Қақтығыстар түсінігі, оның объектісі мен субъектісі

1. Ұйымдағы қақтығыстардың себептері

1.1. Ресурстарды бөлу – Ресурстардың шектеулігі ұйым мүшелері арасында қайшылықтар туғызуы мүмкін (ақша, уақыт, жұмыс орындары).

1.2. Мақсаттар мен мүдделердің айырмашылығы – Әр түрлі бөлімдер немесе қызметкерлердің жеке мақсаттары мен ұйым мақсаттарының сәйкес келмеуі.

1.3. Қарым-қатынас тапшылығы – Ақпарат алмасудың болмауы немесе жеткіліксіздігі, түсініспеушіліктерге әкелуі мүмкін.

1.4. Мәдени және тұлғалық айырмашылықтар – Әртүрлі мәдениеттер немесе тұлғалық сипаттар арасындағы қарама-қайшылықтар.

1.5. Жетекшіліктің болмауы – Басшының шешім қабылдау немесе мәселені шешу қабілетінің болмауы.

2. Дау-дамай процесінің динамикасы

2.1. Қақтығыстың туындауы – Бірінші кезеңде түсініспеушілік немесе келіспеушілік басталады.

2.2. Эскалация – Қақтығыс шиеленісе түседі, тараптар өз көзқарастарын қорғау үшін әрекет етеді.

2.3. Кульминация – Қақтығыстың ең жоғары шегі, барлық тараптар ашық түрде әрекет етіп, мәселені шешуге тырысады.

2.4. Шешім қабылдау – Қақтығысты шешу үшін шешім қабылдау немесе тараптар арасында келісім жасау.

2.5. Қақтығысты тоқтату – Қақтығыс аяқталады, шешім қабылданып, жағдай тұрақтанады.

3. Объектісі – Қақтығыстың объектісі – ол тараптар арасындағы қарама-қайшылыққа себеп болған мәселе немесе ситуация. Мысалы, жұмыс міндеттері, ресурстарды бөлу, идеялар мен шешімдер.

4. Қақтығыс түсінігі – Қақтығыс – бұл екі немесе одан да көп тараптар арасындағы қарама-қайшылықтар, мүдделер, мақсаттар немесе көзқарастардың үйлеспеушілігі. Қақтығыстарда тараптар арасында дау-дамай, түсініспеушілік немесе қарама-қайшы әрекеттер болады.

5. Қақтығыстардың типологиясы

5.1. Топтық қақтығыстар –

5.2. Жеке тұлғалар арасындағы қақтығыстар

5.3. Ұйым ішіндегі қақтығыстар

5.4. Интергруппалық қақтығыстар

5.5. Қоғамдық қақтығыстар

6. Субъектісі – Қақтығыстың субъектісі – бұл қақтығысқа қатысушы тараптар, мысалы, қызметкерлер, басқарушы топ, ұйым мүшелері, мемлекеттер, топтар немесе жеке тұлғалар.

7. Қақтығыстарды басқару

7.1. Превентивті шаралар – Қақтығыстардың алдын алу үшін алдын ала шаралар қабылдау (түсіндіру, ресурстарды тиімді бөлу).

7.2. Коммуникацияны жақсарту – Ашық, тиімді қарым-қатынас орнату, тараптардың пікірлерін тыңдау.

8. Қақтығысты шешу әдістері:

8.1. Компромисс – Тараптардың екеуі де өз талаптарынан біршама бас тартып, ортақ шешім табады.

8.2. Консенсус – Тараптардың толық келісімге келуі.

8.3. Медиаторды қолдану – Медиатор арқылы қақтығысты шешу.