1. *cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đát trời, nhà thơ cũng muốn mình là mùa xuân nho nhỏ trong mùa xuân lớn của thiên nhiên, đất nước
2. ý nghĩa nhan đề
2.1. Là một sáng tác độc đáo, một phát triển mới mẻ của nhà thơ.
2.2. Thể hiện quan điểm về sự thống nhất giữa cái riêng với cái chung, giữa cá nhân với cộng đồng.
2.3. *ẩn dụ cho khát khao, khát vọng sống, lý tưởng sống đẹp, cao quý của nhà thơ,muốn góp phần mình trong cuộc đời chung
2.4. Là tượng cho những gì tinh túy, đẹp đẽ của sự sống và cuộc đời mỗi người.
2.5. Thể hiện ước nguyện của nhà thơ: sống đẹp, sống ý nghĩa với tất cả sức sống tươi trẻ của mình nhưng rất khiêm nhường -> Vấn đề về nhân sinh quan.
2.6. Tư tưởng chủ đề tác phẩm.
3. ý nghĩa của hoàn cảnh ra đời vs nội dung bài thơ
3.1. qua hoàn cảnh ra đờ,i ta thấy tác giả là người vượt lên trên hoàn cảnh tâm hồn vẫn luôn rộng mở trước vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước vào xuân
3.2. vẫn luôn thiết tha hướng về phía cuộc sống
3.3. vẫn khao khát được cống hiến một phần nhỏ bé công sức của mình cho cuộc đời chung
3.4. =>chủ đề của bài thơ thể hiện niềm yêu mến trong cuộc sống với ước nguyện chân thành tha thiết của nhà thơ
4. cảm nhận ý nghĩa hình ảnh "bông hoa, con chim" được lặp lại ở khổ 1 và 4
5. là tiếng hát yêu thương nhà thơ ban tặng cho đất nước và dân tộc, như một sự hiến dâng cuối cùng cho quê hương đất nước
6. tác giả
6.1. Thanh Hải
6.1.1. tên khai sinh: Phạm Bá Ngoãn
6.1.2. sinh năm : 1930-1980
6.1.3. quê : huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế
6.1.4. ông hoạt động từ cuối những năm kháng chiến chống Pháp
6.1.5. trong thời kì chống Mỹ, ông ở lại quê hương hoạt động
6.1.6. là cây bút có công xây dưng trên nền văn học cách mạng ở miền Nam từ những ngày đầu
7. hoàn cảnh ra đời
7.1. thời gian : 11/1980
7.2. hoàn cảnh tác giả : không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời, thể hiện niềm yêu mến cuộc sống đất nước thiết tha và ước nguyện của tác giả.
8. bố cục
8.1. khổ 1 : cảm xúc của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên đất trời
8.2. khổ 2+3 : cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân đất nước
8.3. khổ 4+5: lời ước nguyện chân thành, tha thiết của nhà thơ trước mùa xuân
8.4. khổ 6 :lời ngợi ca quê hương, đát nước qua làn điệu dân ca Huế
9. mạch cảm xúc
9.1. Được khơi nguồn nảy nở từ sức sống, vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên.
9.2. Mở rộng ra với mùa xuân đất nước, cách mạng.
9.3. Cảm xúc lắng đọng vào suy tư và ước nguyện: nhà thơ muốn nhập vào bản hòa ca vĩ đại của cuộc đời bằng một nốt trầm xao xuyến của riêng mình, góp vào màu xuân chung lớn lao "Một mùa xuân nho nhỏ".
9.4. Bài thơ khép lại với những cảm xúc thiết tha, tự hào về quên hương,đất nước qua làn điệu dân ca xứ Huế.
10. tác phẩm
10.1. khổ 1 : cảm xúc của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên đất trời
10.1.1. bức tranh mùa xuân
10.1.1.1. hình ảnh quen thuộc tiêu biểu chọn lọc đặc trưng của mùa xuân Xứ Huế
10.1.1.1.1. dòng sông xanh
10.1.1.1.2. hoa tím biếc
10.1.1.1.3. tiếng chim hót của con chim chiền chiện
10.1.1.1.4. những hình ảnh giản dị tươi đẹp bằng nét bút khắc họa của tác giả
10.1.1.2. màu sắc
10.1.1.2.1. hài hòa trong sáng tươi thắm
10.1.1.2.2. `xanh của màu nước
10.1.1.2.3. tím của bông hoa : màu tím thể hiện sự dịu dàng đằm thắm thủy chung của người xứ Huế mộng mơ
10.1.1.3. âm thanh
10.1.1.3.1. Tiếng chim chiền chiện
10.1.1.3.2. vui tươi danh vọng lảnh lót sống dậy bừng lên sức sống của mùa xuân nó hót vang trời
10.1.1.4. không gian
10.1.1.4.1. cao rộng thoáng đãng bừng lên đầy sức sống
10.1.2. cảm xúc của tác giả
10.1.2.1. thán tử "Ơi" với lời trách yêu "chi" trìu mến của tác giả làm cho tiếng chim chiền chiện gần gũi thân thiện
10.1.2.2. thể hiện sự tôn trọng nâng niu sự say sưa ngây ngất của tác giả trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên đất trời
10.1.2.3. "Giọt long lanh" được hiểu qua hai
10.1.2.3.1. giọt sương hay giọt mùa xuân giọt sương đọng trên những cành cây kẽ lá rất long lanh được ánh sáng mặt trời chiếu vào
10.1.2.3.2. theo mạch cảm xúc còn được hiểu là giọt âm thanh của tiếng chim chiền chiện trong trẻo lảnh lót ẩn dụ chuyển đổi cảm giác (thính giác =>thị giác => xúc giác)
10.1.2.3.3. trở nên có màu sắc hình khối khiến tác giả đã có thể đưa tay ra hứng
10.1.2.4. động từ "hứng"
10.1.3. Phải chăng tác giả là một con người nhạy cảm tinh tế yêu thiên nhiên tha thiết nên mới có thể vẽ nên một bức tranh đẹp đến như vậy
10.2. khổ 2+3 : cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân đất nước
10.2.1. khổ 2
10.2.1.1. tác giả đã nói đến mùa xuân đất nước con người qua : hai lực lượng với hai nhiệm vụ không thể tách rời là người lao động và người chiến đấu với công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước
10.2.1.1.1. hai hình ảnh nghệ thuật đẹp lãng mạn khi gắn với hình ảnh động lộc xuân
10.2.1.1.2. hình ảnh "lộc" thứ nhất
10.2.1.1.3. hình ảnh "lộc" thứ hai
10.2.1.2. nhà thơ cảm nhận đất nước bằng 2 từ láy gợi cảm "hối hả" và "xôn xao"
10.2.1.2.1. hối hả : sự vội vã khẩn trương liên tục không dừng lại
10.2.1.2.2. xôn xao : tâm trạng nào nức,phấn khởi hào hứng hồi hộp, là tiếng lòng gieo vui của không khí đất nước tâm trạng xúc động của tác giả.
10.2.1.3. điệp từ "tất cả"
10.2.1.3.1. tạo nên nhịp thơ nhanh, dồn dập
10.2.1.3.2. làm cho âm hưởng của mùa xuân trở nên khẩn trương khi con người bước vào công cuộc lao động xây dựng bảo vệ đất nước đầy khí thế sức mạnh
10.2.2. khổ 3 :
10.2.2.1. tác giả thể hiện sự tin tưởng tự hào vào tương lai tươi sáng nước
10.2.2.2. đất nước trải qua 4000 năm lịch sử đã được nhân hóa như một người phụ nữ, ngườimẹ Việt Nam tần tảo, chịu khó vượt qua tất cả khó khăn trong cuộc sống
10.2.2.3. nhưng đất nước mãi mãi như vì sao " cứ đi lên phía trước"
10.2.2.3.1. hình ảnh so sánh "vì sao": hình ảnh đẹp mang nhiều ý nghĩa
10.2.2.3.2. từ "cứ"là phó từ kết hợp với động từ "đi lên" đã thể hiện sự quyết tâm cao độ sự hiên ngang vượt qua mọi khó khăn, đi tới tương lai bến bờ hạnh phúc
10.2.2.3.3. =>thể hiện niềm tự hào về đất nước Việt Nam anh hùng, giàu đẹp mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu cùng vũ trụ mà không một thế lực nào ngăn cản được
10.3. khổ 4+5: lời ước nguyện chân thành, tha thiết của nhà thơ
10.3.1. khổ 4:
10.3.1.1. trước xuân mạnh mẽ của đất trời trong không khí tưng bừng sức sống của đất nước bước vào xuân,tác giả đã cảm nhận một mùa xuân trỗi dậy từ đáy tâm hồn mình
10.3.1.1.1. =>ý chí quyết tâm Niềm tin sắt đáy lạc quan của các dân tộc
10.3.1.2. Đó là mùa xuân lòng người , của sự cống hiến và hi sinh
10.3.1.3. những ước nguyện của tác giả không cao xa vĩ đại mà rất đơn sơ bình dị chân thành như 1 lẽ tự nhiên
10.3.1.3.1. góp phần vào vườn hoa môn hơn muôn sắc rộn rã tiếng chim
10.3.1.4. nghệ thuật hô ứng:
10.3.1.4.1. Nếu như ở khổ đầu là bông hoa tiếng chim là hình ảnh của thiên nhiên góp phần làm cho phong cảnh mùa xuân tươi đẹp đông vui
10.3.1.4.2. thì tác giả cũng muốn mình hóa thân vào những hình ảnh đó góp phần tạo nên một mùa xuân đất nước, cống hiến cho sự vinh quang của đất nước
10.3.1.5. ước nguyện đó thật đẹp nhưng nó còn đẹp hơn trong sự tha thiết khiêm tốn
10.3.1.5.1. tác giả không là một cánh đại bàng lướt giữa gió trời xuân,cũng không mơ làm một nốt nhạc cao vút trong bản nhạc hòa ca bay bổng
10.3.1.6. muốn góp công sức nhỏ bé nhưng là cái đẹp đẽ tinh túy nhất cho cuộc đời chung
10.3.1.6.1. mùa xuân của tác giả không ồn ào náo nhiệt ,không phô trương cũng không cần ai biết tới mà âm thầm lặng lẽ hiến dâng
10.3.1.7. mà ông chỉ nguyện làm tiếng chim hót ,một nốt trầm xao xuyến lòng người một ước mơ nho nhỏ nhưng chân tình
10.3.2. khổ 5
10.3.2.1. Khát vọng cống hiến của tác giả thiết tha cháy bỏng thúc từng hồi mạnh mẽ nhưng lại âm thầm lặng lẽ
10.3.2.2. Là hình ảnh ẩn dụ
10.3.2.2.1. thấy điều tác giả muốn mình là một mùa xuân nho nhỏ trong mùa xuân lớn của đất nước
10.3.2.3. điệp từ "ta làm"
10.3.2.3.1. được lặp lại nhiều lần
10.3.2.3.2. càng nhấn mạnh ước nguyện của tác giả đó là sự tha thiết cháy bỏng mãnh liệt
10.3.2.4. những ước nguyện của tác giả tuy giản dị nhưng lại xuất phát từ tấm lòng chân thành yêu mình cuộc sống
10.3.2.4.1. "Dù là tuổi 20" - là tuổi trẻ căng tràn sức sống
10.3.2.4.2. "Dù là khi tóc bạc" tác giả vẫn sẽ sống và cống hiến : "Còn sống còn cống hiến"
10.3.2.5. điệp từ "Dù là"
10.3.2.5.1. ý thức bất diệt trong tâm hồn tác giả
10.3.2.5.2. tác giả nguyện là một cành hoa một tiếng chim
10.3.2.5.3. lời khẳng định, lời tự hứa, tự nhủ với lương tâm của mình là mãi mãi cống hiến hy sinh cho đất nước
10.3.2.6. sự chuyển đổi đại từ "tôi" sang "ta"
10.3.2.6.1. muốn nói lên ước nguyện cao đẹp chung của nhiều người
10.3.2.6.2. mang sắc thái trang trọng thiêng liêng
10.3.2.7. đây cũng là quan niệm sống mà tác giả muốn đề cập trong bài thơ "Sống đẹp, sống có ích"
10.3.2.8. * liên hệ với hoàn cảnh ra đời, đánh giá về tác giả => thật đáng trân trọng
10.4. khổ 6 :lời ngợi ca quê hương, đát nước qua làn điệu dân ca Huế
10.4.1. câu 1 " mùa xuân - ta xin hát"
10.4.1.1. diễn tả niềm khát khao, bồi hồi của nhà thơ đối với quê hương yêu dấu lúc xuân về
10.4.2. câu 2
10.4.2.1. "Nam ai và Nam bình" là 2 làn điệu dân ca nổi tiếng của xứ Huế
10.4.3. câu cuối
10.4.3.1. "phách tiền" = nhạc cụ dâ tộc để điểm nhịp cho lời ca Huế
10.4.4. câu 3+4
10.4.4.1. diễn tả niềm tự hào vê đất mẹ quê hương trải dài ngàn dặm, chan chứa yêu thương