1. Novas medidas políticas
1.1. Pompeio e Craso
1.1.1. No ano 70 a.C.
1.1.1.1. elixidos consules
1.1.1.1.1. Cneo Pompeio
1.1.1.1.2. Marco Licinio Craso
1.1.1.1.3. antigos protexidos de Sila
1.2. A campaña de Pompeio contra os piratas
1.2.1. No ano 67 a.C
1.2.1.1. Pompeio un poder absoluto (un mandato extraordinario)
1.2.1.1.1. acabar coa piratería no Mediterráneo
1.2.2. Plutarco (46-120 d.C.)
1.2.2.1. recolleu nun breve relato as actividades, os costumes e os ritos destes piratas.
1.2.3. Pompeio dividiu todo o espazo do Mediterráneo en trece zonas
1.2.3.1. cada una vixilada por un continxente de naves baixo o mando dun comandante, que debía permanecer no seu lugar, para capturar ós piratas se estes quixeran fuxir a outra zona
1.2.3.1.1. os piratas, que pensaran plantarlle cara e atacalo, atemorizáronse, abandonaron os seus ataques sobre as cidades que asediaban e fuxiron cara ás súas ciudadelas.
1.2.3.1.2. En tres meses, con 20 lexións e 500 naves, limpou o Mare Nostrum de piratas.
1.2.3.1.3. Pompeio mostrou unha actitude misericordiosa cos derrotados e moitos foron asentados como colonos en distintos puntos co fin de que esquecesen as razias no mar e colonizaran novas cidades.
1.3. A guerra contra Mitridates VI
1.3.1. Pompeio mando na nova guerra contra Mitridates o Grande
1.3.1.1. victoria de Roma
1.3.1.2. anexión de Siria
1.3.2. o perigo para a aristocracia senatorial
1.3.2.1. xa non radicaba na axitación dos tribunos
1.3.2.2. nos poderes extraordinarios que se lle concedían a determinados individuos
1.3.2.3. que contaban ademais co apoio incondicional das súas lexións
2. O 1º triunvirato
2.1. (tres + vir)
2.1.1. O triunvirato, unha alianza política
2.1.1.1. Cneo Pompeios
2.1.1.1.1. concesión de terra para os seus veteráns
2.1.1.2. Marco Licinio Craso
2.1.1.2.1. vantaxes na recadación de impostos
2.1.1.3. Caio Xulio César
2.1.1.3.1. ser elixido cónsul
2.1.1.4. Alianza completada co matrimonio de Pompeio e Xulia.
2.1.2. A conquista da Gallia
2.1.2.1. 58-54 a.C. César marcha á conquista da Gallia.
2.1.2.2. No ano 52 a.C. derrota en Alesia á sublevación dos pobos galos, acaudillados polo seu líder Vercingetórix
2.1.2.3. O triunvirato segue en pé.
2.1.2.3.1. Pompeio e Craso obteñen o consulado no 55 a.C.
2.1.2.3.2. O poder proconsular para César na Gallia
2.1.3. A fin do triunvirato
2.1.3.1. Craso morre en Oriente
2.1.3.2. Xulia César morre no parto xunto co seu fillo
2.1.3.2.1. A alianza debilítase
2.1.4. Optimates e populares
3. Guerrra civil entre César e Pompeio
3.1. Estado de excepción
3.1.1. declarado polo Senado
3.1.1.1. Pompeio consul sine collegano ano 52 a.C.
3.1.1.1.1. Derroga os poderes extraordinarios de César na Gallia
3.1.1.2. No 49 a.C., e ante o temor dun golpe de Estado
3.1.1.2.1. Declara un senatus consultum ultimum
3.2. O Rubicón
3.2.1. César cruza o Rubicón coas súas lexións - Alea iacta est
3.2.1.1. Comezou a guerra civil contra Pompeio e os Optimates
3.3. Guerra civil
3.3.1. Pompeio foxe da cidade
3.3.1.1. Faise forte coas súas tropas en Oriente e en Hispania.
3.3.2. César
3.3.2.1. derrota primeiro aos pompeianos
3.3.2.1.1. Ilerda (actual Lleida)
3.3.2.1.2. Corduba (actual Córdoba)
3.3.2.2. Loita contra Pompeio en Grecia, ao que derrota na batalla de Farsalia.
3.3.2.2.1. Pompeio é asasinado polo rei Ptolomeo, que entrega a súa cabeza a César.
3.3.2.2.2. Últimos restos do exército pompeiano en Tapso (África) e Munda (Montilla, Hispania).
4. Ditadura de César
4.1. Reformas
4.1.1. 15 febreiro 44 a.C.
4.1.1.1. César
4.1.1.1.1. Ditador perpetuo > honores e distincións
4.1.1.1.2. Muúltiples reformas
4.2. A conxura
4.2.1. grupo de patriotas republicanos que pensan en César como un novo rei
4.2.1.1. figura máis odiada nun réxime republicano.
4.2.1.2. Preparan unha conxura para acabar coa súa vida e así devolverlle á Res Publica o seu primitivo valor.
4.2.1.3. Idus de marzo
4.2.1.3.1. César encamiñabase cara a unha sesión do senado
4.3. Cronoloxía
4.3.1. 60 a.C. César forma parte do primeiro triunvirato (Pompeio, Crasso e César).
4.3.2. 58 - 51 a.C. César conquista as Galias, cruza o Rin, Xermania e explora Britania.
4.3.3. 56 a.C. Renóvase o triunvirato.
4.3.4. 53 a.C. Morte de Craso en Carras.
4.3.5. 52 a.C. Pompeio nomeado cónsul único.
4.3.6. 51 a.C. César conquista Alesia e rinde a Vercingetorix (rei dos galos).
4.3.7. 49 a.C. César cruza o Rubicón. Estala a Guerra Civil. César chega a Roma. Fuxida de Pompeio e Catón. Batalla de Ilerda (actual Lleida) contra os Pompeianos)
4.3.8. 48 a.C. Derrota de César en Dirraquio. Batalla de Farsalia. César derrota a Pompeio. Morte de Pompeio.
4.3.9. 47 a.C. Batalla de Zela. Veni, vidi, vinci. Campaña de África.
4.3.10. 46 a.C.
4.3.10.1. 6 de abril: Batalla de Tapso. A V Alaudae (con outras 4 lexións), gaña o seu emblema de elefante, contra as lexións de Escipión.
4.3.10.2. 25 de xulio: César chega a Roma (12 días de xogos). Durante eles, César celebra os seus triunfos e Vercingetorix é estrangulado nun acto ritual.
4.3.11. 45 a.C. Batalla de Munda (actual Montilla), fin da Guerra Civil.
4.3.12. 44 a.C. 15 de marzo: César é asasinado polos libertadores encabezados por Bruto e Casio.
5. O fin da República
5.1. O senado, paralizado
5.1.1. incapaz de facer fronte a crise
5.1.1.1. temor a unha nova guerra civil
5.1.1.1.1. decide validar as últimas disposicións de César
5.1.1.1.2. aministía aos seus asesinos
5.2. Marco Antonio conquista á plebe romana
5.2.1. fiel lugartenente de César
5.2.1.1. congrega as masas populares para facer público o testamento de César
5.2.1.1.1. lega numerosas posesións ao pobo de Roma
5.2.1.1.2. nomea herdeiro ao seu sobriño Octavio
5.2.1.1.3. Tralo discurso, non que Antonio manexa á masa ao seu antoxo
5.3. O 2º triunvirato
5.3.1. Octavio mostra unha rara habilidade política
5.3.1.1. non extenta de firmeza
5.3.1.1.1. fórmase entón o 2º triunvirato
5.4. Morte dos conxurados
5.4.1. Filipos, en Grecia
5.4.1.1. morren en batalla os líderes da conxuración
5.4.1.1.1. Bruto e Casio
5.4.1.2. morre a República romana.
5.5. Enfrontamento entre Octavio e Marco Antonio
5.5.1. desaparece o inimigo común
5.5.1.1. desputas entre M. Antonio e Octavio
5.5.1.1.1. o triunvirato vai perdendo todo sentido
5.6. Nace un novo réxime político: o Imperio
5.6.1. Coa victoria de Octavio
5.6.1.1. surxe de novo o réxime político
5.6.1.1.1. capaz de adaptarse aos novos tempos
5.6.1.1.2. administrar coa eficacia a vasta extensión do Imperio.
6. Consecuencias da expansión territorial
6.1. Crise do labrego
6.1.1. Chega o trigo
6.1.1.1. baixada de prezos
6.1.1.1.1. ruina pequenos e medianos propietarios
6.1.2. Plebes rústica
6.1.2.1. servizo militar obrigatoro
6.1.2.1.1. soldados - labregos
6.1.3. Éxodo do campo as cidade
6.1.3.1. Aumento da Plebs urbana (instrumento político importante)
6.1.3.1.1. Manipulación política
6.2. Enriquecemento de nobres e cabaleiros (clase senatorial e ecuestre)
6.2.1. Os nobres enriquecense
6.2.1.1. Adquirindo o ager publicus (terras conquistadas ao inimigo)
6.2.1.1.1. Este incremetara debido as conquistas militares dos últimos anos = novos tributos e mercados
6.2.1.2. Teñen man de obra escrava
6.2.1.2.1. prisioneiros de guerra na súa maioría
6.2.1.2.2. gran competencia para os labregos
6.2.1.3. Corrupción
6.3. Loita política
6.3.1. Grupos políticos
6.3.1.1. Optimates
6.3.1.1.1. latifundistas e escravistas
6.3.1.2. Populares
6.3.1.2.1. reforma agraria e militar
6.3.2. Solucións á crise
6.3.2.1. reforma agraria que repartise o ager publicus
6.3.2.2. reforma do exército
6.3.2.2.1. profesionalización
6.3.3. Revoltas nas rúas de Roma e varias guerras civís
6.3.3.1. Todos empregaron ás masas urbanas incitandoas á rebelión e ao exército para conseguir os seus obxectivos particulares.
6.3.4. Corrupción política
6.3.4.1. Combater a corrupción en Roma
6.3.4.1.1. Delictos actuais na antiga Roma
6.3.4.1.2. Sistema político
6.3.4.1.3. Gobernantes de Roma
6.3.4.2. Quaestiones perpetuae
6.3.4.2.1. Gobernadores Enriquecidos
6.3.4.2.2. Salustio
6.3.4.2.3. crimen repetundarum
6.3.4.2.4. Lex Calpurnia
6.3.4.2.5. 123 a.C Quaestiones perpetuae = Tribunais permanentes
6.3.4.2.6. Sistema perfeccionado coa definición de novos delictos.
6.3.4.3. As leis anticorrupción
6.3.4.3.1. Aparición de novas leis
6.3.4.3.2. Verres = Corruptócrata
6.3.4.4. Xulio César, nas portas do Tesouro
6.3.4.4.1. Lex Iulia
6.3.4.4.2. Según Plutarco
6.3.4.4.3. Imperio = Aumento da corrupción
6.3.4.4.4. Petronio: Quid faciant leges, ubi sola pecúnia regnat?
6.3.4.5. O xuizo a Escipión o Africano
6.3.4.5.1. Ano 201 a. C Escipión chegou a Roma, meses antes puxo fin á segunda guerra púnica.
7. A reforma agraria dos Gracos
7.1. Tiberio Sempronio Graco (164 a.C. - 133 a.C.)
7.1.1. político popular romano
7.1.1.1. elixido tribunus plebis no ano 133 a.C.
7.1.1.1.1. obxectivo era solucionar o problema agrario do campesiñado itálico
7.1.1.2. Asasinado no templo capitolino
7.1.1.2.1. A mans de Escipión Nasica, o seu opositor, e o seu grupo de exaltados
7.1.1.2.2. Corpo ao Tiber
7.2. Caio Sempronio Graco (154 a.C. - 121 a.C.)
7.2.1. político populista romano
7.2.1.1. Carreira política
7.2.1.1.1. Iniciouna como tribunus militum na guerra contra Numancia.
7.2.1.1.2. Foi nomeado cuestor no ano 126 a.C. e tribunus plebis no ano 123 a.C.
7.2.1.1.3. Membro da comisión agraria, da que formaría parte ata morrer.
7.2.1.2. Leis
7.2.1.2.1. Lei agraria
7.2.1.2.2. Lex frumentaria
7.2.1.2.3. Lei xudicial
7.2.1.2.4. Lex militaris
7.2.1.3. Propuxo a concesión da cidadanía para os latinos e o dereito de voto aos itálicos
7.2.1.3.1. oposición do Senado
7.3. Cornelia (189 a. C. -110 a. C.)
7.3.1. famosa matrona romana.
7.3.2. filla de Escipión o Africano e muller de Sempronio Graco
7.3.3. adora aso seu fillos
7.3.3.1. morren todos excepto os irmáns Graco
7.3.3.1.1. Tiberio Sempronio
7.3.3.1.2. Caio Sempronio,
7.3.3.2. as súas maiores xoias
7.3.4. Rei exipcio,Ptolomeo VIII Evérxetes, proponlle matrimonio
7.3.4.1. rexeitao para centrarse no seus fillos
7.3.5. Forma parte da defensa da cultura helenística
8. Mario
8.1. Vida
8.1.1. Arpino - 157 a.C.
8.1.1.1. político e militar Romano
8.1.1.1.1. 3º fundador de Roma - éxitos militares.
8.1.1.1.2. Nómearono cónsul sete veces
8.1.1.1.3. clan Metelo
8.2. Iugurta
8.2.1. elección no ano 104 a.C.
8.2.2. éxitos militares
8.2.2.1. Iugurta conseguía sempre eludir aos romanos e escapar para continuar a loita
8.2.2.2. Grazas as súas victorias en Numidia ganouse o apodo de Raposo de Arpinum
8.2.2.3. Despois de varios anos de guerra, Mario, axudado polo seu cuestor Lucio Cornelio Sila, capturou a Iugurta
8.2.2.3.1. fin da guerra
8.3. Cimbrios e teutóns
8.3.1. Mario volveu ser elixido consul 3 veces seguidas
8.3.1.1. facer fronte ás incursións dos pobos cimbrios e teutóns no sur da Galia
8.3.1.1.1. victoria de Mario sobre estes pobos
8.4. A reforma militar
8.4.1. No ano 100 a.C. Mario cumpliu o seu sexto consulado.
8.4.2. vicorias
8.4.2.1. Adorado polo seu exército de proletarios
8.4.2.1.1. As súas tropas foron recompensadas cunha xenerosa donación de terras para os veteráns.
8.4.2.1.2. O Senado non tivo forzas para opoñerse.
8.4.2.2. falta de soldados
8.4.2.2.1. cidadáns propietarios
9. A ampliación da cidadanía
9.1. Guerra Social 91 a.C.- 88 a.C.
9.1.1. Guerra Mársica - Guerra dos Aliados
9.1.1.1. A nobreza dos pobos itálicos aliados de Roma e clases baixas
9.1.1.1.1. Picenos, lucanos, marsos, samnitas, apulios, etruscos e umbros
9.1.1.2. A plebe , a clase ecuestre e a oligarquía romana
9.1.1.2.1. medo a perda dos seus privilexios
9.1.1.2.2. medo ao crecemento dos membros das asambleas
9.1.1.3. Post bellum
9.1.1.3.1. Sila
9.1.1.3.2. A República, concebida como unha forma de goberno para unha cidade-estado, comezaba a dar mostras de ineficacia á hora de administrar un territorio que medraba ano tras ano.
10. A reforma de Sila
10.1. O mando da guerra de Oriente
10.1.1. guerra dos aliados
10.1.1.1. os romanos desatenderon por un tempo algúns territorios das provincias
10.1.1.1.1. rei Midrítades VI do Ponto para intentar conquistar novos territorios
10.2. O retorno de Mario
10.2.1. Sila co control de Roma
10.2.1.1. mando da guerra contra Mitrídates e marcha a Asia
10.2.1.1.1. aproveitao Mario para volver triunfalmente a Roma
10.3. O regreso de Sila
10.3.1. No ano 83 a.C.
10.3.1.1. regresa victorioso de Asia
10.3.1.2. Roma non puxo resistencia
10.3.1.2.1. Proclámase dictator sen límite temporal
10.4. Medidas políticas
10.4.1. aumentou o poder do Senatus e restrinxiu o dos tribuni plebis
10.4.2. prohibir aos gobernadores que traspasaran sen permiso coas súas tropas as fronteiras da provincia ou que entraran en Italia co seu exército
10.4.3. despois destas reformas abdicou do poder e retirouse á súa Villa como simple particular
10.4.3.1. morreu no ano 78 a.C.