1. ยาคุมกําเนิดรูปแบบอื่น
1.1. 1. ยาฉีดคุมกําเนิด - Depo-medroxyprogesterone (DMPA) - ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ (IM) บริเวณสะโพก, ตันแขนหรือฉีดเข้าใต้ผิวหนังทุก 3 เดือน - ฉีดภายในวันที่ 1-5 ของการมีประจําเดือน - หลังหยุดฉีด 3-18 เดือนจึงจะกลับมาตั้งครรภ์ได้ตามปกติ
1.2. ยาคุมกําเนิดชนิดแปะผิวหนัง - Norelgestromin 6 mg และ ethinyl estradiol 600 mcg - Ortho Evra® กลไกการออกฤทธิ์ของยา ลดการหลั่งฮอร์โมน gonadotrophin จาก hypothalamus มีผลไปยับยั้งการตกไข่เปลี่ยนสภาพมูกบริเวณปากช่องคลอดเพื่อให้อสุจิผสมกับไข่ได้ยากขึ้น
1.3. 2. ยาฝังคุมกําเนิด - Norplant® เป็น capsule 6 อัน บรรจุ Levonorgestrel 36 mg - Norplant II® เป็น capsule 3 อัน บรรจุ Levonorgestrel 75 mg - คุมกําเนิดได้ 5 ปี โดยการฝังท้องแขน - Etoplant® เป็น capsule 1 อัน บรรจุ Etonogestrel 60 mg - คุมกําเนิดได้ 3 ปี โดยการฝังใต้ท้องแขน
2. ยารับประทานคุมกําเนิด (Oral contraceptives)
2.1. 1.ชนิดฮอร์โมนรวม (Combine pills) Hormone ใน combine pills 1. Synthetic Estrogen: Ethinyl estradiol (EE) 20-50 mg 2.Progestin: มี 3 generation
2.1.1. รูปแบบของ combine pills 1. Monophasic: มีฮอร์โมนเท่ากันทุกเม็ด 2. Biphasic: มีฮอร์โมน 2 ระดับ (Eรวม > Pรวม) 3. Triphasic: มีปริมาณฮอร์โมนที่แตกต่างกัน 3 ระดับ ซึ่งเลียนแบบปริมาณฮอร์โมนตามธรรมชาติ
2.2. 2.ชนิดโปรเจสตินอย่างเดียว (Minipills)
2.2.1. มีเฉพาะ Progestin ในปริมาณต่ําๆ • 28 เม็ด • ใช้ได้ในผู้ที่ห้ามใช้ combine pills เนื่องจากผลของ estrogen • สตรีหลังคลอดไม่เกิน 6 เดือนและให้นมบุตรใช้ได้ • ใช้ได้ใน Pt. Stroke และ IHD
2.3. 3.ยาคุมกําเนิดฉุกเฉิน •Progesterone อย่างเดียว (Levonorgestrel 750 mcg) • Combine hormone (Yuzpy regimen) (EE 100 mcg+Norgestrel 1 mg) (2 เม็ดใน 72 ชม. 2 เม็ดต่อมาในอีก 12 ชม.ประสิทธิภาพ 75%)
3. Sex Hormone Contraceptives And Others
3.1. Estrogen (E): เอสโตรเจน
3.1.1. สร้างจากฟอลลิเคิล
3.1.2. กลไกการออกฤทธิ์ - Inhibited FSH - ทําให้มดลูกหนาตัวขึ้น - ทําให้การพบกันของไข่และ sperm ไม่เหมาะสม
3.2. Progestin (P): โพรเจสตินProgestin (P): โพรเจสติน
3.2.1. สร้างจากคอร์ปัสลูเทียม
3.2.2. กลไกการออกฤทธิ์ - Inhibited LH - Mucous ข้นขึ้น - มดลูกฝ่อไม่เหมาะแก่การฝังตัว - ทําให้การพบกันของไข่และ sperm ไม่เหมาะสม
3.3. Follicle stimulating hormone (FSH)
3.3.1. สร้างจาก anterior lobe of pituitary gland
3.3.2. Function • ควบคุมและกระตุ้นการเจริญของไข่ในรังไข่ : กระตุ้นให้ฟอลลิเคิล มีการสร้างไข่และไข่สุก •กระตุ้นการสร้างเชื้ออสุจิในอัณฑะ •กระตุ้นการสร้างฮอร์โมนเพศในแต่ละเพศ
3.4. Luteinizing hormone (LH)
3.4.1. สร้างจาก anterior lobe of pituitary gland
3.4.2. Function •กระตุ้นให้ไข่ตกจากฟอลลิเคิล •กระตุ้นอัณฑะในการสร้าง ฮอร์โมนเพศชาย