1. PSİKOLOJİK TEDAVİLERDE İLK ADIM: TANI
1.1. Psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde ilk aşama, tanı ve değerlendirmedir. Tanı koymak uygun psikolojik değerlendirmeler ile mümkün olur.
1.2. Güvenirlik: Sınıflandırmanın Temel Taşı
1.2.1. Güvenirlik , yapılan değerlendirmenin ya da ölçümün tutarlı olmasıdır.
1.2.2. Değerlendirmelerin farklı değerlendiriciler ya da ölçüm araçları kullanılsa dahi aynı tanı kategorisine yerleştirilmesidir.
1.3. Geçerlilik: Gerçekten Ne Ölçüyoruz?
1.3.1. Geçerlilik, bir ölçüm aracının ölçmek istediği şeyi gerçekten ölçüp ölçmediği ile ilişkili bir kavramdır.
1.3.2. Geçerliliğin farklı türlerine bakarak bir ölçeğin geçerliliği ile ilgili bilgi sahibi olunabilir.
1.4. Sınıflandırma Tarihçesi: Batı’nın psikolojik rahatsızlıklara dair geleneksel tarihi, sınıflandırmayı aslen antik Yunan, özellikle de Akdeniz bölgesinde yaşayan geç Helenistik ve Roma toplumlarına dayandırmaktadır.
1.4.1. Psikolojik rahatsızlıkları sınıflandırmaya dönük ilk çabalar 18.yüzyılın sonu ile 19.yüzyılda daha çok Avrupa’da gerçekleşiyor gibi görünse de sınıflandırmanın tarihi çok daha eskilere uzanmaktadır.
1.4.2. Batı’nın psikolojik rahatsızlıklara dair geleneksel tarihi, sınıflandırmayı aslen antik Yunan, özellikle de Akdeniz bölgesinde yaşayan geç Helenistik ve Roma toplumlarına dayandırmaktadır.
2. TANI VE DEĞERLENDİRMEDE KÜLTÜREL BAKIŞ
2.1. Klinisyenin doğru tanı koyabilmesi için hastayı sadece psikopatolojik belirtileriyle değil, daha bütüncül bir bakış açısıyla içinde yaşadığı kültür, toplumsal yapı, sosyoekonomik durum bağlamında değerlendirmesi büyük önem taşır.
2.2. Bir kültürde norm içi kabul edilen bir davranış, bir başka kültürde patolojik olarak görülebilir.
2.3. Psikolojik rahatsızlıkların bireyler tarafından nasıl açıklandığı, belirtileri, bu belirtilere yüklenen anlamlar ve yardım arama davranışlarının kültürden kültüre değişiklik gösterebileceği unutulmamalıdır.
3. KLİNİK DEĞERLENDİRME
3.1. Tanı koymanın yanı sıra kişinin eğilimleri, kişilik özellikleri, zekâsı ya da bilişsel fonksiyonlarını değerlendirmek de söz konusu olabilir.
3.2. Klinik Görüşme
3.2.1. Psikopatolojik değerlendirme çoğunlukla ilk görüşmede ya da ön görüşmede gerçekleşir.
3.2.2. Klinik Görüşmenin Özellikleri
3.2.2.1. Klinisyenin tüm değerlendirme ve gözlem ile beraber, danışan ile bir işbirliğinin oluşturması, zamanını iyi değerlendirmesi
3.2.2.2. Klinisyenin her danışanı yargılamadan, empati ile koşulsuz kabul göstererek karşılaması önemlidir.
3.2.2.3. Danışan ile işbirliği kurmanın yolu, öncelikle güven ortamını sağlamaktan geçer.
3.2.3. Yapılandırılmış ve Yarı Yapılandırılmış Görüşmeler
3.2.3.1. Yapılandırılmış görüşmelerde farklı uzmanların görüşmelerinden çeşitli bilgiler almaktansa, tanıyı bütün yönleriyle sorgulayacak belirli bir yol izlemeyle mümkündür.
3.2.3.2. Yarı yapılandırılmış görüşmede uzmanın elinde bir soru listesi olsa da bilgiyi daha yeterli bir düzeye çıkarmak için farklı sorular sorma esnekliğini elinde bulundurmasıyla gerçekleştirmektedir.
3.3. ARAŞTIRMA
3.3.1. Anormalliği, psikolojik rahatsızlıkların nedenlerini, bu rahatsızlıkların özelliklerini ve gidişatını, psikolojik rahatsızlıklardan nasıl korunulacağı ve bu rahatsızlıkların nasıl tedavi edilebileceğini anlamak için temel motivasyonudur.
3.3.2. Vaka Çalışmaları
3.3.2.1. Bir kişinin, grubunun, durumun ya da topluluğun derinlemesine araştırılmasıdır. - Fred’un ünlü Litle Hans Vakası
3.3.3. Korelasyonel Çalışmalar
3.3.3.1. -İki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi ölçen çalışmalaradır. -Kontrol edilen bağımsız değişken bulunmaz.
3.3.4. Deneysel Çalışmalar
3.3.4.1. Kontrol edilen bir ya da daha fazla bağımsız değişkenin bulunmasıyla oluşur.