1. ความหมาย
1.1. “เทคโนโลยี” หมายถึง การนำแนวคิด หลักการ เทคนิค วิธีการ กระบวนการ ตลอดจนผลิตผลทางวิทยาศาสตร์มาประยุกต์ใช้ในระบบงานต่างๆ เพื่อปรับปรุงระบบงานนั้นๆ ให้ดีขึ้น และมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ตลอดจนเพื่อแก้ปัญหาในการปฏิบัติงาน เช่น การเกษตร การแพทย์ อุตสาหกรรม ธุรกิจ และความมั่นคงของประเทศ ต่างก็นำเทคโนโลยีมาใช้เพื่อก่อให้เกิดประโยชน์ต่อสาขาวิชาชีพของตนอย่างเต็มที่
1.1.1. ลักษณะของเทคโนโลยี
1.1.1.1. 1. เทคโนโลยีในลักษณะกระบวนการ (process) เป็นการใช้วิทยาศาสตร์และความรู้ต่างๆที่รวบรวมไว้อย่างเป็นระบบ เพื่อนำไปสู่ผลในการปฏิบัติ
1.1.1.2. 2. เทคโนโลยีในลักษณะของผลผลิต (product) หมายถึง วัสดุหรืออุปกรณ์ที่เป็นผลมาจากการใช้การะบวนการทางเทคโนโลยี
1.1.1.3. 3. เทคโนโลยีในลักษณะผสมของกระบวนการและผลผลิต (process and product) เช่น เทคโนโลยีช่วยให้ระบบการรับส่งข้อมูลเป็นไปได้อย่างรวดเร็ว เป็นผลมาจากความก้าวหน้าของอุปกรณ์เพื่อการรับส่งข้อมูล
1.2. เทคโนโลยีการศึกษา หมาย ถึง การประยุกต์ใช้สหวิทยาอย่างเป็นระบบเพื่อให้ได้แนวคิด เครื่องมือ เทคนิคและวิธีกาต่างๆ เพื่อนำไปใช้ในการป้องกันและแก้ไขปัญหา และพัฒนาการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพตามจุดมุ่งหมาย
1.2.1. ความสำคัญของเทคโนโลยีการศึกษา
1.2.1.1. 1. สามารถทำให้มีการเรียนการสอน การศึกษามีความหมายมากขึ้น ผู้เรียนเรียนได้กว้างขวางมากขึ้น เรียนได้เร็วขึ้น เข้าใจได้อย่างสมบูรณ์ ทำให้ครูมีเวลาให้แก่นักเรียนมากขึ้น
1.2.1.2. 2. สามารถสนองเรื่องความแตกต่างระหว่างบุคคลได้ ผู้เรียนมีอิสระในการเรียนรู้ มีความรับผิดชอบ
1.2.1.3. 3. สามารถทำให้การจัดการศึกษาตั้งอยู่บนรากฐานของวิธีทางวิทยาศาสตร์ ค้นพบวิธีใหม่ๆ และสมเหตุสมผลตามความเปลี่ยนแปลงของสังคม
1.3. นวัตกรรมการศึกษา หมาย ถึง ความคิดหรือวิธีการปฏิบัติใหม่ๆ ที่ได้ผ่านการพิสูจน์ ทดลอง จนเป็นที่ยอมรับและเชื่อถือได้ นำมาใช้ส่งเสริม ปรับปรุงระบบทางการศึกษาให้ดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ
1.3.1. ข้อสังเกตเกี่ยวกับนวัตกรรม
1.3.1.1. 1. เป็นความคิดหรือการกระทำอย่างใดอย่างหนึ่ง เพื่อจะนำมาปรับปรุงงานเดิมให้ดีขึ้น
1.3.1.2. 2. ความคิดหรือการกระทำนั้นมีการพิสูจน์ด้วยการวิจัยทดลอง นำมาใช้แล้วสามารถแก้ปัญหาได้
1.3.1.3. 3. มีการนำวิธีระบบมาใช้อย่างชัดเจน
2. ขอบข่ายของเทคโนโลยีการศึกษา
2.1. การออกแบบ (Design) เป็นขอบข่ายที่แสดงให้เห็นถึงกรอบหรือโครงร่างที่แสดง ความเชื่อมโยงระหว่างหลักการและทฤษฎีพื้นฐานต่างๆ ที่จะนาไปสร้างและพัฒนางาน ทางด้านเทคโนโลยีและสื่อการศึกษาอย่างเป็นรูปธรรม ในการออกแบบ งานทางเทคโนโลยีการศึกษามี 4 ด้าน คือ การออกแบบระบบการสอน การออกแบบสารกลยุทธ์การสอน และคุณลักษณะของผู้เรียน
2.1.1. การออกแบบระบบการสอน เป็นการกำหนดระบบการสอนทั้งหมด รวมทั้งการจัดระเบียบของกระบวนการ ขั้นตอน ที่หลอมรวมทั้งขั้นการวิเคราะห์ การออกแบบ การพัฒนา การนำไปใช้และการประเมินการเรียนการสอน
2.1.2. การออกแบบสาร เป็นการวางแผนสาหรับจัดกระทากับสารในทางกายภาพ ที่จะให้ผู้เรียนรับรู้ ใส่ใจ และเรียกสารกลับมาใช้ได้เมื่อต้องการ
2.1.3. กลยุทธ์การสอน เป็นการระบุการเลือก และลาดับเหตุการณ์ ตลอดจนกิจกรรมการเรียนรู้สาหรับบทเรียน
2.1.4. คุณลักษณะของผู้เรียน เป็นสิ่งสาคัญในการออกแบบที่ต้องคานึงถึงพื้นฐานประสบการณ์เดิมของผู้เรียน ความแตกต่างของผู้เรียน เช่น เพศ อายุ รูปแบบการเรียน ฯลฯ ซึ่งจะส่งผลต่อประสิทธิภาพในการออกแบบ
2.2. การพัฒนา (Development) เป็นขอบข่ายของการสร้างผลิตภัณฑ์ในรูปแบบของสื่อต่างๆ โดยนำพื้นฐานที่ได้ออกมาพัฒนาเป็นสื่อที่อาศัยคุณลักษณะของสื่อต่างๆ คือ เทคโนโลยีสิ่งพิมพ์ เทคโนโลยีด้านโสตทัศน์ เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ และเทคโนโลยีบูรณาการ
2.2.1. เทคโนโลยีสิ่งพิมพ์ เป็นแนวทางในการผลิตหรือขนส่งเนื้อหาไปยังผู้เรียน เช่น หนังสือ และภาพนิ่งต่างๆ
2.2.2. เทคโนโลยีด้านโสตทัศน์ เป็นแนวทางในการผลิตหรือขนส่งเนื้อหาไปยังผู้เรียนโดยใช้เครื่องมือกลไกอิเล็กทรอนิกส์ในการนาเสนอสารทั้งเสียงและภาพ เช่น วีดิทัศน์ โทรทัศน์ ภาพยนตร์
2.2.3. เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ เป็นแนวทางในการผลิตหรือขนส่งเนื้อหาไปยังผู้เรียนโดยใช้เครื่องคอมพิวเตอร์เป็นฐาน ที่มีการนาคุณลักษณะของคอมพิวเตอร์มาประยุกต์ใช้ในปัจจุบัน
2.2.4. เทคโนโลยีบูรณาการ เป็นแนวทางในการผลิตหรือขนส่งเนื้อหาไปยังผู้เรียนโดยใช้คุณลักษณะของสื่อหลายชนิดภายใต้การควบคุมโดยคอมพิวเตอร์