กระบวนการในการพัฒนาหลักสูตร
7.1. 1. รูปแบบการพัฒนาหลักสูตรของไทเลอร์ 2. รูปแบบการพัฒนาหลักสูตรของฮิลดา ทาบา (Hilda Taba) 3. รูปแบบการพัฒนาหลักสูตรของเซเลอร์ อเล็กซานเดอร์ และเลวิส 4. รูปแบบการพัฒนาหลักสูตรของโอลิวา 5. รูปแบบการพัฒนาหลักสูตรของโบแชมป์
8. แนวทางการจัดกิจกรรมการการเรียนรู้
9. ควาหมายของหลักสูตร
9.1. คําว่า หลักสูตร หรือ Curriculum ปรากฏครั้งแรกในการตีพิมพ์ textbook ในปี ค.ศ.1918 โดย John Franklin Bobbitt (1918) ซึ่งได้กล่าวถึงคําว่า curriculum ว่าเป็นแนวคิดที่มีรากศัพท์มาจากภาษาละติน Currere มีความหมายว่า “race-course” หมายความว่า หลักสูตรเป็นการกระทําหรือประสบการณ์ที่ส่งต่อไปยังเด็กให้เติบโต เป็นผู้ใหญ่ที่ประสบความสําเร็จได้ในสังคมผู้ใหญ่
10. ความสำคัญของหลักสูตร
10.1. 1. หลักสูตรเป็นเสมือนเบ้าหลอมพลเมืองให้มีคุณภาพ 2. หลักสูตรเป็นมาตรฐานของการจัดการศึกษา 3. หลักสูตรเป็นโครงการและแนวทางในการให้การศึกษา 4. ในระดับโรงเรียนหลักสูตรจะเป็นแนวปฏิบัติแก่ครู 5. หลักสูตรเป็นแนวทางในการส่งเสริมความเจริญงอกงามและพัฒนาการของเด็กตามจุดมุ่งหมายของ การศึกษา 6. หลักสูตรเป็นเครื่องกําหนดแนวทางในการจัดประสบการณ์ว่า ผู้เรียนและสังคมควรได้รับสิ่งใดบ้างที่เป็น ประโยชน์แก่ผู้เรียนโดยตรง 7. หลักสูตรเป็นเครื่องกําหนดว่า เนื้อหาวิชาอะไรบ้างที่ช่วยให้เด็กมีชีวิตอยู่ในสังคมอย่างราบรื่น 8. หลักสูตรเป็นเครื่องกําหนดว่า วิธีการดําเนินชีวิตของเด็กให้เป็นไปด้วยความราบรื่นและผาสุกเป็นอย่างไร 9. หลักสูตรย่อมทํานายลักษณะของสังคมอนาคตได้ว่าจะเป็นอย่างไร 10. หลักสูตรย่อมกําหนดแนวทางความรู้ ความสามารถ ความประพฤติ ทักษะและเจตคติของผู้เรียนในอันที่ จะอยู่ร่วมในสังคม และบําเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์ต่อชุมชนละชาติบ้านเมือง
11. ปรัชญาการศึกษา ทฤษฎีทางการศึกษา แนวคิดในการจัดการศึกษา
11.1. 1. ปรัชญาสารัตถนิยม 2. ปรัชญานิรันตรนิยมหรือสัจจนิยม 3. ปรัชญาอัตถิภาวนิยม 4. ปรัชญาปฏิรูปนิยม 5. ปรัชญาพิพัฒนนิยมหรือพิพัฒนาการ
11.2. 1. ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มพฤติกรรมนิยม 2. ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มพุทธินิยม 3. ทฤษฎีการเรียนรู้ในกลุ่มมานุษยนิยม 4. ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มผสมผสานของกานเย 5. ทฤษฎีกระบวนการทางสมองในการประมวลข้อมูล
12. วิสัยทัศน์และแผนพัฒนาการศึกษาของชาติ
12.1. แผนการศึกษาแห่งชาติ หมายถึง แผนงานหลักในการจัดการศึกษาของชาติ และ แผนพัฒนาการศึกษา แห่งชาติ หมายถึง แผนกําหนดทิศทาง และขอบเขตในการพัฒนาการศึกษาของชาติ ซึ่งสอดคล้องกับแผนพัฒนา เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
12.2. ตัวชี้วัด ภายใต้ยุทธศาสตร์ และกลยุทธ์
12.2.1. 1. เป้าหมายหลักของแผนพัฒนาการศึกษาฯ 2. ตัวชี้วัดตามเป้าหมายหลัก 3. วิสัยทัศน์ 4. พันธกิจ 5. ยุทธศาสตร์