Handelssteden

1. Ontginningen

1.1. Land omlegging tot beschikbare landbouwgrond.

2. Voedsel overschot

3. Handel en nijverheid

3.1. Niet iedereen hoefde meer boer te zijn, maar kon ook door handel en nijverheid in levensonderhoud te voorzien.

4. Hanze

4.1. Een aantal steden waarvan de handelaren samenwerkten.

5. Brugge

5.1. Brugge is een goed voorbeeld van de ontwikkeling van een Middeleeuwse stad. De ligging en natuurlijke omstandigheden speelde hierbij een belangrijke rol. Door een vloedgolf in 1134 konden de schepen opeens verder landinwaarts varen en werd Brugge de belangrijkste handelsstad voor de aanvoer van Engelse wol in Vlaanderen.

6. Door de voedseloverschotten groeide de bevolking en werd de ontwikkeling van steden mogelijk gemaakt.

7. Jaarmarkten

7.1. Er werd weer meer geld gebruikt. Voor transacties werden er jaarmarkten georganiseerd in Chappagne (Noord-West Frankrijk).