Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci
by Jowita Kowalczyk
1. Funkcje dydaktyki
2. Diagnostyczna - bada, analizuje procesy, wykrywa prawidłowości rządzące procesem.
3. Prognostyczna - projektuje działania dydaktyczne.
4. Metody badawcze
5. Obserwacja
6. Eksperyment
7. Wywiad
8. Analiza dokumentów pedagogicznych i psychologicznych
9. Ankieta
10. Analiza statystyczna
11. Narzędzia badawcze
12. Arkusz obserwacji
13. Testy psychologiczne i dydaktyczne
14. Kwestionariusze
15. Behawioryzm – kierunek w psychologii, powstał na początku XX wieku i trwał do lat 90. Przedstawiciele tego nurtu badali związek między bodźcem a reakcją. Do przedstawicieli należą: J.B. Watson, E.C. Tolman, B.F. Skinner. Inspiracją dla nich była teoria ewolucji. Przeprowadzali badania na zwierzętach i sądzili, że ustalenia stosują się także do ludzi. Behawiorystów interesowały zachowania obserwowalne, a nie to co dzieje się w ludzkim umyśl. Różnice indywidualne dla behawiorystów nie istniały lub nie miały znacznia.
16. Nauczyciel na lekcji jest menagerem/kierownikiem
17. Uczenie się, nauczanie wyrażane jest w wykonywaniu obserwowalnych czynności
18. Nauczyciel jest jedynym źródłem wiedzy ( uczeń pozyskuje wiedzę od nauczyciela na zasadzie „kopiuj, wklej”)
19. Obserwowalne czynności ucznia muszą przebiegać według ściśle zaplanowanego wzoru
20. Każda z czynności ucznia powinna być wzmacniana i kontrolowana (model behawiorystyczny wygenerował model: bodziec -> reakcja – wzmacnianie, zachowanie ucznia – ocena
21. Konstruktywizm – główni przedstawiciele tego nurtu to: J. Piaget, R.H. Schaffer, L.S. Wygotsky, J.S. Bruner. Wiedza jest pojęciem subiektywnym, rozwój umysłowy jest procesem społeczno-kulturowym – zatem człowiek rozwija się w kontaktach międzyludzkich i społecznym działaniu. Uczenie się jest konstruktem bądź produktem ludzkiego działania.
22. Punktem wyjścia jest aktywność ucznia
23. Uczeń jest badaczem
24. Kluczowe w nauczaniu jest stawianie ucznia w sytuacjach problemowych
25. Uczenie się nie polega na przyswajaniu cudzych pojęć ale na społecznym negocjowaniu znaczeń
26. Błędy uczniowskie są naturalnym elementem uczenia się
27. Rola nauczyciela polega na tworzeniu warunków do uczenia się (samodzielne docieranie do wiedzy)
28. Cechy programów oparte na behawioryzmie
29. Idealizm i realizm oraz nauczanie i uczenie się
30. Moralny i duchowy wymiar rzeczywistości; absolutny i ponadczasowy charakter prawdy i wartości; niezmienność oraz uporządkowanie świata umysłu i idei oraz w epistemologii
31. Hierarchiczne uporządkowanie treści nauczania, które odnosi do siebie pojęcia i idee
32. Najwyższą pozycję w programie zajmują przedmioty ogólne i abstrakcyjne, historia i literatura, przedmioty przyrodnicze oraz język
33. Stałe kontrolowanie postępów i przekazywanie informacji zwrotnej
34. Formułowanie bliskich i dalekich celów nauczania
35. Usuwanie wszelkich luk w wiedzy
36. Akcent na trwałe przyswajanie wiedzy faktograficznej
37. Cechy programów opartych na podejściu humanistycznym
38. Filozofia współczesna i psychologia humanistyczna
39. Wiedza traktowana jako proces, w którym rzeczywistość podlega ciągłym zmianom, a sama czynność uczenia się jest utożsamiana z rozwiązywaniem problemów.
40. Uczeń w roli badacza
41. Kierowanie się uogólnieniami i hipotezami
42. Oparcie programu na osobistych doświadczeniach i zainteresowaniach jednostki
43. Proces uczenia się związany jest z prawdziwym życiem i pozostawianiem jednostce swobody w rozwoju
44. Rolą nauczyciela jest wspomaganie ucznia w samodzielnej edukacji
45. Kształcenie jako proces formowania samoświadomości, wolności wyboru i ponoszenia za nieodpowiedzialności
46. W ramach programu należy korzystać z prowadzenia eksperymentów, wyrażania ekspresji, dyskusji i rozmów.
47. Program ma charakter interdyscyplinarny, których zawartość merytoryczna i metodyczna winna być negocjowana z uczniami
48. Program nastawiony na rzeczywistą indywidualizację czy integrację
49. Cechy programów opartych na podejściu konstruktywistycznym
50. Progresywizm, egzystencjalizm
51. Przywiązanie do aspektów językowych i artystycznych.
52. Uwzględnia się przestrzeń do tworzenia samowiedzy i prowadzenia osobistych refleksji.
53. Wprowadza się do treści programowych ideologie i idee społeczne, ekonomiczne, polityczne, a także porusza się w nich tematy ważne społecznie.
54. Zasada nieustannego konstruowania i rekonstruowania wiedzy poprzez dialog prowadzony w szkole
55. Znaczna rola mowy w rozwoju myślenia dziecka i edukacyjne znaczenie obecności dorosłego w jego pobliżu.
56. Duże znaczenie procesu uczenia się od rówieśników
57. Oparcie programu na tworzeniu warunków do konstruowania wiedzy przez jednostkę, a więc do występowania ucznia w roli badacza, odkrywcy, autora pytań, aktywnego interlokutora
58. Model refleksyjny - stymulowanie ucznia w centrum procesów edukacyjnych, traktowanie go jako „wypytywanie” podręczników, pisanie jako aktywne strukturalizowanie tego, co uczeń już wie, czego jeszcze i w jaki sposób pragnie się dowiedzieć
59. Dydaktyka - sztuka nauczania zajmująca się: nauczaniem i uczeniem się.
60. Nauczanie - systemowa, planowa działalność nauczyciela. Przekazanie wiedzy uczniowi.
61. Uczenie się - samodzielne przyswajanie wiedzy.
62. Dydaktyka ogólna – odnosi się do wszelkiego nauczania ( wszystkich przedmiotów na wszystkich szczeblach czy poziomach tego procesu).
63. Dydaktyki szczegółowe – zwane metodykami, odnoszą się do nauczania określonych przedmiotów albo przedmiotów składających się na nauczanie początkowe.
64. Co bada dydaktyka?
65. Nauczanie i uczenie się systematyczne i zamierzone , organizowane świadomie i planowo w szkole i poza nią
66. Samokształcenie
67. Czynności nauczyciela i uczniów
68. Cele kształcenia
69. Treści kształcenia
70. Zasady kształcenia
71. Metody kształcenia
72. Środki dydaktyczne
73. Formy organizacyjne kształcenia
74. Osiągnięcia szkolne
75. Systemy dydaktyczne
76. E-learning
77. Praktyczna (wskazuje metody, formy organizacyjne w wywoływaniu zamierzonych zmian u uczniów)
78. 2.Progresywizm Johna Deweya
79. 1.Pragmatyczna koncepcja człowieka
80. ojciec pragmatyzmu pedagogicznego.Przedstawiał własne poglądy na człowieka i świat oraz wiedzę, prawdę i wartości.
81. Istoty ludzkie jako integralna część natury.
82. Umysł
83. służy do określania potencjalnych sposobów działania i ich konsekwencji, do powstrzymywania niewłaściwych reakcji.
84. Świat
85. cechuje się permanentną zmianą, jest pluralistyczny i nie posiada zakończonej postaci, "staje się".
86. 3. Pogląd na rzeczywistość
87. rzeczywistością jest to, co jest za rzeczywistość uznawane w danym, szczególnym kontekście historycznym.
88. 4. Problem prawdy i wiedzy
89. Prawda jako "dynamiczna seria procesów", za pomocą których można było osiągnąć cele życiowe.
90. Pragmatyzm- teoria wiedzy utrzymując, że autentyczność lub wartość funkcjonalna wiedzy oraz prawdy zależą od osoby, czasu, miejsca i okoliczności.
91. Żadna prawda nie jest absolutna, odwieczna lub niezmienna.
92. Style nauczania – jest to ogólne podejście do pracy z uczniem, będące wynikiem przekonań, postaw, doświadczeń edukacyjnych, wiedzy naukowej i potocznej, a także aktualnych warunków społecznych i materialnych szkoły.
93. Styl zamknięty – inaczej nazywany formalnym lub frontalnym. Przedstawiciele tego stylu to Albert Bandura i Ralph Tyler. Podstawa teoretyczna to behawioryzm. Cechy stylu zamkniętego to: dostarczanie modeli i zachęcanie do ich naśladowania, kontrolowanie postępów w uczeniu się oraz ocenianie zmian.
94. Styl ramowy – zindywidualizowany „nowy” styl. Przedstawiciel tego stylu to Carl Rogers. Podstawa teoretyczna to pedagogika Gestalt. Cechy stylu ramowego to: wspomaganie indywidualnego rozwoju ucznia, autentyczność kontaktu „ja-ty”, uczenie poprzez doświadczenie osobiste, pozytywne nastawienie nauczyciel – uczeń.
95. Styl negocjacyjny – lub konstruktywistyczny. Przedstawiciele to Lew Wygotski i Jerome Bruner. Podstawa teoretyczna to konstruktywizm. Cechy: uczeń – badacz, możliwość popełniania błędów przez ucznia, uczenie w małych grupach, stymulowanie umiejętności myślenia logicznego.
96. Pedagogika pragmatyzmu
97. Modele szkoły współczesnej
98. Model humanistyczny (terapeutyczny) - szkoły mają służyć pełnemu rozwojowi jednostki i jej samorealizacji
99. Model emancypacyjny – jest wewnętrznie złożony. W jego warstwie filozoficznej widoczne są wpływy zarówno neoprogresywizmu, jak i rekonstrukcjonizmu oraz rekonceptualizmu.
100. 1.Jan Fryderyk Herbart
101. ujmował dydaktykę jako część pedagogiki a jej przedmiot czyli nauczanie wychowujące uważał za najważniejszy czynnik wychowania. Teoria nauczania wychowującego została później nazwana teorią stopni formalnych.
102. 2.System dydaktyczny
103. · tradycyjny · progresywistyczny · współczesny
104. 3.Teoria stopni formalnych (nauczanie wychowujące)
105. * jasność
105.1. *kojarzenie
105.1.1. system
105.1.1.1. metoda
105.1.1.1.1. zgłębianie spoczywające
106. nauczyciel prezentuje szczegółowe dane uczniowi
107. nauczyciel prowadzi swobodną rozmowę lub uczeń powtarza mechanicznie (powiązanie starego materiału z nowym)
108. nauczyciel dąży do usystematyzowania wiedzy poprzez uwydatnienie głównych myśli
109. nauczyciel zadaje uczniom prace, w których sprawdza czy uczeń przyswoił nowe wiadomości
110. umysł wędruje pomiędzy: wiem – nie wiem, uczeń ogarnia uwagą większą liczbę szczegółów.
111. pierwszy kontakt ucznia z nowym materiałem, uchwycenie szczegółów
112. apercepcja, operowanie pojęciami, tworzy się wzbogacona masa wyobrażeniowa
113. odrabianie zadań, wykonywanie własnych prac i poprawianie ich – ma doprowadzić uczniów do wprawy w metodycznym myśleniu
114. 4.Cechy systemu dydaktycznego Herbarta:
115. *Formalizm
115.1. *Rygoryzm
115.1.1. *Karno
115.1.1.1. *Autorytaryzm
115.1.1.1.1. * Intelektualizm