1. Cicerón
1.1. Vida
1.1.1. Marco Tulio Cicerón
1.1.1.1. 106 a.C, Alpino.
1.1.1.2. O seu pai era terrateniente e proviña dunha familia de cabaleiros.
1.1.1.3. Grandes habilidades para o estudo
1.1.1.3.1. 16 anos - Trasládase á metrópole para recibir unha melor educación
1.1.1.4. Obter fama como bo político
1.1.1.4.1. actuar ante a corte como abogado durante un proceso legal
1.1.1.5. Carreira militar
1.1.1.5.1. Baixo as ordes de Pompeio
1.1.1.5.2. Cursus honorum: Edil 69 a.C., Pretor 67 a.C., Cónsul 63 a.C I
1.1.1.6. 59 a.C. Primeiro triunvirato (Craso, Pompeio e César)
1.1.1.6.1. Cicerón queda fóra
1.1.1.7. No 51 a.C foi nomeado de mala gana procónsul en Cilicia (Asia Menor)
1.1.1.7.1. rivalidade entre César e Pompeio
1.1.1.8. retirouse a Túsculo e dedicouse ás letras e á filosofía.
1.1.1.8.1. Divorcio da súa primeira muller
1.1.1.8.2. Morte da súa filla
1.1.1.8.3. decepción de comprobar que César non ía restaurar as institucións republicanas
1.1.1.9. 44 a.C Asasinato de César
1.1.1.9.1. Cicerón volve á vida política
1.1.1.10. 43 a.C Formio
1.1.1.10.1. entregadas a Marco Antonio e expostas nos rostra
1.1.1.10.2. Cicerón é asasinado
1.1.2. Un escravo como secretario persoal - Marco Tulio Tirón
1.1.2.1. tras a súa manumisión, continuou traballando para el como liberto
1.1.2.2. A súa familia serviu á do orador durante ó menos tres xeracións
1.1.2.3. é considerado o pai da taquigrafía, como secretario persoal de Cicerón
1.1.2.3.1. acompañábao ó senado e encargábase de tomar as anotacións pertinentes
1.2. Obra
1.2.1. Cartas
1.2.1.1. conservanse aproixadamente 900 cartas
1.2.1.1.1. mostran a personalidade do orador
1.2.1.2. Ático
1.2.1.2.1. un romano moi rico e cultivado
1.2.2. Retórica
1.2.2.1. Cicerón escribiu varios tratados de retórica
1.2.2.1.1. tódolos coñecementos que adquirira estudiando a retórica grega
1.2.2.1.2. investigando a historia da oratoria romana
1.2.2.1.3. De oratore (sobre a formación do orador) e Orator (retrato do orador ideal)
1.2.2.1.4. Brutus
1.2.2.1.5. De optimo genere oratorum
1.2.3. Discursos
1.2.3.1. puxo en práctica os seus principios sobre a retórica nos seus propios discursos
1.2.3.1.1. publicados en grande número
1.2.3.2. os seus secretarios tomábanos taquigraficamente
1.2.3.2.1. él retocábaos á súa conveniencia
1.2.3.3. gracias á mestría demostrada neles, chegou ó cumio da política romana do seu tempo.
1.2.3.3.1. consérvanse máis de cincuenta
1.2.4. Filosofía
1.2.4.1. ocuparon os últimos anos da súa vida
1.2.4.1.1. expón e analiza o pensamento da maioría das escolas filosóficas gregas
1.2.4.1.2. inclinacións persoais, dentro do seu carácter ecléctico, parecen inclinarse cara ó escepticismo académico
1.2.4.1.3. foi de Platón de quen tomou os títulos, os temas e a forma dialogada para os seus tratados políticos
1.2.4.1.4. Consolatio
1.2.4.1.5. Os demais diálogos que escribiu abranguen as partes da filosofía grega contemporánea
1.2.4.2. O esforzo de Cicerón por crear un vocabulario apto para a expresión de temas filosóficos
1.2.4.2.1. adaptando moitos termos gregos
1.2.4.3. gracias a estas obras filosóficas
1.2.4.3.1. coñécese o pensamento de filósofos importantes da súa época
1.3. Retórica posterior a Cicerón
1.3.1. o novo réxime imperial
1.3.1.1. as asembleas perderon os seus poderes e quedaron desvirtuadas
1.3.1.2. o Senado perdía a maioría das súas competencias
1.3.1.2.1. asumidas entón polo emperador
1.3.1.3. a oratoria
1.3.1.3.1. aínda que seguiu cultivándose sobre os preceptos de Cicerón
1.3.1.3.2. Marco Anneo Séneca o Retórico (55 a.C.-39-d.C.)
1.3.1.3.3. Gaio Cornelio Tácito (55-120 d.C.)
1.3.1.3.4. Marco Fabio Quintiliano (30-100 d.C.)
1.4. Curiosidade: Lorem Ipsum
1.4.1. nosos días é considerado por moitos como un simple texto de mostra.
1.4.1.1. leva presente séculos na nosa sociedade e oculta unha longa historia.
1.4.1.1.1. Richard McClintock
1.4.2. Da imprenta a un ordenador
1.4.2.1. McClintock
1.4.2.1.1. Idade Media, coa imprenta de Gutenberg
1.4.2.2. Dende os primeiros anos ata a actualidade tivo que combater con outras opcións de recheo
1.4.2.2.1. hoxe, pretenden facerlle competencia
1.4.2.3. compañía Letraset e a chegada dos ordenadores
1.4.2.3.1. compañía bratánica
1.4.2.3.2. 1985 a compañía de ‘software’ Aldus Corporation
2. Introdución
2.1. A oratoria
2.1.1. é a arte de falar diante dun auditorio (ars dicendi) coa finalidade de agradalo e persuadilo nalgún sentido.
2.1.1.1. O orador (orator) é o artífice (artifex
2.1.1.1.1. elabora e pronuncia o discurso (oratio)
2.1.1.1.2. O orador debe ser, pois, un experto na arte de falar (dicendi peritus).
3. Principios da retórica grega
3.1. Tipos de discurso
3.1.1. A retórica é unha ars (gr. téchne)
3.1.1.1. ser ensinada e aprendida mediante as regras (regulae, praecepta)
3.1.1.1.1. asimilación destas regras foi total por parte dos romanos, que se limitaron a traducir e adaptar ó latín a terminoloxía grega.
3.2. Partes da oratoria (oratoriae partes)
3.2.1. o orador debía prestar atención ás seguintes
3.2.1.1. Inventio
3.2.1.1.1. extrae as posibilidades de desenvolvemento das ideas verdadeiras, ou verosímiles, que lle permitan probar a súa causa.
3.2.1.2. Ordo ou dispositio.
3.2.1.2.1. É a distribución axeitada, no lugar oportuno dentro do discurso
3.2.1.3. Elocutio.
3.2.1.3.1. traslada á linguaxe as ideas previamente extraídas e ordenadas
3.2.1.4. Memoria.
3.2.1.4.1. É o exercicio por medio do cal se chega a dominar o conxunto do discurso e a distribución de cada unha das súas partes
3.2.1.5. Pronuntiatio,declamatio o actio.
3.2.1.5.1. afecta á exposición oral do discurso
3.3. Partes do discurso (orationis partes)
3.3.1. Na elaboración do texto do discurso, as ideas atopadas (inventio) debían quedar distribuídas (dispositio) en catro partes
3.3.1.1. «orationis partes», de acordo coa chamada «orde natural» (que se se alteraba convertíase en «artificial»)
3.3.1.1.1. Exordium
3.3.1.1.2. Narratio
3.3.1.1.3. Argumentatio
3.3.1.1.4. Epilogus ou peroratio
3.4. Finalidade do discurso
3.4.1. cada unha destas partes o orador seguía determinadas pautas para cumprir a finalidade do discurso
3.4.1.1. falar de maneira axeitada para convencer
3.4.1.1.1. convencer (persuadere) o orador debe antes instruír ou demostrar (docere), deleitar (delectare) e impresionar (movere), combinando estes elementos en diversos graos.
3.4.1.2. Escoitar un discurso elaborado segundo estas regras, sobre todo se se trataba dun orador afamado, constituía un grande espectáculo
3.4.1.2.1. «posta en escena»
3.4.1.2.2. un dos entretementos preferidos dos romanos
4. A Oratoria en Roma
4.1. lugar onde a elocuencia adquiría plenamente o seu valor
4.1.1. Forum
4.1.1.1. ángulo que formaban xunto á Vía Sacra, o edificio da Curia e a Basílica Emilia
4.1.1.1.1. Comitium.
4.1.1.2. O aspecto políticor
4.1.1.2.1. Curia
4.1.1.3. templo de Cástor e o de Venus
4.1.1.3.1. puteal de Libón
4.2. A República romana
4.2.1. favoreceu ata os seus derradeiros tempos o desenvolvemento da oratoria
4.2.1.1. existía unha tradición autóctona
4.2.1.1.1. mediados do século II a.C., coa chegada de mestres gregos (rhétores)
4.3. Ata o século I a.C.
4.3.1. a oratoria ensinouse en grego
4.3.1.1. xurdiron os primeiros mestres que usaron o latín nas súas ensinanzas
4.3.1.2. o contido seguiu fundamentándose nos coñecementos dos gregos
4.4. I a.C.
4.4.1. apareceron tratados de retórica escritos en latín
4.4.1.1. o primeiro, dun autor anónimo
4.4.1.1.1. nun principio atribuído a Cicerón
4.4.1.1.2. Rhetorica ad Herennium
4.4.2. floreceron varias escolas de retórica
4.4.2.1. A asiática
4.4.2.1.1. estilo florido e exuberante (Hortensio é o orador máis destacado);
4.4.2.2. A ática
4.4.2.2.1. sobriedade de estilo (representada por Licinio Calvo e M. Xunio Bruto);
4.4.2.3. A rodia
4.4.2.3.1. próxima á asiática
4.5. grandes oradores romanos anteriores a Cicerón
4.5.1. Catón
4.5.2. Cornelio Cetego
4.5.3. Sulpicio Galba
4.5.4. Escipión Emiliano
4.5.5. Cayo Lelio
4.5.6. os irmáns Graco
4.5.7. Licinio Craso
4.6. Marco Antonio foi contemporáneo a Marco Tulio Cicerón.
4.6.1. máxima autoridade é para nós
4.6.1.1. Marco Tulio Cicerón.