1. Ойлголтын багтаамж дээр хийх үйлдлүүд
1.1. Булийн үйлдэл
1.1.1. Огтлолцол
1.1.2. Нэгдэл
1.1.3. Хасалт
1.1.4. Гүйцээлт
1.2. Ерөнхийлөх
1.3. Хязгаарлах
1.4. Хуваах үйлдэл буюу хуваарь
1.4.1. Хуваарийн логик бүтэц
1.4.1.1. Хуваагдагч ойлголт: төрөл ойлголт
1.4.1.2. Хуваарийн гишүүд: дүрс ойлголтууд
1.4.1.3. Хуваарийн суурь: хуваах үндэслэл болж буй шинж байдал
1.4.2. Хуваарийн дүрэм
1.4.2.1. 1. нэг л суурийг үндэслэх
1.4.2.2. 2. гишүүд нь багтаамжаараа өөр хоорондоо огтлолцохгүй
1.4.2.3. 3. хуваарь нь бүрэн хийгдсэн байх
1.4.2.4. 4. хуваарийн гишүүд нь хоосон ойлголт байж болохгүй
1.4.2.5. 5. хуваарь тасралтгүй хийгдсэн байх
1.4.3. хуваарийн төрлүүд
2. Ойлголтын агуулга дээр хийх үйлдлүүд (тодорхойлолт)
2.1. тодорхойлолтын төрлүүд
2.1.1. үгийн сангийн
2.1.2. остенсив: илэрхийлэгдэж буй юмыг заах
2.1.3. онолын: нэр томъёоны утгыг нээн илрүүлэх
2.2. бодит тодорхойлолт
2.2.1. илэрхий
2.2.1.1. генетик
2.2.1.1.1. жишээ: тойрог бол төв цэгээс ижил зайд байгаа цэгүүдийн нийлбэр
2.2.1.2. мөн чанарын
2.2.1.2.1. амьдрал бол уурагт биеийн оршин тогтнох арга
2.2.1.3. функцийн
2.2.1.3.1. логик бол сэтгэхүйн хэлбэр ба хуулийг судалдаг шинжлэх ухаан
2.2.1.4. бүтцийн
2.2.1.4.1. ус бол устөрөгчийн атом, хүчилтөрөгчийн атомаас тогтдог бодис
2.2.2. илэрхий бус
2.2.2.1. контекстэн
2.2.2.1.1. эх сурвалжтай холбон тодорхойлно
2.2.2.2. индуктив
2.2.2.2.1. жишээ нь: 1) 1 бол натурал тоо мөн 2) хэрэв п нь натурал тоо мөн бол, п+1 бас натурал тоо мөн 3) 1 ба 2-т зааснаас гадна ямар ч натурал тоо байхгүй
2.2.2.3. аксиоматик
2.2.2.3.1. жишээ нь: гурвалжны дотоод өнцгүүдийн 180 хэм- үнэн гэж үздэг боловч нотлогдоогүй мэдэгдлүүд юм
2.2.3. онолын тодорхойлолт төрлүүд
2.2.3.1. нэрлэсэн тодорхойлолт: нэрийн утгыг тайлбарладаг Жишээ нь: Философи гэдэг нь Фило буюу хайрлах дурлах София буюу цэцэн мэргэн
2.3. тодорхойлолттой төсөөтэй үйлдлүүд
2.3.1. тоочилт
2.3.1.1. шинжүүдийг нь жагсаан бичих
2.3.2. жишилт
2.3.2.1. харьцуулах замаар
2.3.3. онцлолт
2.3.3.1. өвөрмөц шинж байдлыг илэрхийлэх
2.4. тодорхойлолтын логик бүтэц
3. Ойлголт хоорондын харилцаа
3.1. Агуулгын хувьд
3.1.1. Жишиж болох: шинж байдлын хувьд харилцан хамаарал бүхий ойлголтууд
3.1.2. Жишиж үл болох: шинж байдлын хувьд харилцан хамаарал байхгүй ойлголтууд
3.2. Багтаамжийн хувьд
3.2.1. Тохирох: ойлголтуудын багтаамжийн огтлолцол хоосон биш олонлог үүсгэж байвал
3.2.1.1. Тэнцүү
3.2.1.2. Огтлолцох
3.2.1.3. Захирах захирагдах
3.2.2. Үл тохирох: ойлголтуудын багтаамжийн огтлолцол хоосон олонлог байвал
3.2.2.1. Хамтран захирагдах
3.2.2.2. Эсрэг (контрар)
3.2.2.3. Зөрчилт (контрадиктор)
3.2.3. Жишиж болох
4. Ойлголт ба үг
4.1. Амоним
4.1.1. Адил дуудлага, өөр утгатай
4.2. Синоним
4.2.1. Өөр дуудлага, адил утгатай
5. Ойлголтын логик бүтэц
5.1. Агуулга
5.1.1. Ойлголтод юмсыг ерөнхийлөх үндэслэл болж байгаа шинж тэмдгүүдийн цогц
5.2. Багтаамж
5.2.1. Ойлголтод нэгдэж байгаа анги бүлгийн юмс
6. Ойлголтын төрлүүд
6.1. Агуулгаар
6.1.1. Хийсвэр
6.1.1.1. Юмыг биш, харин юмны шинж, харилцаа, байдлыг илэрхийлж байвал
6.1.2. Тодорхой
6.1.2.1. Юмыг бүхэлд нь илэрхийлж байвал тодорхой ойлголт
6.1.3. Харьцмал
6.1.3.1. Тухайн юмны оршихуй нь нөгөө зүйлийн оршихуйг нөхцөлдүүлж байвал
6.1.4. Харьцмал биш
6.1.4.1. Өөр бусад юмсаас хамаармал бишээр бие даан оршин буй юмыг илэрхийлж буй ойлголт
6.1.5. Зөвшөөрсөн
6.1.5.1. Юм, үзэгдэлд ямар нэгэн шинж харилцаа байгаа гэдгийг илэрхийлж байвал
6.1.6. Үгүйсгэл
6.1.6.1. Юм, үзэгдэлд ямар нэгэн шинж, харилцаа байхгүй гэдгийг илэрхийлж байвал
6.2. Багтаамжаар
6.2.1. Хоосон: харъяалагдах нэг ч элемент байхгүй
6.2.1.1. Баримтын хувьд хоосон: одоо байхгүй, ирээдүйд байж болно
6.2.1.2. Логик зөрчилтэй: ер байхгүй
6.2.2. Хоосон биш: харъяалагдах дор хаяж нэг элементтэй
6.2.2.1. Нэгж
6.2.2.2. Ерөнхий
6.2.2.2.1. Бүртгэж болох
6.2.2.2.2. Бүртгэж эс болох
6.2.2.2.3. Тоймчилсон
6.2.2.2.4. Нэг бүрчилсэн