METODA SOCJOMETRYCZNA
by Urszula Bystrzejewska
1. Ograniczenia poznawcze metody socjometrycznej
1.1. Otrzymany opis układu stosunków społecznych badanej grupy może niekiedy dalece odbiegać od jej rzeczywistego obrazu
1.2. Nie dowiadujemy się jakimi naprawdę są osoby zakwalifikowane do tzw. „gwiazd” lub osób „izolowanych”
1.3. Nie dowiadujemy się o rozmaitych problemach nurtujących badaną grupę
1.4. Nie znamy motywacji dokonywanych wyborów lub zgłaszanych ocen
1.5. Nie dowiadujemy się o wielkości różnic zachodzących między kolejno uszeregowanymi osobami
1.6. Badania te nie obejmują całej badanej grupy, tylko „wierzchołki” hierarchii, pomijając 60-90% badanych - dowiadujemy się tylko kto jest najmniej lub najbardziej atrakcyjny dla danej osoby, nie znamy zaś ani jej stosunku do pozostałych członków grupy, ani stopnia tej atrakcyjności
1.7. Przeprowadzone za jej pomocą badania odzwierciedlają tylko i wyłącznie aktualnie panujące w grupie stosunki interpersonalne, w tym także pozycję każdego z jej członków
2. Czego najczęściej dotyczą badania socjometryczne?
2.1. Klasyfikowania według różnych kategorii wyboru np. kategorii popularności, czyli podziału członków grupy na tzw. „gwiazdy”, osoby izolowane i „osoby przeciętne”
2.2. Ustalenia struktury wewnętrznej grupy
2.3. Mierzenia takich czynników, jak wielkość wpływu jednych osób na drugie, a nawet badania spostrzegania i oceniania własnej roli i ról innych członków w grupie oraz badania innych przejawów świadomości społecznej
2.4. Identyfikowania osób wymagających specjalnej uwagi
3. Cele metody socjometrycznej
3.1. Badanie stosunków interpersonalnych, w tym zwłaszcza żywionych przez badanych uczuć sympatii i antypatii, a także obojętność wobec członków określonej grupy.
3.2. Zorientowanie się jacy członkowie grupy należą do osób powszechnie lubianych lub nie lubianych; jacy są całkowicie niedostrzegani lub wręcz odrzucani.
3.3. Lepsze poznanie struktur wzajemnych powiązań ze sobą poszczególnych uczniów, ich pozycję społeczną zajmowaną w nieformalnej strukturze klasy szkolnej, podgrupy istniejące w jej obrębie, przynależność uczniów do nich, zmiany w stosunkach międzyosobniczych i międzygrupowych, a także postawy wzajemne uczniów.
4. Zalety metody socjometrycznej
4.1. Możliwość zastosowania wśród dzieci w wieku przedszkolnym
4.2. Prostota każdej z technik socjometrycznych (przygotowanie każdej z nich nie trwa długo i nie nastręcza większych trudności)
4.3. Odpowiedzi na pytania socjometryczne, zadawane osobom badanym, zajmują nie więcej niż 15 minut
4.4. Możliwość zgromadzenia w krótkim czasie różnorodnego i bogatego materiału dotyczącego danej grupy
4.5. Minimum wyposażenia materiałowego – wystarczy kartka i długopis
4.6. Łatwość porządkowania i interpretacji danych socjometrycznych