1. Tác giả
1.1. Nguyễn Công Trứ
1.2. 1778-1858
1.3. Quê: Nghi Xuân, Hà Tĩnh
1.4. Bản thân
1.4.1. Chăm chỉ học tập
1.4.2. Thi cử lận đận
1.4.3. Cuộc đời làm quan nhiều thăng trầm
1.5. Sự nghiệp văn chương
1.5.1. Chủ yếu là thơ chữ Nôm
1.5.2. Hơn 150 bài thơ Nôm
2. Nội dung
2.1. Phần 1: Ngất ngưởng chốn quan trường
2.1.1. Lời thông báo: Ông đã ra làm quan
2.1.2. Liệt kê những danh vị, chức tước khi làm quan
2.1.3. Ý thức về tài năng và bản lĩnh của bản thân
2.2. Phần 2: Ngất ngưởng khi về hưu
2.2.1. Cách sông theo sở thích cá nhân
2.2.2. Sở thích kì lạ, khác thường, khác người
2.2.3. Quan niệm sống khác người
2.3. Phần 3: Quãng đời khi cáo quan về hưu
2.3.1. Khẳng định bản lĩnh sánh ngang các vị danh tướng
2.3.2. Khẳng định lại nhân cách và tài năng của bản thân
2.3.3. Lí do sống ngất ngưởng: đối lập với những kẻ tầm thưởng và kẻ tham công danh, bất trung
3. Tác phẩm
3.1. Thể hát nói
3.2. Hoàn cảnh sáng tác
3.2.1. Năm 1848
3.2.2. Sau khi ông cáo quan về hưu
3.3. Cảm hứng chủ đạo
3.3.1. Từ “ ngất ngưởng” : → thế cao chênh vênh, không vững, nghiêng ngã.
3.3.2. Tư thế, thái độ cách sống ngang tàng, vượt thế tục của con người.
3.3.3. Tác giả có ý thức rất rõ về tài năng và bản lĩnh của mình.