ORATORIA

1. CICERÓN

1.1. Vida

1.1.1. Nace no 106 a. C. en Arpino

1.1.2. Boa familia

1.1.3. Gran habilidade de estudo destreza oral

1.1.4. trasladase á metrópole coa intención de recibir unha boa educación

1.1.5. realizaba os estudos tutelado por Quinto Mucio Escévola

1.1.6. fama como bo político, debía actuar abogado durante un proceso legal. Defende a Sexto Rocio

1.1.7. carreira militar ás ordes de Pompeio Estrabón

1.1.8. Reitirase para repoñerse da súa saúde e completar os seus estudos

1.1.9. Foi elixido cuestor no 76 a. C

1.1.10. Cursus honorum

1.1.10.1. Cuestor (76 a. C.) Edil (69 a. C.) Pretor (67 a. C.) Cónsul (63 a. C.)

1.2. Conxuración de Catilina

1.2.1. Lucio Serxio Catilina solicitou formar parte do consulado, nunca tivo éxito.

1.2.2. decidide intentalo por medios ilexítimos

1.2.3. recluta a homes da Clase senatorial e ecuestre descontentos co Senado. Promove a súa política de absolución de débedas, para reuniur as pobres

1.2.4. plans: incendios e a matanza de senadores

1.2.5. a revolución faria a Catilina dictador e cósul

1.2.6. Intenta matar a Ciceron pero este fuxe e denunciao. Ciceron no seu discuros di: Quousque tandem abutere, Catilina, patientia nostra? (Ata cando abusarás da nosa paciencia, Catilina? ")

1.2.7. Catilina fuxe

1.2.8. Catón manda que maten a Catilina

1.3. Despois da conxuración de Catilina

1.3.1. No 59 a.C formouse o “1º triunvirato” Cicerón queda por rexeitar as intencións inconstitucionais da alianza.

1.3.2. Publio Clodio consegue que Cicerón fora condeado ao exilio acusado de condenar á morte aos partidarios de Catilina sen deixar que foran xuzgados.

1.3.3. Clodio sacalle as terras

1.3.4. regresa a Roma axudado por Pompeio e Milón. Ciceron creía que o 1 triunvirato non ía a ser renovado pero si que o é. Entón Ciceron fai as paces con César

1.3.5. escribe retórica e filosofía

1.3.6. No 51 a.C foi nomeado procónsul.Cando se agudizou a rivalidade entre César e Pompeio, Cicerón apoia a este último, que estaba apoiado polo senado e a aristocracia.

1.3.7. Cando Pompeio é derrotado, Cicerón retirase da vida política, logo de ser perdoado por César (clementia caesaris).

1.3.8. Despois do asasinato de César , volve á política. Enfrontase ao poderoso triunviro Marco Antonio.

1.3.9. Cicerón é asesinado. A súa cabeza e man dereita expuronse na rostra, a tribuna pública na que tantas veces destacara

1.4. Esclavo

1.4.1. Marco Tulio Tirónun principio escravo de Cicerón. Logo, tras a súa manumisión, continuou traballando para el como liberto

1.4.2. Tirón é considerado o pai da taquigrafía

1.5. Obras

1.5.1. 900 cartas redescubertas por Petrarca

1.5.2. Comenzan a circular trala morte de Arpinate

1.5.3. Temas: acontecementos políticos, íntimos, oficiais...

1.5.4. Epistulae

1.5.4.1. Epistulae ad Familiares

1.5.4.1.1. Dirixidas a amigos e persoaxes coñecidos como César ou Pompeio

1.5.4.2. Epistulae ad Quintum fratrem

1.5.4.2.1. Consellos e advertencias

1.5.4.3. Epistulae ad Aticum

1.5.4.3.1. Ático foi un romano rico e cultivado editou as obras de Cicerón, e foi o editor romano máis antigo que se coñece.

1.5.4.4. Epistulae ad Marcum Brutum

1.5.4.4.1. cartas das dirixidas a Marco Bruto

1.5.5. Retórica

1.5.5.1. Cicerón→ tratados de retórica Retórica grega Historia da oratoria romana Experiencia persoal como avogado e estadista

1.5.5.2. De oratore(sobre a formación do orador)

1.5.5.3. Orator(retrato do orador ideal)

1.5.5.4. Brutus→ compendio histórico Forma dialogada Cicerón, Ático e Bruto Recibe o nome da persoa á que vai dedicada Elocuencia grega e romana

1.5.5.5. De optimo genere oratorum: Mellor tipo de elocuencia Visión propia do estilo de oratoria

1.5.5.6. Partitiones oratoriae→ divisións dos discursos Pregunas e respostas Para o seu fillo

1.5.5.7. Topica: Lugares comúns dos discursos Conxunto de tópicos Establecer contidos Inventio (invenire)

1.5.6. Discurso

1.5.6.1. puxo en práctica os seus principios sobre a retórica nos seus propios discursos

1.5.6.2. os seus secretarios tomábanos taquigraficamente, e despois él retocábaos á súa conveniencia

1.5.6.3. Tipos

1.5.6.3.1. Discursos Xudiciais De defensa→ amigos, protexidos ou simples clientes De acusación→ Verrinas

1.5.6.3.2. Discursos políticos Senado ou a Asemblea do pobo Catilinarias (In Catilinam)

1.5.6.3.3. Discursos privados Abogado defensor Discursos→ defensivos

1.5.7. Filosofía

1.5.7.1. escolas gregas

1.5.7.1.1. academia

1.5.7.1.2. Liceo

1.5.7.1.3. Estoa

1.5.7.2. Adaptación de termos á lingua latina

1.5.7.3. De republica

1.5.7.3.1. novo sistema

1.5.7.4. De Legibus

1.5.7.4.1. dereito natural, leis sagradas,etc

1.5.7.5. Consolatio

1.5.7.5.1. tras a morte da súa filla Tulia buscou alivio escribindo unha Consolatio na que expón a súa idea da inmortalidade da alma.

1.5.7.6. De finibus bonorum et malorum, De natura deorum , Cato Maior De senectute e Laelius De amicitia

1.5.7.6.1. Diálogos

1.5.7.6.2. crea un vocabulario apto para a expresión de temas filosóficos

1.6. Retórica posterior a Cicerón

1.6.1. exercicios

1.6.1.1. Suasoriae

1.6.1.1.1. Consultas imaxinarias feitas a personaxes famosos, históricos ou lendarios, que deben explicar as razóns que os levan a tomar unha decisión nun momento determinado

1.6.1.2. Controversiae

1.6.1.2.1. Contribuían a desenvolver a axilidade mental, a facilidade de palabra e a capacidade dialéctica do

1.6.2. autores

1.6.2.1. Marco Anneo Séneca o Retórico (55 a.C.-39-d.C.)

1.6.2.1.1. Naceu en Corduba e foi o pai de Séneca o filósofo. Escribiu unhas Controversiae e unhas Suasoriae

1.6.2.2. Gaio Cornelio Tácito (55-120 d.C.)

1.6.2.2.1. coñecido historiador, unha obra en forma de diálogo, De oratoribus, na que se compara a elocuencia da época republicana ca do seu propio tempo, que considera xa en decadencia.

1.6.3. Marco Fabio Quintiliano

1.6.3.1. Dirixiu a primeira escola sufragada polo Estado durante o reinado de Vespasiano

1.6.3.2. Escribiu De institutione oratoria e De causis corruptae eloquentiae

1.7. Lore Ipsum

1.7.1. empregado como texto de de recheo

2. Oratoria en Roma

2.1. Lugar de elocuencia para a retórica: Foro

2.2. Comitium

2.2.1. celebrabanse os comitia tributa

2.2.1.1. asamblea lexislativa

2.2.1.2. os oradores: propoñian leis ou combatianas dende a Rostra

2.3. Curia

2.3.1. sede do senado

2.3.2. patres pronunciaban discursos

2.4. Entre o templo de Cástor e o de Venus atopábase o Puteal de Libón

2.4.1. concedia audencia aos querelantes

2.4.2. Pretor tiña o seu tribunal

2.5. Oratoria na república

2.5.1. República → favoreceu desenvolvemento Oratoria

2.5.2. II a.C. (cos rethores) oratoria → desenvólvese consolídase coma unha arte

2.5.3. Modelos helenos

2.5.4. Rétores gregos→ Influencias en Roma

2.6. Oratoria primitiva

2.6.1. Estilo natural

2.6.2. Oradores improvisaban os discursos

2.6.3. Máis importante contido que o que se expoñía

2.7. Século I a.C

2.7.1. comezan a existir mestres en latín

2.7.2. apareceron tratados de retórica escritos en latín

2.8. Escolas

2.8.1. Asiática: estilo florido e exuberante. Hortensio

2.8.2. Ática: sobriedade de estilo. Licinio Calvo e M. Xunio Bruto

2.8.3. rodia: próxima á asiática, pero máis moderada. Cicerón

2.9. Discurso Xulio César

2.10. o funeral de César, no cal Antonio(amigo, recita un discurso,fiel segundo no mando)

3. Introdución

3.1. Ars dicendi

3.1.1. arte de falar diante dun auditorio

3.2. Persoas que interveñen

3.2.1. Orador

3.2.2. Artifex

3.2.3. Oratio

3.3. Rethorica

3.3.1. Conxunto de regras da oratoria

3.3.2. Florece en Grecia no V a.C

3.3.3. Córax e Tisias:1ª teorías

3.3.3.1. Desenvoltas por

3.3.3.1.1. Protagoras e Gorxias

3.3.3.1.2. Aristóteles

3.4. II-III a.C

3.4.1. Admirada nobreza filohelena

3.4.2. sospeitas da facción conservadora

3.4.2.1. logrou que se promulgara un decreto polo que se expulsaba aos retores gregos e romanos

3.5. Posidonio de Rodas

3.5.1. inclue a oratoria nas artes liberais

3.5.1.1. Trivium

3.5.1.1.1. Gramática, Dialéctica e Retórica

3.5.1.2. Quadrivium

3.5.1.2.1. Aritmética, Xeometría, Astronomía e Música

4. Principios retórica grega

4.1. Tipos do discurso

4.1.1. Tò symbouleutikòn génos = lat. genus deliberativum

4.1.1.1. Xénero deliberativo. O caso modelo é o discurso político pronunciado por unha asemblea popular que se reuniu para deliberar e á que porde tomar unha decisión respecto a unha acción futura que o orador aconsella ou desaconsella.

4.1.2. Tò dikanikòn génos = lat. genus iudiciale

4.1.2.1. Xénero xudicial. O caso modelo é o discurso dos xuíces nun tribunal, ós que poden pronunciar un veredicto respecto a un feito pasado a favor da parte acusadora ou da defensa

4.1.3. Tò epideiktikòn génos = lat. genus demonstrativum

4.1.3.1. Xénero demostrativo. O caso modelo é o do discurso pronunciado ante una reunión solemne en loubanza dunha persoa. Discurso para desacreditar

4.2. Oratoriae partes

4.2.1. Inventio

4.2.1.1. orador extrae as posibilidades de desenvolvemento das ideas verdadeiras

4.2.2. Ordo

4.2.2.1. distribución axeitadas das ideas e pensamentos atopados pola á inventio

4.2.3. Elocutio

4.2.3.1. Traslada á linguaxe as ideas extraídas e ordenadas. Selecciona os termos axeitados, orde na frase, ritmo, etc.

4.2.4. Memoria

4.2.4.1. dominar o conxunto do discurso e a distribución de cada unha das súas partes. Calidades que o orador debe ter por natureza.

4.2.5. Pronuntiatio

4.2.5.1. Afecta á exposición oral do discurso. O orador debe desenvolver técnicas para modular a voz, controlar os desprazamentos, que deben acomodarse ó ton e ó asunto do que se vaia falar.

4.3. Orationis partes

4.3.1. Exordium

4.3.1.1. Comezo do discurso. Obxectivo gañar simpatía.

4.3.2. Narratio

4.3.2.1. ó auditorio é participe do estado da cuestión, expoñense os feitos sobre tomara unha decisión.

4.3.2.2. verosimilitude conséguese pola correcta concatenación dos 7 elementa narrationis

4.3.2.2.1. quando ''cando''

4.3.2.2.2. quis -quen

4.3.2.2.3. quid “que”

4.3.2.2.4. cur ''por''

4.3.2.2.5. ubi ´´donde''

4.3.2.2.6. quemadmodum “como”

4.3.2.2.7. quibus adminiculis “con que medios”

4.3.3. Argumentatio

4.3.3.1. confirmatio, probatio

4.3.3.1.1. presentación probas favorables

4.3.3.2. refutatio, confutatio

4.3.3.2.1. refutación probas desfavorables

4.4. Finalidade do discurso

4.4.1. Falar de maneira axeitada para convencer

4.4.1.1. Convencer persuadere

4.4.1.2. demostrar: docere

4.4.1.3. deleitar: delectare

4.4.1.4. impresionar: movere

4.4.2. Epilogus ou peroratio

4.4.2.1. refresca-la memoria facendo unha recapitulación

4.4.2.2. influír nos sentimentos do auditorio.