Get Started. It's Free
or sign up with your email address
ครองตน by Mind Map: ครองตน

1. สิ่งที่ควรปฎิบัติ

1.1. ชั้นประถมศึกษาปที่ 1-3

1.1.1. เบญจธรรม

1.1.1.1. สีลํ โลเก อนุตฺตรํ. ศีลเป็นเยี่ยมในโลก

1.1.2. หิริ-โอตตัปปะ

1.1.2.1. ปาปานํ อกรณํ สุขํ. การไม่ทำบาป นำความสุขมาให้

1.1.3. ฆราวาสธรรม 4

1.1.3.1. อตฺตา หเว ชิตํ เสยฺโย. ชนะตนนั่นแหละเป็นดี

1.1.4. สติ-สัมปชัญญะ

1.1.4.1. สติมโต สทา ภทฺทํ. คนผู้มีสติ มีความเจริญทุกเมื่อ

1.2. ชั้นประถมศึกษาปที่ 4-6

1.2.1. เบญจศีล

1.2.1.1. สุขํ ยาว ชรา สีลํ. ศีลนำสุขมาให้ตราบเท่าชรา

1.2.2. เบญจธรรม

1.2.2.1. ธมฺมปีติ สุขํ เสติ. ผู้มีปีติในธรรม ย่อมอยู่เป็นสุข

1.2.3. สุจริต 3

1.2.3.1. นิสมฺม กรณํ เสยฺโย. ใคร่ครวญก่อนแล้วจึงทำ ดีกว่า

1.2.4. คารวะ 6

1.2.5. กุศลมูล 3

1.2.5.1. สาธุ ปาเปน ทุกฺกรํ. ความดี อันคนชั่วทำยาก

1.2.6. อิทธิบาท 4

1.2.7. บุญกิริยาวัตถุ 3

1.3. ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-3

1.3.1. ขันต์ 5

1.3.1.1. สงฺขารา สสฺสตา นตฺถิ. สังขารที่ยั่งยืน ไม่มี

1.3.2. ธาตุ 4

1.3.2.1. สพฺพํ เภทปริยนฺตํ เอวํ มจฺจาน ชีวิตํ. ชีวิตของสัตว์เหมือนภาชนะดิน ซึ่งล้วนมีความสลายเป็นที่สุด

1.3.3. อายตนะ

1.3.4. ไตรลักษณ์

1.3.4.1. อนิจฺจา วต สงฺขารา. สังขารทั้งหลาย ไม่เที่ยงหนอ

1.3.5. หลักธรรม

1.3.5.1. กลฺยาณการี กลฺยาณํ ปาปการี จ ปาปกํ. ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว

1.3.6. สมบัติ 4

1.3.6.1. ทุลฺลภา ขณสมฺปตฺติ. ความถึงพร้อมแห่งขณะ หาได้ยาก

1.3.7. สุข 2

1.3.7.1. สพฺพตฺถ ทุกฺขสฺส สุขํ ปหานํ. ละเหตุแห่งทุกข์ได้ เป็นสุขในที่ทั้งปวง

1.3.8. อัตถะ 3

1.3.8.1. อตฺโถ อตฺถสฺส นกฺขตฺตํ กึ กริสฺสนฺติ ตารกา. ประโยชน์เป็นฤกษ์ของประโยชน์เอง ดวงดาวทั้งหลายจักทำอะไรได้

1.3.9. ไตรสิกขา

1.3.9.1. อตฺตานํ ทมยนฺติ สุพฺพตา. ผู้ประพฤติดี ย่อมฝึกตน

1.3.10. ปธาน 4

1.3.10.1. อชฺเชว กิจฺจมาตปฺปํ. ควรรีบทำความเพียรในวันนี้

1.3.11. ดรุณธรรม 6

1.3.12. สติปัฏฐาน 4

1.3.12.1. สติมา สุขเมธติ. คนมีสติ ย่อมได้รับความสุข

1.3.13. ปัญญา 3

1.3.13.1. ปญฺญาย มคฺคํ อลโส น วินฺทติ. คนเกียจคร้าน ย่อมไม่พบทางด้วยปัญญา

1.3.14. บุญกิริยาวัตถุ 10

1.3.14.1. สุกรํ สาธุนา สาธุ. ความดี อันคนดีทำง่าย

1.3.15. กรรมฐาน 2

1.3.15.1. สกมฺมุนา โหติ ผลูปปตฺติ. ผลสำเร็จ ย่อมมี ด้วยการกระทำของตน

1.3.16. โกศล 3

1.3.16.1. ปญฺญา หิ เสฏฺฐา กุสลา วทนฺติ. คนฉลาดกล่าวว่า ปัญญาแลประเสริฐสุด

1.3.17. บุพนิมิตของมัชฌิมาปฏิปทา

1.3.17.1. อฏฺฐงฺคิโก จ มคฺคานํ เขมํ อมตคามินํ. บรรดาทางทั้งหลาย ทางมีองค์ ๘ เป็นทางเกษม ให้ถึงอมตธรรม

1.3.18. กุศลกรรมบท 10

1.3.18.1. อกตํ ทุกฺกฏํ เสยฺโย. ความชั่ว ไม่ทำเสียเลยดีกว่า

1.3.19. มรรค 8

1.3.19.1. วิสุทฺธิ สพฺพเกฺลเสหิ โหติ ทุกฺเขหิ นิพฺพุติ. ความหมดจดจากกิเลสทั้งปวง เป็นทางดับทุกข์ทั้งหลาย

1.3.20. สัปปุริสธรรม 7

1.3.20.1. อตฺตา สุทนฺโต ปุริสสฺส โชติ. ตนที่ฝึกดีแล้ว ย่อมเป็นแสงสว่างของบุรุษ

1.3.21. อุบาสกธรรม 7

1.4. ชั้นมัธยมศึกษาปีที่4-6

1.4.1. ขันธ์ 5

1.4.1.1. กาโล ฆสติ ภูตานิ สพฺพาเนว สหตฺตนา. กาลเวลา ย่อมกินสรรพสัตว์ พร้อมทั้งตัวเอง

1.4.2. จิต-เจตสิก

1.4.2.1. จิตฺตํ รกฺเขถ เมธาวี. ผู้มีปัญญาพึงรักษาจิต

1.4.3. ภาวนา 4

1.4.3.1. จิตฺตํ ทนฺตํ สุขาวหํ. จิตที่ฝึกดีแล้ว นำสุขมาให้

1.4.4. วิมุตติ 5

1.4.4.1. อิจฺฉา โลกสฺมิ ทุชฺชหา. ความอยาก ละได้ยาก ในโลก

1.4.5. นิพพาน

1.4.5.1. วิสุทฺธิ สพฺพเกฺลเสหิ โหติ ทุกฺเขหิ นิพฺพุติ. ความหมดจดจากกิเลสทั้งปวง เป็นทางดับทุกข์ทั้งหลาย

1.4.6. ธรรมนิยาม

1.4.6.1. สพฺเพว นิกฺขิปิสฺสนฺติ ภูตา โลเก สมุสฺสยํ. สัตว์ทั้งปวง จักทอดทิ้งร่างไว้ในโลก

1.4.7. ปฏิจจสมุปบาท

1.4.7.1. ยถาปจฺจยํ ปวตฺตนฺติ. สิ่งที่ปัจจัยปรุงแต่งขึ้น ย่อมเป็นไปตามปัจจัย

1.4.8. สาราณียธรรม 6

1.4.8.1. สุขา สงฺฆสฺส สามคฺคี. ความพร้อมเพรียงของหมู่คณะทำให้เกิดสุข

1.4.9. วิปัสสนาญาณ 9

1.4.10. ปัญญาวุฒิธรรม 4

1.4.10.1. ปญฺญาย ปริสุชฺฌติ. คนย่อมบริสุทธิ์ด้วยปัญญา

1.4.11. อุบาสกธรรม 5

2. สิ่งที่ควรละ

2.1. ชั้นประถมศึกษาปที่ 4-6

2.1.1. อกุศลมูล 3

2.1.1.1. อติโลโภ หิ ปาปโก. ความละโมบ เป็นบาปแท้

2.1.2. อบายมุข 3

2.1.3. ทุจริต 3

2.1.3.1. ปาปํ ปาเปน สุกรํ. ความชั่ว อันคนชั่วทำได้ง่าย

2.1.4. อบายมุข 6

2.1.4.1. อวิชฺชนิวุตา โปสา. คนทั้งหลาย ถูกอวิชชาหุ้มห่อไว้

2.1.5. อคติ 4

2.2. ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-3

2.2.1. หลักธรรม

2.2.1.1. กตสฺส นตฺถิ ปฏิการํ. สิ่งที่ทำแล้ว ทำคืนไม่ได้เลย

2.2.2. วิบัติ 4

2.2.3. อบายมุข 6

2.2.3.1. ปาปานิ กมฺมานิ กโรนฺติ โมหา. คนมักทำบาปเพราะความหลง

2.2.4. อกุศลกรรมบถ 10

2.2.5. ปปัญจธรรม3

2.2.6. วัฏฏะ 3

2.2.6.1. ยํ เว เสวติ ตาทิโส. คบคนเช่นใด ก็เป็นคนเช่นนั้นแล

2.3. ชั้นประถมศึกษาปที่4-6

2.3.1. นิวรณ์ 5

2.3.1.1. จิตฺตํ ทนฺตํ สุขาวหํ. จิตที่ฝึกดีแล้ว นำสุขมาให้

2.3.2. อุปาทาน 4

2.3.2.1. ภิยฺโย จ กาเม อภิปตฺถยนฺติ. ผู้บริโภคกาม ย่อมปรารถนากามยิ่งขึ้นไป

3. มงคล38

3.1. อเสวนา จ พาลานํ. ไม่คบผู้ที่ชักจูงไปในทางที่ผิด และโง่เขลาเบาปัญญา เพราะมีแต่จะทำให้ชีวิตเสื่อม

3.2. ปณฑิตานญฺจ เสวนา. คบผู้มีความรู้ ความคิดที่ดี การปฏิบัติตนที่ดี เพื่อจะได้รับการชี้แนะแต่เรื่องอันเป็นมงคล

3.3. ปฏิรูปเทสวาโส จ. พาตัวเองไปอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดี แวดล้อมไปด้วยบัณฑิตทั้งทางโลก และทางธรรม

3.4. อตฺตสมฺมาปณิธิ จ. วางตนอย่างเหมาะสมในการดำรงชีพ และประกอบสัมมาอาชีพ

3.5. วินโย จ สุสิกฺขิโต. ปฏิบัติตนตามระเบียบ และกฎเกณฑ์ของสังคมไม่สร้างความเดือดร้อนแก่ผู้อื่น

3.6. มาตาปิตุอุปฏฺฐานํ. เลี้ยงดูบิดา มารดา กล่าวยกย่องสรรเสริญผู้มีพระคุณ เป็นมงคลชีวิตที่ทำให้เจริญก้าวหน้า

3.7. ปุตฺตสงฺคโห. เลี้ยงดูบุตรให้ได้รับการอบรมสั่งสอนที่ดี ได้รับการศึกษา บำเพ็ญตนเป็นประโยชน์ต่อสังคม

3.8. ทารสงฺคโห. เลี้ยงดูภรรยาให้ดี กล่าวยกย่อง ไม่ดูหมิ่น สร้างความมั่นคงให้ครอบครัว

3.9. อนากุลา จ กมฺมนฺตา. ทำงานทั้งทางโลก และทางธรรมให้สำเร็จสมบูรณ์ไม่เห็นแก่ตัว และประโยชน์ส่วนตน

3.10. ธมฺมจริยา จ. ปฏิบัติตามหลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า ยกระดับจิตใจให้สูงด้วยศีล และธรรมะ

3.11. อนวชฺชานิ กมฺมานิ. ทำงานหาเลี้ยงตน โดยต้องเป็นงานที่ไม่ผิดกฎหมาย ไม่ผิดประเพณี และศีลธรรมอันดี

3.12. อารตี วิรตี ปาปา. บาปคือสิ่งที่ไม่ดี ไม่เป็นมงคลทำแล้วรู้สึกไม่สบายใจ สร้างความเดือดร้อนให้ผู้อื่น

3.13. มชฺชปานา จ สญฺญโม. ดื่มของมึนเมาแล้วไม่สามารถควบคุมตนได้ย่อมนำมาซึ่งการเสียทรัพย์ เสียสติสัมปชัญญะ

3.14. อปฺปมาโท จ ธมฺเมสุ. เป็นผู้มีสติพร้อม ไม่ประมาท ไม่หุนหันพลันแล่น ปฏิบัติตนในทางที่ดี

3.15. สนฺตุฏฺฐี จ. พึงพอใจในสิ่งที่ตนเองมี ไม่น้อยเนื้อต่ำใจ ยินดีตามกำลังทรัพย์ของตน

3.16. กตญฺญุตา. เป็นผู้รู้คุณ รู้จักตอบแทนบุญคุณผู้ที่มีพระคุณ และมีผู้ที่เมตตาในยามเดือดร้อน

3.17. กาเลน ธมฺมสฺสวนํ. เมื่อมีโอกาสให้ฟังธรรมะ คิดทบทวนถึงประโยชน์แห่งหลักธรรม แล้วนำมาใช้ในชีวิตประจำวัน

3.18. ขนฺตี จ. เป็นผู้มีความอดทนต่อความยากลำบาก และอดทนต่อกิเลส และความโลภ

3.19. สมณานญฺจ ทสฺสนํ. สำหรับผู้ที่อยู่ในสมณเพศ ต้องเป็นผู้ที่สงบกาย วาจา และใจ

3.20. ตโป จตโป จ. ฝึกปฏิบัติตนให้กิเลสหมดไป สำรวมกายใจ ไม่ยึดติดในสัมผัสภายในนอกเกินไป

3.21. อริยสจฺจานทสฺสน. เห็นความจริงอันประเสริฐ 4 ประการ คือ อริยสัจ 4 อันเป็นมูลเหตุแห่งการเกิดทุกข์ และวิธีทำให้ทุกข์หมดไป

3.22. นิพฺพานสจฺฉิกิริยา จ. ปฏิบัติตน ใช้หลักธรรมดับทุกข์ และความไม่สบายใจ ระลึกถึงคุณแห่งพระนิพพาน

3.23. ผุฏฺฐสฺส โลกธมฺเมหิ จิตฺตํ ยสฺส น กมฺปต. ฝึกจิตใจตนให้ไม่หลงในลาภ ยศ และการสรรเสริญเยินยอ

3.24. อโสกํ. การพลัดพรากเป็นเรื่องธรรมดาของชีวิต ใช้ปัญญาพิจารณาความเศร้า และความอาลัยอาวรณ์

3.25. วิรชํ. ฝึกปฏิบัติตนให้ห่างไกลจากกิเลส และสิ่งที่ทำให้จิตใจเศร้าหมอง

3.26. เขมํ. รักษาไว้ซึ่งสภาพที่มีจิตใจเป็นสุข ละแล้วซึ่งกิเลส ไม่ยินดีในวัตถุ ในภพ ในอวิชชาทั้งหลาย