หม่อมราโชทัย(หม่อมราชวงศ์กระต่าย อิศรางกูร)

1. นิราศลอนดอน

1.1. ด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ                     หม่อมราโชทัยได้เรียนภาษาอังกฤษกับมิชชันนารีจนมีความรู้ในภาษาอังกฤษดี  ใน พ.ศ. 2400  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงส่งคณะทูตไปเจริญสัมพันธไมตรีกับราชสำนักอังกฤษ โดยได้พรรณนาและบรรยายถึงเหตุการณ์เรื่องราวต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในการเดินทาง นับเป็นเหตุการณ์สำคัญก่อนที่ไทยจะเปิดประตูรับอารยธรรมจากต่างประเทศในการวางรากฐานความเจริญของบ้านเมืองต่อมา  ซึ่งหมอบรัดเลย์  มิชชันนารีชาวอเมริกันได้นำมาพิมพ์จำหน่ายครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2402  และครั้งที่ 2  พ.ศ. 2408

1.2. ลักษณะการประพันธ์

1.2.1. แต่งโดยใช้กลอนนิราศ ในรูปแบบจดหมายเหตุการณ์เดินทางแล้วตามด้วยบทร้อยกรอง

1.3. จุดมุ่งหมายในการแต่ง

1.3.1. เพื่อพรรณนาและบรรยาย ถึงเหตุการณ์เรื่องราวต่างๆ ที่เกิดขึ้นในการเดินทางของผู้แต่ง

1.4. เนื้อเรื่องย่อ

1.4.1. คณะราชทูตไทยอัญเชิญพระราชสาร พร้อมทั้งเครื่องราชบรรณาการไปถวายสมเด็จพระบรมราชินีนาถวิคตอเรียณ พระราชวังวินเซอร์ (พระราชวังประจำฤดูหนาว) ซึ่งทำให้ได้รับผลดีคือมีการเปลี่ยนแปลงสัญญาใหม่ โดยที่ไทยได้ประโยชน์เพิ่มขึ้น จากนั้นคณะราชทูตไทยได้รับพระราชทานเลี้ยงอาหารค่ำและน้ำชาและได้พักค้างแรม ณ พระราชวังวินเซอร์ 1 คืน ต่อมาจึงได้ไปเยี่ยมชมสถานที่สำคัญๆ เช่น โรงพยาบาล โรงงานทำเหรียญกษาปณ์ ป้อมศาสตราวุธแห่งลอนดอน

1.5. คุณค่าทางวรรณศิลป์

1.5.1. 1.มีกลวิธีดำเนินเรื่องเป็นไปตามลำดับเวลาและสถานที่ 2.มีการเลือกใช้คำซึ่งมีทั้งคำราชาศัพท์ คำภาษาต่างประเทศ จนถึงคำที่ใช้ในร้อยกรองทั่วไป 3.ได้มีการใช้ภาษาที่แสดงออกถึงอารมณ์ ความรู้สึก สอด    แทรกไว้ในเนื้อความบางตอน 4.มีการใช้ภาษาที่กระชับ เข้าใจง่าย ทำให้การพรรณนาบรรยายในเนื้อเรื่องออกมาอย่างชัดเจน 5.เนื้อหามีลักษณะเป็นสารคดีปนอยู่ด้วย 6.มีการเปรียบเทียบถึงสิ่งที่เคยและไม่เคยพบเห็น   รวมทั้งมีการใช้ภาษาแสดงความคิดเห็นอย่างตรงไปตรงมา

1.6. คุณค่าทางสังคม

1.6.1. เหตุการณ์ในนิราศลอนดอนถือเป็นเหตุการณ์สำคัญของไทยก่อนที่ไทยจะเปิดประตูบ้านรับอารยธรรมจากต่างประเทศเข้ามา สะท้อนให้เห็นสภาพชีวิตและสังคมของประเทศมหาอำนาจอย่างอังกฤษกับไทย สะท้อนฐานะของไทยในสายตาต่างชาติ

1.7. คณะราชทูตไทย

1.7.1. ทูต

1.7.1.1. 1.พระยามนตรีสุริยวงศ์ (ราชทูต) 2.เจ้าหมื่นสรรเพชญภักดี (อุปทูต) 3.จมื่นมณเฑียรพิทักษ์ (ตรีทูต)

1.7.2. ล่าม

1.7.2.1. 1.หม่อมราโชทัย (ล่ามหลวง) 2.ขุนปรีชาชาญสมุทร 3.ขุนจรเจนทะเล

1.7.3. ผู้ควบคุมเครื่องราชบรรณาการ

1.7.3.1. 1.หมื่นราชามาตย์ 2.นายพิจารณ์สรรพกิจ

2. ประวัติหม่อมราโชทัย

2.1. เป็นบุตรของกรมหมื่นเทวานุรักษ์พระราชินีในรัชกาลที่ ๒ เป็นปนัดดาของสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์

2.2. เกิดเมื่อวันที่ ๑๒ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๓๖๓ เมื่อเจริญวัย บิดาได้นำไปถวายตัวอยู่กับเจ้าฟ้ามงกุฎสมมุติเทวาวงศ์ พงศาอิศวรกระษัตริย์ขัตติยราชกุมาร

2.3. เมื่อเจ้าฟ้ามงกุฎทรงผนวช หม่อมราชวงค์กระต่ายก็ได้ตามเสด็จไปอยู่รับใช้โดยตลอด ครั้นเมื่อเจ้าฟ้ามงกุฎทรงสนพระราชหฤทัยภาษาอังกฤษ หม่อมราชวงค์กระต่ายก็ได้ศึกษากับมิชชันนารีจนมีความรู้ภาษาอังกฤษอย่างดี

2.4. เมื่อเจ้าฟ้ามงกุฎเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติขึ้นเป็น พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 หม่อมราชวงค์กระต่ายก็ได้ติดตามสมัครเข้ารับราชการสนองพระมหากรุณาธิคุณและด้วยความสามารถทางการใช้ภาษาอังกฤษ จึงได้เลื่อนยศเป็น "หม่อมราโชทัย"

2.5. หม่อมราโชทัยถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2410  เมื่ออายุได้ 47 ปี พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้า ฯ ให้จัดการพระราชทานเพลิง ณ เมรุวัดอรุณราชวราราม  เมื่อวันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2410

3. คลิป