1. ÉPOCAS, AUTORES E OBRAS REPRESENTATIVAS
1.1. ÉPOCA ARCAICA (III - II a.C.)
1.1.1. Autores
1.1.1.1. Imitan as estructuras da épica grega, adaptándoa ós temas xenuínos do pobo romano
1.1.1.1.1. Livio Andrónico
1.1.1.1.2. Gneo Nevio
1.1.1.1.3. Ennio
1.2. ÉPOCA CLÁSICA (I a.C. - I d.C.)
1.2.1. Goberno de Augusto
1.2.1.1. Rexeneración moral da sociedade romana
1.2.1.1.1. Despois da crise profunda de Roma durante a República
1.2.2. Obra poética
1.2.2.1. Exaltación dos valores morais da Roma arcaica
1.2.2.2. Magnifícanse os heroes romanos que encarnan estes valores
1.2.3. Virxilio
1.2.3.1. Eneida
1.2.3.1.1. Poema épico-heroico
1.2.3.1.2. Narra o periplo do heroe troiano Eneas
1.2.4. Ovidio
1.2.4.1. Metamorfose
1.2.4.1.1. Poema épico-mitolóxico
1.2.4.1.2. Ton máis superficial
1.2.4.1.3. Relata os cambios de forma que sufriron diversos personaxes
1.2.5. Lucano
1.2.5.1. Farsalia
1.2.5.1.1. Poema épico-histórico
1.2.5.1.2. Narra os acontecementos da guerra civil entre os xenerais Xulio César e Pompeio
1.3. ÉPOCA POST-CLÁSICA (s. I d.C.)
1.3.1. As epopeas latinas posteriores pecan de excesiva retórica e ornamento
1.3.2. Silio Itálico (Púnica)
1.3.3. Valerio Flaco (Argonáuticas)
1.3.4. Papinio Estacio (Tebaida e Aquileida)
2. VIRXILIO (70 - 19 a.C.)
2.1. Publio Virxilio Maro
2.1.1. 70 a.C.
2.1.1.1. Mantua, norte de Italia
2.1.2. Familia de clase media
2.2. Estuda varios anos en Milán e Roma
2.2.1. Non sente vocación pola retórica e vai a Nápoles estudiar filosofía co epicúreo Sirón
2.3. Éxito
2.3.1. Bucólicas
2.3.2. Regresa a Roma
2.3.2.1. Entra nos círculos literarios de Mecenas e Augusto, e identifícase cos seus proxectos
2.3.2.2. Apoio de Augusto
2.3.2.2.1. Escribe
2.4. FINALIDADE DA OBRA
2.4.1. Tema gandioso
2.4.1.1. A exaltación de Roma nas súas orixes mitolóxicas
2.4.2. Inserir na Eneida a glorificación de Augusto, da súa familia e doutros personaxes e familias ilustres
2.5. ESTILO
2.5.1. Segue as pegadas de Homero e imita episodios homéricos
2.5.1.1. Abre unha etapa nova na poesía épica
2.5.2. Glorificación de Roma
2.5.3. Distínguese da épica virxiliana
2.5.3.1. Subxectividade
2.5.3.1.1. Nacida da súa simpatía coa natureza enteira, os seres animados e os inanimados
2.5.4. Feita de dores e de paixóns, escrita con gran penetración psicolóxica e espírito elexíaco
2.5.5. Perfecto equilibrio
2.5.5.1. Nos seus personaxes, no seu desenvolvemento e nas súas descricións e digresións
2.5.5.2. Lingua
2.6. A SÚA SENSIBILIDADE POÉTICA
2.6.1. Natureza poética
2.6.1.1. Elexía ou lirismo
2.6.2. Chora e sofre cos seus personaxes
2.6.3. Mantén a súa alma aberta á natureza
2.6.4. Sentimento novo na poesía romana
2.6.4.1. Amor pola natureza, simpatía e piedade polos infortunios humanos, polos necesitados, polos desherdados da sorte
3. INTRODUCIÓN
3.1. Épica
3.1.1. Latín epos ("poema heroico")
3.1.2. Grego ἔπος ("palabra" "obra")
3.1.2.1. "Poesía épica"
3.1.3. Conxunto de manifestacións literarias que narran as fazañas lexendarias de diversos heroes históricos ou lendarios ou as orixes míticas dun pobo
3.1.3.1. Poesía heroica
3.2. Iníciase dende o ámbito escrito
3.2.1. Imitación de autores gregos
3.2.1.1. Xénero grego con trazos propios
3.2.1.1.1. Obras de gran transcendencia nas literaturas modernas
4. CARACTERÍSTICAS XERAIS
4.1. Xorde da admiración que o poeta sente ante personaxes de influencia colectiva
4.1.1. Oposición da lírica
4.1.1.1. Xorde da necesidade de expresar sentimentos amorosos de tipo persoal
4.2. Os autores non acostuman mostrar unha visión obxectiva
4.2.1. Recolle fazañas de heroes propios da súa cultura e demostra a admiración que lles profesa
4.3. A SÚA ORIXE
4.3.1. Oral e cantada
4.4. A FORMA
4.4.1. Escrita en verso
4.4.1.1. Versificación maxestosa e lenta
4.4.1.1.1. Hexámetro
4.5. O TEMA
4.5.1. Fazañas dos seres heroicos
4.5.1.1. Épica grega (modelo da latina)
4.5.1.1.1. Fazañas e aventuras dos heroes gregos e troianos que se enfrontaron na guerra de Troia
4.6. FIGURAS HEROICAS
4.6.1. Encarnan
4.6.1.1. Valores morais e actitudes sociais
4.6.1.1.1. Máis prezados pola cultura que os creou
4.7. FIGURAS RETÓRICAS
4.7.1. Fórmulas
4.7.1.1. Rapsoda
4.7.1.1.1. Mellor memorización do texto
4.7.2. Versos enteiros ou partes de verso que se repiten sobre un mesmo esquema métrico
4.7.2.1. Epítetos
4.7.2.1.1. Caracterizan personaxes humanos ou divinos
4.7.2.2. Símiles ou comparacións
4.7.2.2.1. Frecuentes neste tipo de obras
4.7.2.2.2. Indican o paso dun episodio a outro
4.7.2.2.3. Imprímenlle plasticidade e viveza á narración
4.7.2.2.4. Relaxan a atención tras momentos dunha tensión especial
5. ANTECEDENTES
5.1. Obxectivo
5.1.1. Cantar as fazañas dos reis e dos caudillos e as guerras funestas
5.1.2. Romanos
5.1.2.1. As súas fazañas militares pasman ao mundo
5.1.2.2. Producen os seus primeiros poemas épicos a finais do século II a.C
5.2. ELOGIA
5.2.1. Inscricións funerarias en verso, en eloxio dun defunto
5.2.2. Famosas
5.2.2.1. Figuran en sepulcros de membros da familia dos Escipións
5.2.3. Narran o valor, os méritos diversos e as gloriosas fazañas do morto
5.2.4. TIPOS
5.2.4.1. Carmina convivalia (cantos de banquetes)
5.2.4.1.1. Claros precedentes da poesía épica
5.2.4.1.2. Costume nos primeiros séculos de Roma
5.2.4.1.3. Niebuhr
5.2.4.2. Carmina triumphalia (cantos de trunfo)
5.2.4.2.1. Cantados polos soldados que acompañaban ao xeneral vencedor na procesión triunfal desde as aforas de Roma ata o Capitolio
5.2.4.2.2. Trazos de humor, burlas dirixidas ata ao propio xeneral en xefe
5.2.4.3. Neniae (cantos fúnebres)
5.2.4.3.1. Honras fúnebres de personaxes ilustres