1. MAGNETIZMI
1.1. Fusha magnetike -- krijohet nga magnetet e perhershem dhe nga rryma elektrike.
1.1.1. 1- Vijat e fushes dalin nga poli Nord dhe hyjne ne polin Sud.
1.1.2. 2- Drejtimi i fushes magnetike ne cdo pike eshte sipas tangjentes me vijen e fushes ne ate pike.
1.1.3. 3- Fusha eshte me e fuqishme aty ku vijat e fushes jane me prane njera- tjetres.
1.2. Magneti
1.2.1. Ka nje fushe magnetike perreth tij.
1.2.2. Ka dy pole te kunderta (Nord dhe Sud) te cilat ushtrojne force mbi magnetet e tjere.
1.2.3. Polet e njejta shtyhen, kurse polet e kunderta terhiqen.
1.2.4. Terheq materiale magnetike duke indikuar magnetizem ndaj tyre. Te disa materiale magnetizimi eshte i perhershem(celiku). Te disa te tjere te tjera eshte i perkoheshem(hekuri).
1.2.5. Ushtron nje force te vogel ose pothuajse nuk ushtron fare force, te materialet jomagnetike.
1.3. Magnetizimi
1.3.1. 1- Copa e metalit goditet me nje magnet te perhershem . Duke e goditur gjithmone nga njera ane pa ndryshuar drejtim, copa e metalit magnetizohet.
1.3.2. 2- Vendoset materiali ne nje fushe magnetike , te krijuar nga nje elektromaagnet . Elekromagneti eshte nje bobine prej teli e lidhur me nje bateri ose burim rryme te vazhduar. Rryma krijon brenda bobines fushe magnetike e cila magnetizon materialin.
1.4. Cmagnetizimi
1.4.1. 1- Goditeni metalin . Kur magnetin e vendosim ne drejtimin lindje- prerendim dhe e godasim, ai e humbet magnetizimin e tij.
1.4.2. 2- Vendoseni magnetin ne fushen e nje elekromagneti te lidhur me rryme alternative. Fusha magnetike do te lekundet. GRradualisht e ulim rrymen ne zero. Magneti do te cmagnetizohet.
1.4.3. 3- Nxeheni magnetin. Nese temperatura e kalon nje vlere te dhene, magneti e humbet magnetizimin.
2. ELEKTROMAGNETIZMI
2.1. Nje elektromagnet tipik perbehet nga nje bobine me tel bakri. Shpesh kjo bobine quhet solenoid. Kur neper te rrjedh rryme, perreth bobines krijohet nje fushe magnetike.
2.2. Forcimi i fushes se krijuar nga elektromagneti
2.2.1. 1- Duke rritur rrymen qe rrjedh ne te :sa me e madhe te jete rryma aq me e fuqishme eshte fusha.
2.2.2. 2- Duke rritur numrin e spirave ne bonine, ne te njejtin vend bejme me shume spira, per te perqendruar fushen.
2.2.3. 3- Duke shtuar nje berthame prej hekuri te bute, berthama magnetizohet fort nga fusha dhe kjo e fuqizon shume fushen magnetike.
2.3. Fusha perreth solenoidit
2.3.1. Njeri skaj i solenoidit eshte poli nord dhe tjetri eshte poli sud. Vijat e fushe dalin nga poli nord dhe hyjne ne polin sud.
2.3.2. Vijat e fushes jane me prane njera tjetres ne polet , gje qe tregon se aty fusha eshte me e fuqishme .
2.3.3. Vijat largohen kur largohemi nga polet , gje qe tregon se fusha eshte me e dobet ne ato zona.
3. ELEKTRICITETI STATIK
3.1. Elekriciteti statik eshte i rendesishem ne jeten e perditshme. Ai luan rol ne procesin e fotokopjimit, ne sperkatjen e produkteve bujqesore etj.
3.2. Behet i mundur fale ngarkesave elektrike( ngarkesa pozitive dhe negative). Ngarkesat e njejta shtyhen , kurse ato te kunderta terhiqen.
3.3. Elektrizimi
3.3.1. 1. Elektrizimi me ferkim
3.3.2. 2. Elektrizimi me takim
3.4. Fusha elektrike
3.4.1. Cdo trup i ngarkuar krijon fushe elektrike ne hapsiren perreth tij. Ky trup i ngarkuar mund te jet ei vogel ,si elektroni apo protoni ose gjigant si nje planet apo yll. Kur themi se ai krijon nje fushe elektrike , kuptojme se si ushtron nje force nje force elektrike mbi cdo trup tjeter te ngarkuarqe ndodhet ne kete fushe
3.4.2. Ligji i kulonit
3.4.2.1. Perkufizim: Dy ngarkesa pikesore bashkeveprojne me forca qe jane ne perpjesetim me keto ngarkesa dhe ne perpjesetim te zhdrejte me katrorin e largesise mes tyre. Forcat jane te drejtuara sipas vijes qe bashkon ngarkesat, dhe jane po terheqese po qe se ngarkesat kane shenja te kunderta, dhe shtytese po qe se ngarkesat kane shenja te njenjta.
3.4.2.2. Formula: F= k*[(Q1*Q2)/r²] ku : k- konstantja e perpjesetueshmerise Q1, Q2 - dy ngarkesa pikesore r - largesa ndermjet Q1 dhe Q2
4. ELEKRICITETI
4.1. Rezistenca elektrike
4.1.1. R=U/I
4.1.1.1. Rryma elektrike (I)- levizja e ngarkesave quhet ndryshe rryme elektrike. Rryma del nga poli pozitiv i burimit, pershkron qarkun dhe hyn te poli negativ. Sa me e madhe te jete rryma elektrike aq me e madhe eshte sasia e ngarkesave qe levizin. Njesia matese: Amperi (A) Aparati mates: Ampermetri
4.1.1.2. Tensioni( diferenca e potencialeve ne skajet e rezistences)(U) Njesia matese:Volt(V) Aparati mates: Voltmetri Sa me i larte te jete tensioni aq me shume energji u jep bateria elektroneve per ti shtyre jashte.
4.1.2. Faktoret qe ndikojne tek rezistenca
4.1.2.1. Gjatesia- Rritja e gjatesise se telit rrit rezistencen e tij.
4.1.2.2. Seksioni i prerjes terthore- Nje percjelles i holle ka rezistence me te madhe se nje me i trashe.
4.1.3. Ligji i Ohmit
4.1.3.1. Rryma qe krijohet ne qark eshte ne perpjesetim te drejte me diferencen e potencialeve qe krijohet te bateria dhe ne perpjesetim te zhdrejte me rezistencen e ketij qarku. I=U/R
4.2. Elektriciteti dhe energjia
4.2.1. Fuqia elektrike
4.2.1.1. Fuqia elektrike eshte numerikisht e barabarte me punen qe rryma elektrike kryen gjate njesise se kohes
4.2.1.2. P=E/t (Energji e transferuar nga forca elekromotore e burimit te rrymes ne njesine e kohes/ njesia matese W)
4.3. Qarqet elektrike
4.3.1. Lidhje ne seri
4.3.1.1. R= R1+R2+......
4.3.1.2. 1. Rezistenca e kombinuar eshte e barabarte me shumen e rezistencave 2. Rryma eshte e njejte ne te gjitha pikat e qarkut
4.3.2. Lidhje paralel
4.3.2.1. 1/R= 1/R1+1/R2
4.3.2.2. 1.Rezistenca efektive eshte me e vogel sesa rezistenca e seciles nga rezistencat. 2.Rryma qe del nga burimi eshte me e madhe se rryma qe kalon permes seciles nga rezistencat.