คำราชาศัพท์

1. ความหมาย

1.1. คำสุภาพที่ใช้กับบุคคลในฐานะต่างๆ

1.2. ใช้กับ

1.2.1. มหากษัตริย์

1.2.2. พระบรมวงศานุวงค์

1.2.3. พระภิกษุ สามเณร

1.2.4. ขุนนาง ข้าราชการ

1.2.5. สุภาพชน

2. สำหรับพระมหากษัตริย์

2.1. คำนามราชาศัพท์

2.1.1. ใช้”พระบรม”หรือ”พระบรมราช”

2.1.1.1. เฉพาะพระมหากษัตริย์

2.1.1.2. เช่น

2.1.1.2.1. พระบรมราชโองการ

2.1.1.2.2. พระบรมมหาราชวัง

2.1.2. ใช้”พระราช”

2.1.2.1. สำหรับ

2.1.2.1.1. กษัตริย์

2.1.2.1.2. พระราชินี

2.1.2.1.3. พระยุพราช

2.2. กริยาราชาศัพท์

2.2.1. ใช้”ทรง”หรือ”ทรงพระนำหน้า

2.2.1.1. ทรงม้า

2.2.1.2. ทรงพระกรุณา

2.2.2. ไม่ใช้”ทรง”นำหน้า

2.2.2.1. โปรด

2.2.2.2. ตรัส

2.2.2.3. เสด็จ

2.3. สรรพนามราชาศัพท์

2.3.1. บุรุษที่ 1

2.3.1.1. ข้าพระพุทธเจ้า

2.3.1.2. หม่อมฉัน

2.3.2. บุรุษที่ 2

2.3.2.1. ท่าน

2.3.2.2. พระคุณเจ้า

2.3.3. บุรุษที่ 3

2.3.3.1. พระองค์

2.3.3.2. ทูลกระหม่อม

3. สำหรับบุคคลทั่วไป

3.1. หลีกเลี่ยงคำพูดเหยียดหยาม

3.2. หลีกเลี่ยงคำหยาบ

3.3. หลีกเลี่ยงคำผวน

3.4. หลีกเลี่ยงคำสแลง

3.5. หลีกเลี่ยงภาษา

4. สำหรับพระภิกษุ

4.1. คำนาม

4.1.1. เว้นแต่คำบางคำที่กำหนดไว้สำหรับพระสงฆ์โดยเฉพาะ

4.1.1.1. เบญจางคประดิษฐ์

4.1.1.2. ไทยธรรม

4.1.1.3. ตาลปัตร

4.1.2. ส่วนมากใช้คำเช่นเดียวกับคนทั่วไป

4.2. คำสรรพนาม

4.2.1. บุรุษที่ 1

4.2.1.1. อาตมา

4.2.1.2. อาตมาภาพ

4.2.1.3. ผม

4.2.2. บุรุษที่ 2

4.2.2.1. มหาบพิตร

4.2.2.2. คุณ เธอ

4.2.2.3. บพิตร

4.2.3. คำขานรับ

4.2.3.1. ขอถวายพระพร

4.2.3.2. ครับ ขอรับ

4.2.3.3. เจริญพร

4.3. คำกริยา

4.3.1. จำวัด

4.3.1.1. นอน

4.3.2. ครองผ้า

4.3.2.1. นุ่งห่ม

4.3.3. อาพาธ

4.3.3.1. เจ็บป่วย

4.3.4. มรณภาพ

4.3.4.1. ตาย