1. Матерализм
1.1. Психика туынды, материяға тəуелдi құбылыс.
2. Дуализм
2.1. ХҮIII ғ. психология бiлiмiнiң дамуында Рене Декарт жаңа дəуiр есiгiн ашты.
2.1.1. Адамның iшкi мүшелерi ғана емес, тiптi дене əрекетiнiң де жанға ешқандай қатысы болмайды.
2.1.2. Декарт ғылымға екi түсiнiктi рефлекс жəне сана бiрдей енгiздi.
2.1.2.1. Жан мен тəндi бiрбiрiне қарсы. Өзара тəуелсiз екi болмыс материя жəне рух
2.1.3. Психикалық табиғат ми қызметiнiң өнiмi емес, мидан тыс, оған тəуелсiз, өз бетiнше жасайтын құбылыс.
2.1.3.1. Бұл бағыт ғылымда обьективтi идеализм деп аталды.
2.2. ХIХ ғ. Психологиясында психофизиологиялық параллелизм бағыты пайда болды.
2.2.1. Психика жəне тəн қатар, бiрақ өзара тəуелсiз жасайды.
2.2.2. Дəрiптеушiлер Вундт, Эббингауз, Спенсер, Рибо, Джемс
3. Бихевиоризм
3.1. ХХ ғ. екiншi он жылдығында психологияның жəне бiр бағыты пайда болды.
3.2. Сырттай бақыланатын, негiзiнен адам қозғалысының жиынтығы əрекетқылық.
3.3. Бихевиоризмнiң iрге тасын қалаушы Дж.Уотсон психологияның мiндетiн қоршаған ортаға бейiмделушi тiршiлiк иесiнiң қылықəрекетiн зерттеу деп бiлдi
4. Сана психологиясы
4.1. Ойлау, сезу, қалау қабiлеттерiне сана атауы берiлiп, психика санамен баламаластырылды.
4.2. Психикалық болмыс бұл ғылыми талдауға келмейтiн, себебiн түсiндiру мүмкiн емес, тек қана өзiндiк бақылаумен танылатын субъектив дүние
4.2.1. Саналық өмiр Алла жаратқан ақыл көрiнiсi немесе сананы құраған қарапайым элементтерi бар субьективтiк сезiм нəтижесi деп есептелдi.
4.3. Сана өзiмен өзi шектелiп, психика объектив болмыс пен субъекттiң өзiнен де толығымен ара байланысын үздi.
4.4. Зерттеулер бағыты
4.4.1. Саналық элементтер теориясы (В.Вундт, Э. Титченер)
4.4.2. Саналық əрекеттер психологиясы (Ф.Брентано)
4.4.3. Саналық ағым (сел) теориясы (У.Джемс)
4.4.4. Дербес құрылым психологиясы (гештальтпсихология);
4.4.5. Дильтей суреттеме психологиясы.
5. Ғылымыдық үшбұрыш
5.1. Жаратылыстану
5.2. Әлеуметтік
5.3. Философияялық
6. Жан туралы ғылым.
6.1. Діни көзқарастар негізінде туындады
6.2. Материя мен сана, заттық жəне рухани болмыстардың ара қатынасын шешуге тəуелдi болып келдi
7. Идеализм
7.1. Психиканы болмыс бастауы, өз бетiнше жасайтын, материяға тəуелсiз, белгiсiз бiр зат
7.2. Психиканың əрекетi тəнсiз, мəңгi жойылмас жанның көрiнiсi
7.2.1. Барша заттасқан дүние мен процестер, бiздiң түйсiгiмiз бен елестерiмiздiң нəтижесi.
7.2.2. Жанды адамның əр түрлi мүшелерiнде жасайтын ерекше бiр жұқа зат не тiршiлiк иесi.
7.2.2.1. Дiннiң пайда болуымен жан "о дүниемен" байланысты, көрiнбейтiн əрi мəңгi жасайтын, тəннiң өзгеше бiр екiншi баламасы рухтық зат деп танылды.
8. Диалектикалық материализм
8.1. Материя алғашқы, ал сана екiншi, одан туындаушы, яғни объектив дүниенiң мидағы бейнесi.
8.1.1. Психика, сана ми қызметiнен ажырауы мүмкiн емес, олардың басқа жасау тəсiлi жоқ.
8.1.2. Түйсiк, ой, сезiмдер т.б. материалдық органның мидың əрекетi, сыртқы тiтiркендiру энергияларының сана өмiрiне айналуының нəтижесi.
8.2. Бейнелеу теориясы
8.2.1. Әрқандай психикалық құбылыстар объектив шындықтың субъектив бейнеленуiнiң түрлi формалары мен деңгейлерiн көрсетедi.
8.2.2. Сыртқы, заттасқан дүние болмайынша тiршiлiк иесiнiң iшкi психикалық өмiрi болуы мүмкiн емес.
8.3. Пәні: психикалық өмір деректері
9. Рефлекторлар
9.1. Бастапқы бірлік
9.1.1. жүйке қозуы процесiнде миға берiлетiн сыртқы тiтiргендiргiштер
9.2. Ортаңғы бірлік
9.2.1. мидағы қозу жəне тежелу процестерi жəне солардың нəтижесiнде психикалық қалыптардың (түйсiк, ой, сезiм, т.б.) пайда болуы
9.3. Ақырғы бірлік
9.3.1. сыртқы қозғалыстар
9.4. Миға қандай да бiр тiтiркендiргiш əсер етпей, ешбiр психикалық құбылыс өздiгiнен туындамайды.
10. Психология салалары
10.1. Еңбек
10.1.1. Инженерлік, авиация, ғарыштық
10.2. Педагогика
10.2.1. Оқу, тәрбие, мұғалім, дамуы жетімсіз балалар
10.3. Әскери
10.3.1. Соғыс жағдайында, қолбасшы сарбаз, үгітнасихат
10.4. Заң
10.4.1. Қылмыскер, үкім шығарушы, орындаушы
10.5. Медицина
10.5.1. нейропсихология, психогигиена, профилактика
10.6. Салыстырмалы
10.6.1. психикалық өмiрдiң филогенетикалық (бiртұтас даму) формаларын
10.7. Дамуы қалыптан шыққан
10.7.1. олигофренопсихология (ақылойы кемдер), сурдопсихология (кереңдер), тифлопсихология (зағиптер).
10.8. Жас сатылары
10.8.1. балалар психологиясы, жас өспiрiмдер психологиясы, ересек адамдар психологиясы мен кəрiлiк психологиясы (геронтология).