1. ประเภทของเครือขายคอมพิวเตอร
1.1. 1) เครือขายสวนบุคคล หรือแพน (Personal Area Network : PAN)
1.1.1. เปนเครือขายที่ใชสวนบุคคล เชนการเชื่อมตอคอมพิวเตอรกับโทรศัพทมือถือการเชื่อมตอพีดีเอกับเครื่องคอมพิวเตอร ซึ่งการ เชื่อมตอแบบนี้จะอยูในระยะใกล และมีการเชื่อมตอแบบไรสาย
1.2. 2) เครือขายเฉพาะที่ หรือแลน (Local Area Network : LAN)
1.2.1. เปนเครือขายที่ใชในการ เชื่อมโยงคอมพิวเตอรและอุปกรณตางๆ ที่อยูในพื้นที่เดียวกันหรือใกลเคียงกัน เชน ภายในบาน ภายใน สํานักงาน และภายในอาคาร สําหรับการใชงานภายในบานนั้นอาจเรียกเครือขายประเภทนี้วา “เครือขายที่ พักอาศัย (home network)” ซึ่งอาจใชการเชื่อมตอแบบใชสายหรือไรสาย
1.3. 3) เครือขายนครหลวง หรือแมน (Metropolitan Area Network : MAN)
1.3.1. เปนเครือขายที่ ใชเชื่อมโยงแลนที่อยูหางไกลออกไป เชน การเชื่อมตอเครือขายระหวางสํานักงานที่อาจจะอยูคนละอาคาร และมีระยะทางไกลกัน การเชื่อมตอเครือขายชนิดนี้อาจใชสายไฟเบอรออพติก หรือบางครั้งอาจใชไมโครเวฟ เชื่อมตอ เครือขายแบบนี้ที่ใชในสถานศึกษามีชื่อเรียกอีกอยางหนึ่งวา “เครือขายแคมปส (Campus Area Network : CAN)”
1.4. 4) เครือขายวงกวาง หรือแวน (Wide Area Network : WAN)
1.4.1. เปนเครือขายที่ใชในการ เชื่อมโยงกับเครือขายอื่นที่อยูไกลจากกันมาก เชน เครือขายระหวางจังหวัด หรือระหวางภาค รวมไปถึง เครือขายระหวางประเทศ
2. รูปรางเครือขาย
2.1. 1) เครือขายแบบบัส (bus topology)
2.1.1. เปนรูปแบบที่มีโครงสรางไมยุงยาก สถานีทุกสถานีใน เครือขายจะเชื่อมตอเขากับสายสื่อสารหลักเพียงสายเดียวที่เรียกวา “บัส (bus)” การจัดสงขอมูลลงบนบัส จึงไปถึงทุกสถานีได ซึ่งการจัดสงวิธีนี้ตองกําหนดการที่จะไมใหทุกสถานีสงขอมูลพรอมกัน เราะจะทําใหเกิด การชนกัน (collision) ของขอมูล โดยวิธีการที่ใชอาจเปนการแบงชวงเวลาหรือใหแตละสถานีใชคลื่นความถี่ ในการสงสัญญาณที่แตกตา งกัน อยางไรก็ตามเครือขายแบบบัสไมไดรับความนิยมในปจจุบัน เนื่องจากความ เสียหายที่เกิดขึ้นกับบัสเพียงจุดเดียวก็จะสงผลใหทุกอุปกรณไมสามารถสื่อสารถึงกันไดเลย รูปรางเครือขาย แบบบัส
2.2. 2) เครือขายแบบวงแหวน (ring topology)
2.2.1. เปนการเชื่อมแตละสถานีเขาดวยกันแบบวงแหวน สัญญาณขอมูลจะสงอยูในวงแหวนไปในทิศทางเดียวกันจนถึงผูรับ หากขอมูลที่สงเปนของสถานีใด สถานีนั้น ก็รับไว ถาไมใชก็สงตอไป ซึ่งระบบเครือขายแบบวงแหวนนี้ สามารถรองรับจํานวนสถานีไดเปนจํานวนมาก ขอดวยของเครือขายแบบวงแหวน คือ สถานีจะตองรอจนถึงรอบของตนเองกอนที่จะสามารถสงขอมูลได รูปรางเครือขายแบบวงแหวน
2.3. 3) เครือขายแบบดาว (star topology)
2.3.1. ) เปนการเชื่อมตอสถานีในเครือขาย โดยทุกสถานีจะตอ เขากับหนวยสลับสายกลาง เชน ฮับ (hub) หรือสวิตช (switch) ซึ่งทําหนาที่เปนศูนยกลางของการเชื่อมตอ ระหวางสถานีตางๆ ที่ตองการติดตอกัน ขอดีของการเชื่อมตอแบบดาว คือ ถาสถานีใดเสีย หรือสาย เชื่อมตอระหวางฮับ/สวิตชกับสถานีชํารุด ก็จะไมกระทบกับการเชื่อมตอของสถานีอื่น ดังนั้นการเชื่อมตอ แบบนี้จึงเปนที่นิยมกันในปจจุบัน รูปรางเครือขายแบบดาว
2.4. 4)เครือขายแบบเมช (mesh topology)
2.4.1. เปนรูปแบบของการเชื่อมตอที่มีความนิยมมาก และมี ประสิทธิภาพสูงเนื่องจากถามีเสนทางของการเชื่อมตอคูใดคูหนึ่งขาดจากกัน การติดตอสื่อสารระหวางคูนั้นยัง สามารถติดตอไดโดยอุปกรณจัดเสนทาง (router) จะทําการเชื่อมตอเสนทางใหมไปยังจุดหมายปลายทาง อัตโนมัติ การเชื่อมตอแบบนี้มักนิยมสรางบนเครือขายแบบไรสาย รูปรางเครือขายแบบเมช
3. ลักษณะของเครือขาย
3.1. 1) เครือขายแบบรับ-ใหบริการ หรือไคลเอนท/เซิรฟเวอร (client-server network)
3.1.1. จะมี เครื่องคอมพิวเตอรที่เปนเครื่องใหบริการตางๆ เชน บริการเว็บ และบริการฐานขอมูล การใหบริการขึ้นอยู กับการรองขอบริการจากเครื่องรับบริการ เชน การเปดเว็บเพจ เครื่องรับบริการจะรองขอบริการไปที่เครื่อง ใหบริการเว็บ จากนั้นเครื่องใหบริการเว็บจะตอบรับและสงขอมูลกลับมาใหเครื่องรับบริการ ขอดีของระบบนี้ คือสามารถใหบริการแกเครื่องรับบริการไดจํานวนมาก ขอดอยคือระบบนี้มีคาใชจายในการติดตั้งและการ บํารุงรักษาคอ นขางสูง ตัวอยางเครือขายแบบรับ-ใหบริการ
3.2. 2) เครือขายระดับเดียวกัน (Peer-to-Peer Network : P2P network)
3.2.1. เครื่องคอมพิวเตอร สามารถเปนไดทั้งเครื่องใหบริการและเครื่องรับบริการในขณะเดียวกัน การใชงานสวนใหญมักใชในการ แบงปนขอมูล เชน เพลง ภาพยนตร โปรแกรม และเกม เครือขายแบบนี้เริ่มแพรหลายมากขึ้นในผูใชงาน อินเทอรเน็ต การใชงานจะมีซอฟตแวรเฉพาะ เชน โปรแกรม eDonkey, BitTorent และ LimeWire ขอดีของระบบนี้คืองายตอการใชงาน และราคาไมแพง ขอดอยคือไมมีการควบคุมเรื่องคอมปลอดภัย จึงอาจ พบวาถูกนไปใชประโยชนในทางไมถูกตอง เชน การแบงปนเพลง ภาพยนตร และโปรแกรมที่มีลิขสิทธิ์ซึ่ง เปนการกระทําผิดกฎหมาย ตัวอยางเครือขายระดับเดียวกัน