เครือขายคอมพิวเตอร

1. รูปรางเครือขาย

1.1. เครือขายแบบบัส

1.1.1. (bus topology) เปนรูปแบบที่มีโครงสรางไมยุงยาก สถานีทุกสถานีในเครือขายจะเชื่อมตอเขากับสายสื่อสารหลักเพียงสายเดียวที่เรียกวา “บัส (bus)” การจัดสงขอมูลลงบนบัส จึงไปถึงทุกสถานีได ซึ่งการจัดสงวิธีนี้ตองกําหนดการที่จะไมใหทุกสถานีสงขอมูลพรอมกัน เราะจะทําใหเกิดการชนกัน (collision) ของขอมูล โดยวิธีการที่ใชอาจเปนการแบงชวงเวลาหรือใหแตละสถานีใชคลื่นความถี่ในการสงสัญญาณที่แตกตางกัน อยางไรก็ตามเครือขายแบบบัสไมไดรับความนิยมในปจจุบัน เนื่องจากความเสียหายที่เกิดขึ้นกับบัสเพียงจุดเดียวก็จะสงผลใหทุกอุปกรณไมสามารถสื่อสารถึงกันไดเลย รูปรางเครือขายแบบบัส

1.2. เครือขายแบบวงแหวน

1.2.1. (ring topology) เปนการเชื่อมแตละสถานีเขาดวยกันแบบวงแหวนสัญญาณ ขอมูลจะสงอยูในวงแหวนไปในทิศทางเดียวกันจนถึงผูรับ หากขอมูลที่สงเปนของสถานีใด สถานีนั้นก็รับไว ถาไมใชก็สงตอไป ซึ่งระบบเครือขายแบบวงแหวนนี้ สามารถรองรับจํานวนสถานีไดเปนจํานวนมากขอดวยของเครือขายแบบวงแหวน คือ สถานีจะตองรอจนถึงรอบของตนเองกอนที่จะสามารถสงขอมูลไดรูปรางเครือขายแบบวงแหวน

1.3. เครือขายแบบดาว

1.3.1. (star topology) เปนการเชื่อมตอสถานีในเครือขาย โดยทุกสถานีจะตอเขากับหนวยสลับสายกลาง เชน ฮับ (hub) หรือสวิตช (switch) ซึ่งทําหนาที่เปนศูนยกลางของการเชื่อมตอระหวางสถานีตางๆ ที่ตองการติดตอกัน ขอดีของการเชื่อมตอแบบดาว คือ ถาสถานีใดเสีย หรือสายเชื่อมตอระหวางฮับ/สวิตชกับสถานีชํารุด ก็จะไมกระทบกับการเชื่อมตอของสถานีอื่น ดังนั้นการเชื่อมตอแบบนี้จึงเปนที่นิยมกันในปจจุบัน รูปรางเครือขายแบบดาว

1.4. เครือขายแบบเมช

1.4.1. (mesh topology)รูปแบบเครือข่ายแบบนี้ ปกติใช้ในระบบเครือข่ายบริเวณกว้าง (Wide Area Network) ลักษณะการสื่อสารจะมีการต่อสายหรือการเดินของข้อมูลระหว่างคอมพิวเตอร์หรือโหนดไปยังโหนดอื่น ๆ ทุก ๆ ตัว ทำให้มีทางเดินข้อมูลหลายเส้นและปลอดภัยจากเหตุการณ์ที่จะเกิดจากการล้มเหลวของระบบ แต่ระบบนี้จะมีค่าใช้จ่ายมากกว่าระบบอื่น ๆ เพราะต้องใช้สายสื่อสารเป็นจำนวนมาก

2. ประเภทของเครือขายคอมพิวเตอร

2.1. เครือขายสวนบุคคล

2.1.1. หรือแพน (Personal Area Network : PAN) เปนเครือขายที่ใชสวน  บุคคล เชน การเชื่อมตอคอมพิวเตอรกับโทรศัพทมือถือ

2.2. เครือขายเฉพาะที่

2.2.1. หรือแลน (Local Area Network : LAN) เปนเครือขายที่ใชในการเชื่อมโยงคอมพิวเตอรและอุปกรณตางๆ ที่อยูในพื้นที่เดียวกันหรือใกลเคียงกัน เชน ภายในบาน ภายในสํานักงาน และภายในอาคาร

2.3. เครือขายนครหลวง

2.3.1. หรือแมน (Metropolitan Area Network : MAN) เปนเครือขายที่  ใชเชื่อมโยงแลนที่อยูหางไกลออกไป

2.4. เครือขายวงกวาง

2.4.1. หรือแวน (Wide Area Network : WAN) เปนเครือขายที่ใชในการเชื่อมโยงกับเครือขายอื่นที่อยูไกลจากกันมาก เชน เครือขายระหวางจังหวัด

3. ลักษณะของเครือขาย

3.1. เครือขายแบบรับ-ใหบริการ

3.1.1. หรือไคลเอนท/เซิรฟเวอร (client-server network) จะมี  เครื่องคอมพิวเตอรที่เปนเครื่องใหบริการตางๆ เชน บริการเว็บ และบริการฐานขอมูล การใหบริการขึ้นอยูกับการรองขอบริการจากเครื่องรับบริการ เชน การเปดเว็บเพจ เครื่องรับบริการจะรองขอบริการไปที่เครื่องใหบริการเว็บ จากนั้นเครื่องใหบริการเว็บจะตอบรับและสงขอมูลกลับมาใหเครื่องรับบริการ ขอดีของระบบนี้ คือสามารถใหบริการแกเครื่องรับบริการไดจํานวนมาก ขอดอยคือระบบนี้มีคาใชจายในการติดตั้งและการบํารุงรักษาคอนขางสูง ตัวอยางเครือขายแบบรับ-ใหบริการ

3.2. เครือขายระดับเดียวกัน

3.2.1. (Peer-to-Peer Network : P2P network) เครื่องคอมพิวเตอร สามารถเปนไดทั้งเครื่องใหบริการและเครื่องรับบริการในขณะเดียวกัน การใชงานสวนใหญมักใชในการแบงปนขอมูล เชน เพลง ภาพยนตร โปรแกรม และเกม เครือขายแบบนี้เริ่มแพรหลายมากขึ้นในผูใชงานอินเทอรเน็ต การใชงานจะมีซอฟตแวรเฉพาะ เชน โปรแกรม eDonkey, BitTorent และ LimeWireขอดีของระบบนี้คืองายตอการใชงาน และราคาไมแพง ขอดอยคือไมมีการควบคุมเรื่องคอมปลอดภัย จึงอาจพบวาถูกนไปใชประโยชนในทางไมถูกตอง เชน การแบงปนเพลง ภาพยนตร และโปรแกรมที่มีลิขสิทธิ์ซึ่งเปนการกระทําผิดกฎหมาย ตัวอยางเครือขายระดับเดียวกัน