1. Digitaal vaardige burgers wíllen niet altijd digitaal Nieuws UT 6-0102915
2. Programma op hoofdlijnen 11.00 uur Inloop en registratie 11.30 uur Start programma (inclusief lunch) 12.15 uur Aftrap plenair programma 13.30 uur Eerste ronde thematische parellelsessies. •Innovatie en ICT 15.00 uur Pauze 15.45 uur Tweede ronde parallelsessies (vervolg op eerste sessie) (8.Sociale gelijkheid, diversiteit en immigratie ) 17.00 uur Voorzitters Beatrice de Graaf en Alexander Rinnooy Kan krijgen de uitkomsten van deze derde en laatste conferentie dag symbolisch overhandigd. 17.15 uur Samenvatting van de conferentie door muzikant Elke Vierveijzer
3. Criteria jury Een vraag die niet aan deze drie criteria voldoet wordt niet valide geacht voor vervolgstappen op weg naar de nationale wetenschapsagenda. Uit Elfduizend vragen .. KNAW 150605.
3.1. 1) de vraag dient onderzoekbaar te zijn binnen een periode van 10 jaar
3.2. 2) de vraag moet uitdagend en grensverleggend zijn
3.3. 3) bij de vraag moet een bestaande sterke Nederlandse onderzoeksgroep passen, of, als die er niet is, moeten er overtuigende argumenten zijn om een sterke Nederlandse onderzoeksgroep op te bouwen.
4. Kernwoorden
4.1. Senioren
4.1.1. Een aantal feiten over senioren Mediaonderzoek.nl 2005
4.2. Digitaal
4.3. Vergrijzing
4.4. Vereenzaming
4.5. Zelfstandigheid
5. Andere wetenschapsvelden
5.1. Levenswetenschappen
5.2. Geesteswetenschappen
5.3. Sociale wetenschappen
5.4. Technische wetenschappen
6. Science for Society 150619
6.1. Interdisciplinaire thema's
6.1.1. Onderwijs en wetenschap voor een lerende samenleving
6.1.2. Zorg, welzijn en gezondheid (inclusief hersenen en cognitie)
6.1.3. ICT, innovatie, complexiteit en big data
6.1.4. Veerkrachtige samenleving, kunst en zingeving,
6.2. Doel conferentie Alle deelnemers aan deze conferentie gaan op deze dag - in twee rondes - actief en resultaatgericht met elkaar in gesprek. Gezamenlijk gaan we de vragen die zijn binnengekomen via de website van de Nationale Wetenschapsagenda aanscherpen, verdiepen en verrijken. De opdracht is om op deze middag de vragen te verrijken die vallen onder de noemer ‘breed maatschappelijk’.
7. Wat is nodig om te borgen dat senioren bij kunnen blijven in het gebruiken van digitale voorzieningen zodat hun zelfstandigheid zo hoog mogelijk is?
7.1. Toelichting
7.2. Met het versnellend gebruik van digitale wegen is het voor senioren een noodzaak om "bij te blijven", zodat een digitale valkuil wordt voorkomen.
7.3. Welke voorzieningen en inzichten zijn nodig en of wenselijk om de zelfstandigheid van senioren te onderbouwen en te versterken.
7.3.1. Graag toekomstige vragen onderzoek (Interview Kim Peters op Rathenau)
7.3.2. Big data raakt heel veel wetenschappen (Interview Tom van de Wetering op Rathenau)
7.4. In toenemende mate zal het noodzakelijk zijn zorgvuldig te kiezen in wat senioren van vernieuwende technieken "onder de knie" dienen te krijgen.
7.4.1. Zie ook "Oppassen dat we zelf geen robots worden" (op Rathenau nav interview Van Est)
7.4.2. Zie ook Lifestyle apps op Rathenau
7.5. Welke actoren kunnen hierbij een rol spelen en hoe worden ervaringen op deze terreinen zo effectief en efficiënt mogelijk gespreid?
7.5.1. Niet vaker dan één keer leergeld betalen (Interview met René Paas op Rathenau)
7.5.2. Gelijk hebben of gelijk krijgen? (Interview Barbara Goezinne op Rathenau)
7.5.3. Blijf continu met elkaar in gesprek (Interview Bright Richards op Rathenau)
7.5.4. Sommige mensen krijgen de kriebel van valorisatie" (Interview Barend van der Meulen op UTNieuws)
8. memo
8.1. borgen als begrip
8.2. onderzoek wat er nu uitgeprobeerd wordt
8.2.1. Een dinosaurus als troeteldier AD 7-10-2008
8.3. verspilling door allerlei losse activiteiten
8.4. actoren
8.4.1. Overheid
8.4.1.1. Rijksoverheid
8.4.1.2. Gemeenten
8.4.2. Welzijnsorganisatie
8.4.2.1. Lokale organisaties
8.4.2.1.1. Vita Amstelveen QSI Groningen Afstudeerscriptie Van bemmel ONDERZOEK TABLETGEBRUIK EN DIGITALE INTERACTIE BIJ OUDEREN (januari 2015)
8.4.2.2. Koepels & landelijke organisaties
8.4.2.2.1. Onderzoeksrapport Digitaal Contact Overheid en Gemeente UnieKBO juni 2014
8.4.2.2.2. ANBO organiseert 11/11/2013 50+Wereld
8.4.2.2.3. Ouderen en de digitale wereld ANBO 19-06-2013
8.4.3. Wetenschap
8.4.3.1. Vraag: Hoe kijk jij naar de maatschappelijke vraagstukken van vandaag, en welke rol zou de wetenschap kunnen spelen? Ronald Gijsbertsen op Rathenau
8.4.3.2. Carina Wiekens (o.a Healthy Aging)
8.4.3.3. Een belangrijk punt in het betrekken van burgers is het organiseren van de juiste mechanismen waardoor onderzoeksresultaten teruggekoppeld worden aan de burger: Uitkomsten van onderzoek moeten zichtbaar en het liefst ook tastbaar zijn. Felix Cohen op Rathenau
8.4.3.4. “Net zoals het onderzoek naar preventie. Misschien moeten we onze reflex om op zoek te gaan naar een pilletje loslaten en veel meer inzetten op complex, duur en langdurig onderzoek naar leefstijl en preventie. Ted van Essen op Rathenau
8.5. Netwerk
8.5.1. Voorbeeld van netwerk organisatie The one-stop shop for who's doing what in Science, Technology, Engineering and Math
8.5.2. Eerst de spelregels, dan het spel Verandermanagement voor publieke netwerken; acht leidende principes Dirk-Jan de Bruijn
9. Bronnen
9.1. Est, R. van & L. Kool (red.). Werken aan de robotsamenleving: visies en inzichten uit de wetenschap over de relatie technologie en werkgelegenheid, Den Haag, Rathenau Instituut 2015
9.2. Loos, E. (2010). Nieuwe media in oude handen: naar een toegankelijke digitale informatievoorziening. In V. Frissen & M. Slot (Eds.), De duurzame informatiesamenleving
9.3. Ouderen in een digitale maatschappij Afstudeerstage TNO-DuCha Danielle van Alphen Februari-juli 2014
9.4. De oudere: een digitale immigrant in eigen land? Een verkenning naar toegankelijke informatievoorziening E. Loos 25 juni 2010
9.4.1. Een toegankelijke informatie maatschappij voor ouderen Eugène Loos
9.5. Digitale vaardigheden van Nederlandse burgers Enschede, April 2008 Universiteit Twente
9.6. Achterstand en afstand Digitale vaardigheden van lager opgeleiden, ouderen, allochtonen en inactieven Sociaal en Cultureel Planbureau Den Haag, oktober 2007
9.7. Surfende senioren Kansen en bedreigingen van ICT voor ouderen Sociaal en Cultureel Planbureau Den Haag, september 2004
9.8. Dr. Jan Steyaert, Digitale vaardigheden: geletterdheid in de informatiesamenleving . Den Haag: Rathenau Instituut, 2000.
10. Overkoepelende, leidende vragen per jury en selectie van vragen die (deels) met mijn vraag samenhangen.
10.1. Geesteswetenschappen (40 clusters) (8)
10.1.1. G9 Hoe kunnen samenlevingen omgaan met ongelijkheden?
10.1.2. G14 Hoe kunnen we innovaties beter laten aansluiten op maatschappelijke en morele waarden?
10.1.3. G17 Hoe verandert technologie het menselijk bestaan, en welke ethische vragen roept dat op?
10.1.4. G21 Kunnen we taaltechnologie ontwikkelen waarmee onze computers (smartphones, tablets) met ons kunnen communiceren?
10.1.5. G31 Wat is de relatie tussen kunst en welzijn?
10.1.6. G33 Wat is kwaliteit van leven?
10.1.7. G36 Wat zijn de mogelijkheden en grenzen van wat we kunnen weten?
10.1.8. G38 Welke mate van verantwoordelijkheid en vrijheid hebben mensen?
10.2. Levenswetenschappen (52 clusters) (18)
10.2.1. L1 Begrijpen van ons gedrag: waarom doen wij wat we doen, zijn we wat zijn en welke factoren beïnvloeden ons gedrag?
10.2.2. L7 Hoe bevorderen we gezondheid en voorkomen we ziekte?
10.2.3. L10 Hoe kan de gezondheidszorg meer gericht worden op de uniciteit van een persoon?
10.2.4. L12 Hoe komen de hogere mentale capaciteiten van de mens (zoals cognitie, emotie en motivatie) binnen onze hersenen tot stand?
10.2.5. L14 Hoe krijgen we mensen in beweging?
10.2.6. L16 Hoe kunnen big data en technologische innovatie (E-health) bijdragen in de zorg?
10.2.7. L20 Hoe kunnen we het herstelgedrag van topsporters, breedtesporters en mensen die revalideren op adequate wijze meten zodanig dat we daarmee het herstelproces beter begrijpen en bevorderen?
10.2.8. L20 Hoe kunnen we het herstelgedrag van topsporters, breedtesporters en mensen die revalideren op adequate wijze meten zodanig dat we daarmee het herstelproces beter begrijpen en bevorderen?
10.2.9. L28 Hoe maken we de gezondheidszorg kwalitatief zo goed mogelijk, maar houden we het betaalbaar?
10.2.10. L36 Kunnen we bio-elektronica en materialen ontwerpen die direct met ons lichaam kunnen communiceren?
10.2.11. L37 Kunnen we met behulp van nieuwe technologie patiënten beter onderzoeken en in beeld brengen om zo meer nauwkeurige diagnoses stellen en een betere prognose te bewerkstelligen?
10.2.12. L43 Wat is de relatie tussen voeding, beweging en gezondheid?
10.3. Natuurwetenschappen (44 clusters) (6)
10.3.1. N17 Hoe kunnen we nieuwe geneesmiddelen en geneeswijzen vinden om gezonder oud te worden?
10.3.2. N20 Hoe kunnen we ziekten eerder opsporen en, bijvoorbeeld met nieuwe biomarkers, personalized medicine werkelijkheid maken?
10.3.3. N31 Kunnen nieuwe wiskundige algoritmen ons helpen om "Big Data" op een informatieve manier te gebruiken?
10.3.4. N33 Kunnen we licht op slimme manieren gebruiken om in het menselijk lichaam te kijken en daar processen te manipuleren?
10.3.5. N35 Kunnen we slimme materialen ontwerpen (door de natuur geïnspireerd of juist in de natuur niet- voorkomend) met volkomen nieuwe eigenschappen?
10.3.6. N42 Welke methoden kunnen we gebruiken om weefsels en organen te repareren of te vervangen?
10.4. Sociale wetenschappen (59 clusters) (31)
10.4.1. S1 Hoe beïnvloeden (nieuwe) media kinderen en jongeren in hun ontwikkeling, en wat is de rol van ouders, leerkrachten en de overheid in dat beïnvloedingsproces?
10.4.2. S2 Hoe beïnvloedt de opkomst van sociale media en andere nieuwe technologieën de sociale structuur en dynamiek van de samenleving en het probleemoplossend vermogen van het individu en de samenleving?
10.4.3. S3 Hoe bevorderen en benutten we creativiteit en innovatie?
10.4.4. S4 Hoe bewegen we richting een duurzame samenleving? Wat zijn alternatieven voor de huidige kijk op economische ontwikkeling en sociaal-maatschappelijke vraagstukken?
10.4.5. S8 Hoe kan de sociale verantwoordelijkheid en maatschappelijke verantwoording van bedrijven, semi-publieke instellingen en andere maatschappelijke organisaties het beste gestalte krijgen?
10.4.6. S9 Hoe kan de veerkracht en samenhang van de samenleving worden versterkt, in het licht van toegenomen diversiteit en globalisering?
10.4.7. S10 Hoe kan de veerkracht en slagvaardigheid van wetgeving worden versterkt in het realiseren van verantwoorde en flexibele markten die de mondiale concurrentie aan kunnen?
10.4.8. S11 Hoe kan de wetgever toegang van iedereen tot de participatiesamenleving helpen bevorderen, in het bijzonder op het terrein van arbeid, sociale zekerheid en pensioen?
10.4.9. S13 Hoe kan gebiedsontwikkeling een bijdrage leveren aan verbetering van de kwaliteit van de sociale en fysieke leefomgeving?
10.4.10. S14 Hoe kan sociale cohesie in een cultureel en religieus diverse samenleving bevorderd worden?
10.4.11. S17 Hoe kan zelfredzaamheid en participatie in de samenleving gestimuleerd worden?
10.4.12. S20 Hoe kunnen innovatie, kwaliteit en toegankelijkheid van de geïnstitutionaliseerde en informele zorg bevorderd worden?
10.4.13. S21 Hoe kunnen we ongewenste oude en nieuwe vormen van sociale ongelijkheid het beste tegengaan? S22 Hoe kunnen
10.4.14. S22 Hoe kunnen wij zo vitaal en gezond mogelijk ouder worden?
10.4.15. S24 Hoe reguleren mensen agressie, conflicten en samenwerking binnen en tussen groepen en samenlevingen?
10.4.16. S25 Hoe staat het met de vitaliteit van, en het vertrouwen in de democratie, en hoe kunnen deze worden versterkt?
10.4.17. S26 Hoe werken de hersenen en ontwikkelen zich in verschillende levensfasen?
10.4.18. S28 Hoe worden mensen psychisch ziek en hoe kunnen we dit zo veel mogelijk voorkomen of behandelen?
10.4.19. S29 Hoe zijn individuele en collectieve verantwoordelijkheid afgebakend, en hoe leidt deze afbakening tot duurzame samenwerking in formele en informele sociale netwerken?
10.4.20. S30 In hoeverre is ongelijkheid binnen Nederland een sociaal en economisch probleem?
10.4.21. S31 In hoeverre kan via wetgeving en andere vormen van regulering een verantwoorde balans worden gevonden tussen privacy, vrije beschikbaarheid van data en gegevensmonopolies?
10.4.22. S34 Kunnen we met ons gedrag, zoals een gezonde leefstijl, (psychische en lichamelijke) aandoeningen voorkomen of genezen?
10.4.23. S37 Op welke wijze kunnen we de sociale samenhang in en veerkracht van de samenleving verbeteren?
10.4.24. S43 Wat is bepalend voor het succes van steden en op welke wijze kunnen overheden, bedrijven, burgers, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties daar gezamenlijk een bijdrage aan leveren?
10.4.25. S45 Wat is in het licht van de vergrijzende en krimpende bevolking de houdbaarheid van de welvaartsstaat?
10.4.26. S46 Wat zijn de gevolgen van chronische aandoeningen, stress en handicaps en hoe kunnen mensen hier zo goed mogelijk mee omgaan?
10.4.27. S47 Wat zijn de gevolgen van nieuwe technologieën en big data op de effectiviteit van, en het vertrouwen in het openbaar bestuur?
10.4.28. S54 Welke gevolgen hebben maatschappelijke ontwikkelingen voor het functioneren van de instellingen van het openbaar bestuur?
10.4.29. 57 Welke ontwikkelingen in de samenleving en technologie bieden nieuwe kansen voor de effectiviteit en acceptatie van wetgeving, rechtspraak en rechtshandhaving?
10.4.30. S58 Welke sociale veranderingen als gevolg van technologische veranderingen zijn aanstaande en beïnvloeden onze welvaart?
10.4.31. S59 Zijn fundamentele pijlers waarop onze rechtsstaat is gebouwd, zoals waardigheid en burgerschap, aan revitalisering toe, gegeven spanningen inherent aan ontwikkelingen in onze huidige samenleving?
10.5. Technische wetenschappen (53 clusters) (14)
10.5.1. T1 Big data --- Hoe om te gaan met enorme hoeveelheden data?
10.5.2. T2 Data Science – Hoe kunnen we data omzetten in waarde, inzichten en antwoorden?
10.5.3. T3 Hardware: Networking and Mobility -- Hoe kunnen we "dingen" altijd en overal met elkaar verbinden?
10.5.4. T6 Hoe brengen we onze wereld beter in kaart?
10.5.5. T13 Hoe kan verlichting bijdragen tot het welzijn van mens en dier?
10.5.6. T18 Hoe kunnen we de gebruikersvriendelijkheid van randapparatuur verbeteren?
10.5.7. T26 Hoe kunnen we door nieuwe technologieën en processen gebouwen en infrastructuur goedkoper, veiliger, en duurzamer maken?
10.5.8. T32 Hoe kunnen we met behulp van een groter begrip van het leven, nieuwe targets identificeren voor moleculaire therapieën, antibiotica en antivirale middelen?
10.5.9. T39 Hoe laten we technologie dienen als verlengstuk van de mens?
10.5.10. T42 Hoe ontwikkelen we minimaal/niet-invasieve technieken en interventies t.b.v. diagnose, preventie, cure en care?
10.5.11. T45 Internet en Social media -- Hoe laten we mensen communiceren en informatie delen?
10.5.12. T48 Privacy en security -- Hoe beschermen we mensen tegen misbruik van ICT oplossingen?
10.5.13. T51 Software -- Hoe bouwen en onderhouden we software die morgen ook nog werkt?
10.5.14. T52 Wat zijn de mogelijk schadelijke effecten van draadloze communicatie, en hoe kan energiezuinigheid hier helpen?