1. Nhân vật Tràng
1.1. Khái quát
1.1.1. Là một trong 3 nhân vật chính của truyện ngắn, cũng là chủ thể của hành động hi hữu và cảm động
1.1.2. Tràng được Kim Lân khắc họa tương đối đậm nét trong cả ngoại hình, dáng vẻ, tâm trạng và tính cách
1.2. Cụ thể
1.2.1. Dáng vẻ
1.2.1.1. Thô tháp, vụng về cảu một anh chàng xấu trai và hơi dở tính với khuân mặt thô kệch, đôi mắt gà gà đắm vào bóng chiều
1.2.1.2. Sự ám ảnh đã hiện rõ trong mỗi buổi chiều về khi Tràng không còn vừa đi vừa ngửa mặt lên trời " cười hềnh hệch " nữa, bây giờ, hắn " đi từng bước mệt mỏi, chiếc áo nâu tàng vắt sang một bên cánh tay, cái đầu trọc nhẵn chúi về đằng trước"
1.2.2. Tính cách
1.2.2.1. Bộc lộ rõ nhất trong tình huống nhặt vợ. Từ việc chia sẻ miếng ăn với một người đàn bà đang đói khát đến việc nhặt vợ bị động, bất ngờ -> Tràng đã thể hiện những tính cách đầu tiên của con người liều lĩnh, chất phác và hào hiệp
1.2.2.2. Thoạt nhìn, việc mời một người đàn bà xa lạ giữa đường ăn bốn bát bánh đúc ngay khi bản thân mình đang đói khổ có vẻ như bốc đồng có vẻ như liều lĩnh, nhưng cũng có thể thấy sâu xa trong sự liều lĩnh này không chỉ là tình thương mà còn là những khát vọng âm thầm về tổ ấm gia đình
1.2.2.3. Tràng đã hoàn toàn ý thức được hoàn cảnh của mình quá đói nghèo, " biết có nuôi được bản thân mình không" và thậm chí nghĩ đến sự "đèo bòng", Tràng cũng thấy "chợn" nhưng rồi sau "tặc lưỡi" là một quyết định bất chấp tất cả để có một cuộc sống lứa đôi, một mái ấm tình thương, một người vợ, dẫu có là vợ nhặt!
1.2.2.4. Cái liều lĩnh ở Tràng đầy tính nhân bản, và xét cho cùng, nó là cội nguồn cho sự tồn tại và phát triển nhân loại
1.2.3. Diễn biến tâm trạng và hành động
1.2.3.1. Sau quyết định bất ngờ , đột ngột của chính mình
1.2.3.1.1. Tràng vẫn "ngờ ngợ ... sở sợ ...,"không tin nổi mình đã lấy được vợ một cách quá dễ dàng , chóng vánh đến thế , lại trong một tình cảnh đói khát éo le đến thế , không thể tin nổi mình – một anh chàng từng nói một cách thản nhiên : làm đếch gì có vợ , nay bỗng nhiên lại có một người vợ thực sự , thậm chí tới sáng hôm sau tỉnh dậy , Tràng vẫn ngỡ ngàng như đang trong một giấc mơ.
1.2.3.1.2. Cảm giác ngạc nhiên đến mức tội nghiệp ấy là nét tâm lí chân thực của một người đàn ông quá nghèo khổ , bất hạnh đến mức không dám tin vào hạnh phúc bất ngờ của mình .
1.2.3.2. Sau sự ngạc nhiên, lo lắng
1.2.3.2.1. Tràng bay bổng trong cảm giác hạnh phúc. Trên đường đưa vợ về nhà, Tràng như trở thành một con người khác hẳn.
1.2.3.2.2. Tràng mơ ước hạnh phúc, liều lĩnh vì hạnh phúc và cuối cùng anh đã tìm được hạnh phúc ngay trong tận cùng nỗi đói khát, khổ đau
1.2.3.3. Hạnh phúc đã làm biến đổi sâu sắc Tràng - một kẻ vô tâm, ngộc nghệch
1.2.3.3.1. Thái độ với người vợ nhặt
1.2.3.3.2. Tình cảm, thái độ với cuộc sống gia đình
1.2.3.3.3. Không bao giờ bỏ lỡ cơ hội đến với cách mạng, đi theo cách mạng để lo miếng cơm manh áo cho vợ con