CHƯƠNG 1: ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CHỨC NĂNG CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC-LÊNIN

1. Khái quát sự hình thành và phát triển của kinh tế chính trị Mác-Lênin

1.1. 1. Thuật ngữ kinh tế chính trị

1.1.1. Xuất hiện lần đầu ở châu Âu vào năm 1615 trong "Chuyên luận về kinh tế chính trị" của Montchrétien nhưng chưa phải là một môn

1.1.2. Thế kỷ XVIII, kinh tế chính trị chính thức trở thành môn học với các phạm trù, khái niệm chuyên ngành với sự xuất hiện của hệ thống lý luận kinh tế của Adam Smith

1.2. 2. Khái niệm

1.2.1. Kinh tế chính trị

1.2.1.1. Là một môn khoa học kinh tế với lĩnh vực nghiên cứu là các quan hệ kinh tế

1.2.1.2. Mục đích: Tìm ra các quy luật chi phối sự vận động của các hiện tượng và quá trình hoạt động kinh tế của con người tương ứng với những trình độ phát triển của lực lượng sản xuất

1.2.2. Kinh tế chính trị Mác - Lênin

1.2.2.1. Dòng lý thuyết kinh tế chính trị được xây dựng bởi C.Mác, Ph.Ăngghen và V.I.Lênin

1.3. 3. Sự phát triển

1.3.1. a. Chủ nghĩa trọng thương

1.3.1.1. Lĩnh vực nghiên cứu: lưu thông

1.3.1.2. Thành tựu: hệ thống lý luận kinh tế chính trị bước đầu nghiên cứu về nền sản xuất tư bản chủ nghĩa

1.3.1.3. Hạn chế: cho rằng nguồn gốc của lợi nhuận là từ thương nghiệp, thông qua việc mua rẻ, bán đắt

1.3.2. b. Chủ nghĩa trọng nông

1.3.2.1. Lĩnh vực nghiên cứu: sản xuất nông nghiệp

1.3.2.2. Thành tựu: Luận giải về phạm trù giá trị, tư bản, tiền lương, lợi nhuận, tái sản xuất

1.3.2.3. Hạn chế: cho rằng chỉ có nông nghiệp mới là sản xuất

1.3.3. c. Kinh tế chính trị cổ điển Anh

1.3.3.1. Đóng góp tiêu biểu

1.3.3.1.1. Các quan hệ sản xuất trong quá trình tái sản xuất

1.3.3.1.2. Phân công lao động, hàng hóa, giá trị, tiền tệ, giá cả, giá cả thị trường, lợi nhuận, tiền lương, lợi tức, địa tô, tư bản

1.3.3.1.3. Giá trị là do hao phí lao động tạo ra

1.3.3.1.4. Giá trị khác với của cải

1.3.4. d. Kinh tế chính trị Mác - Lênin

1.3.4.1. Kế thừa KTCT cổ điển Anh, được thể hiện cô đọng nhất trong "Tư bản"

1.3.4.2. Người đặt nền móng: C.Mác

1.3.4.3. Người công bố lý luận: Ăngghen

1.3.4.4. Người đưa lý luận thành thực tiễn: V.I.Lênin

1.3.4.5. Là một trong những dòng lí thuyết kinh tế chính trị, môn khoa học trong hệ thống khoa học kinh tế của nhân loại

2. Chức năng của KTCT Mác-Lênin

2.1. Chức năng nhận thức

2.1.1. - Cung cấp hệ thống tri thức lý luận về sự vận động của các quan hệ giữa người với người trong sx & trao đổi

2.1.2. -Tri thức mở về những quy luật chi phối sự phát triển của sản xuất và trao đổi

2.1.3. - Phạm trù kinh tế cơ bản được khái quát => hiện tượng kinh tế mang tính hiểu hiện trên bề mặt xã hội

2.2. chức năng thực tiễn

2.2.1. - Vận dụng đúng các quy luật kinh tế khách quan thông qua điều chỉnh hành vi cá nhân hoặc chính sách kinh tế

2.3. Chức năng tư tưởng

2.3.1. - Xây dựng nền tảng tư tưởng mới cho người lao động tiến bộ

2.3.2. - Xây dựng lí tưởng khoa học cho chủ thể mong muốn thực hành xây dựng chế độ xã hội tốt

2.4. Chức năng phương pháp luận

2.4.1. - Nền tảng lí luận khoa học cho việc nhận diện các khái niệm, phạm trù của khoa học kinh tế chuyên ngành.

3. Đối tượng, mục đích và phương pháp nghiên cứu của KTCT Mác-Lênin

3.1. Đối tượng

3.1.1. - Các quan hệ xã hội của sản xuất và trao đổi mà các quan hệ này được đặt trong sự liên hệ biện chứng với trình độ phát triển của LLSX và kiến trúc thượng tầng tương ứng của phương thức sản xuất nhất định

3.2. Mục đích

3.2.1. - Phát hiện ra các quy luật chi phối quan hệ giữa người với người trong sản xuất trao đổi. Các chủ thể trong xã hội vận dụng các quy luật đó thúc đẩy sự phát triển của kinh tế - xã hội thông qua việc giải quyết các quan hệ lợi ích

3.3. Phương pháp

3.3.1. Phép biện chứng duy vật

3.3.2. Phương pháp chủ yếu: Trừu tượng hóa khoa học

3.3.3. Các phương pháp khác: Hệ thống hóa, mô hình hóa; logic kết hợp lịch sử; tổng kết thực tiễn; phân tích tổng hợp,...