Жоғары мектеп оқытушысының кәсіби мәдениетінің құрылымы

1. Педагогикалық қызметінің субъекті құрылымның төмендегідей компоненттерін ерекшелейді:

1.1. тұлғаның психофизиологиялық қасиеттері оның субъекті рөлін іске асырудың алғашқы негіздері ретінде;

1.2. қабілеттілік;

1.3. өзіндік қасиеттері, оның ішінде бағыттылық;

1.4. кәсіпті-педагогикалық, пәндік білімі мен шеберлігі, кәсіптік икемділігі.

2. Оқытушының жалпы және арнайы қабілеттілігі. Жалпы қабілеттілікке кез келген адамға тән іс-әрекетте жететін жоғарғы табыстар жатса, арнайы қабілеттілікке педагогикалық қызметте табысқа жеткізетіндер жатады:

2.1. Дидактикалық қабілеттілік; Академиялық қабілеттілік; Перцептивті қабілеттілік; Сөз сөйлеу қабілеттілік; Ұйымдастырушылық қабілеттілік; Авторитарлық қабілеттілік ; Коммуникативті қабілеттілік; Педагогикалық қабілеттер оқытушы кәсібін табысты меңгерудің маңызды шарты болғанымен ол шешуші кәсіптік қасиет емес.

3. ЖОО оқытушысының кәсіби қабілеттерінің құрылымы

3.1. 1. Гностикалық компонент (жалпымәдени және арнайы (пәндік, педагогикалық, психологиялық, методикалық) білім және іскерліктер)

3.2. 2. Конструктивті –проективті компонент (ойша модельдеу, курсты құрылымдау, мазмұнды іріктеу, оқытуды ұйымдастыру формаларын таңдау, ғылыми қабілет (мәселені көру, басқа мәселелермен байланысты анықтау, гипотезаны тұжырымдау, мәселенің өлшеу кпитерийлерін белгідеу, сипаттау, ғылыми фактілерді синтездеу т.б.)

3.3. 3. Ұйымдастырушылық компонент (оқыту үрдісін ұймдастыру және оқытушының өзін-өзі ұйымдастыруы: өзін және өзінің уақытын, студенттердің жеке, топтық және ұжымдық танымдық әрекеттерін, ғылыми жұмысқа жұмылдыру т.б.)

4. Оқытушының маңызды кәсіптік қасиеті: еңбекқорлық, тәртіп, жауапкершілік, алға мақсат қоя білу, оған жету жолдарын таңдай білу, ұқыптылық, мұқияттылық, табандылық, жүйелі және жоспарлы түрде өзінің кәсіптік деңгейін жоғарлату, білімін тереңдету, өз еңбегінің сапасын жоғарылатуға тырысу қасиеттері және т.б. болып табылады.

5. Оқытушыға тән ең міндетті қасиет – гуманизм. Гуманды қарым-қатынас оқушының жеке басына деген ықыластан, оқушыға жаны ашудан, оған көмек көрсетуден, оның пікірін, даму ерекшілік жағдайларын сыйлаудан, оқушының білімді меңгеру іс-әрекетіне деген жоғары талаптан, оның жеке басының дамуына қамқорлық жасаудан құралады.

6. Педагогикалық қабілеттер В.А.Крутецкий бойынша:

6.1. ДИДАКТИКАЛЫҚ ҚАБІЛЕТТЕР

6.2. АКАДЕМИЯЛЫҚ ҚАБІЛЕТТЕР

6.3. ПЕРЦЕПТИВТІ ҚАБІЛЕТТЕР

6.4. ТІЛДІК ҚАБІЛЕТТЕР

6.5. ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТТЕР

6.6. АВТОРИТАРЛЫҚ ҚАБІЛЕТ

6.7. ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚИЯЛ НЕМЕСЕ БОЛЖАМ ЖАСАУ ҚАБІЛЕТТЕРІ

7. Жоғары мектеп педагогының кәсіби маңызды қасиеттері (Мыңбаева)

7.1. Білім деңгейі

7.2. Зерттеушілік біліктер

7.3. Жобалаушылық біліктер

7.4. Конструктивті біліктер

7.5. Ұйымдастырушылық біліктер

7.6. Коммуникативтілік

7.7. Тұлғаның бағыттылығы

7.8. Мінез-құлық,құзыреттілік

7.9. Қабілеттер