Rijk door handel overzee

1. Van concurrentie naar compagnie

1.1. De Republiek legde aan het eind van de zestiende eeuw wereldwijd handelscontacten en ging een groeiende rol spelen in de opkomende wereldeconomie. In de Republiek ontstond hierdoor het handelskapitalisme. In 1602 ontstond een samenwerkingsverband van alle koopmannen uit Holland en Zeeland: de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC).

2. Desnoods met harde hand

2.1. De VOC kreeg van de Staten-Generaal het monopolie om handel te drijven met Azië. Daarnaast mochten kooplieden van de VOC handelsovereenkomsten met inlandse vorsten sluiten, soldaten en bestuursambtenaren in dienst nemen, aan vreemde kusten forten bouwen en geweld gebruiken als de belangen van de VOC in gevaar kwamen. De nijverheid veranderde en door de scheepvaart nam de nijverheid toe.

3. kapitalisme

3.1. Economisch systeem met als belangrijkste kenmerken winststreven, privébezit en concurrentie

4. economie

4.1. De wetenschap die zich bezighoudt met de productie, consumptie en distributie van (schaarse) goederen en diensten

5. wereldeconomie

5.1. Een economie waarbij de goederen uit verschillende delen van de wereld onderling worden verhandeld

6. Gespecialiseerde boeren

6.1. Omstandigheden veranderden, waardoor boeren gedwongen werden zich te specialiseren. Overgang naar veeteelt was mogelijk, doordat Hollandse schippers graan invoerden uit gebieden rond de Oostzee.

7. De stapelmarkt

7.1. De Hollandse kooplieden werken volgens de principes van het kapitalisme. De graanhandel werd daardoor de belangrijkste handel voor de economie van de Republiek. Amsterdam dankte haar positie vooral aan de stapelmarkt. Het hout en graan uit het Oostzeegebied werden tijdelijk in Amsterdam opgeslagen, 'gestapeld', in afwachting van verder transport. Dit was erg belangrijk, omdat de aanvoer van producten door stormen, misoogsten en oorlogen onregelmatig en onzeker kon zijn.

8. Jaloerse buurlanden

8.1. Engeland probeerde de Republiek tegen te werken met de Act of Navigation uit 1651. Hierin stond dat in Britse havens alleen maar Britse handelsschepen mochten komen, of schepen die uit hetzelfde land afkomstig waren als hun lading. Minister Jean-Baptiste Colbert wilde de eigen markt beschermen door mercantilisme.

9. handelskapitalisme

9.1. Een vroege vorm van kapitalisme, waarbij kooplieden geld verdienen met de (internationale) handel

10. mercantilisme

10.1. Een economisch stelsel dat de bestaansmiddelen in het eigen land wil versterken door de export van de eindproducten te bevorderen en de import ervan de bemoeilijken