1. § 1.4 (De eerste bewoners van Noord-Europa)
1.1. Rendierjagers
1.1.1. Grote delen van Noord-Europa waren bedekt met landijs: IJstijd
1.1.2. Stuwwallen & grote zwerfkeien
1.1.3. kleine groepen, voornamelijk jacht en visserij
1.1.4. woonden in: grotten, holen en tenten
1.1.5. in grotten werd voornamelijk over jacht taferelen geschilderd.
1.2. Van steentijd naar ijzertijd
1.2.1. oude steentijd: gereedschappen voornamelijk van steen
1.2.2. nieuwe steentijd: stenen gereedschappen werden bewerkt
1.2.3. 1991: Ötzi de ijsmummie, Oostenrijk
1.2.4. bronstijd: gereedschappen werden gemaakt van brons
1.2.5. ijzertijd: 700 v. Chr. gereedschappen van ijzer
1.3. Jagers worden boeren
1.3.1. agrarische revolutie: mogelijk gemaakt door klimaatverbetering
1.3.2. boeren zagen hoe de grond in zijn werking trad
1.3.3. agrarische samenlevingen: boeren komen bij elkaar te wonen
1.3.4. Zuid-Limburg: bandkeramiekvolk
1.4. Hunebedden
1.4.1. leefden tijdens nieuwe steentijd in het noorden van Nederland
1.4.2. Graven van zwerfstenen uit de IJstijd
1.4.3. Elke dode kreeg een grafgift mee
1.4.4. Tamelijk welvarend
1.4.5. Hunebedbouwers; Trechterbekervolk, ook Klokbekervolk
2. § 1.3 (Veel goden of één god?)
2.1. Polytheïsme
2.1.1. Zo'n 2000 goden
2.1.2. Belangrijkst was zonnegod Amon-Re
2.1.3. Nijl werd als belangrijke god gediend
2.1.4. In dieren zagen ze de goden
2.1.5. Polytheïsme: er worden meerdere goden gediend
2.2. Dodengericht en mummificeren
2.2.1. Leven na de dood bestaat!
2.2.2. Ziel moet voor dodengericht verschijnen
2.2.3. Hoe leefde je op aarde?
2.2.4. Negatief: verslonden door het monster Ammit
2.2.5. Als je lichaam behouden wordt kan je doorleven in het dodenrijk
2.3. Godsdienstige kunst
2.3.1. Heel belangrijk
2.3.2. Beelden dienen godsdienstig doel
2.3.3. Egyptenaren geloofden dat afgebeelde dingen in het dodenrijk echt voorkwamen
2.3.4. Mocht de mummie verteren, dan zou die afbeelding hem nog redden
2.4. Een bijzonder buurvolk
2.4.1. Het gouden kalf
2.4.2. Monotheïstisch
2.4.3. één god
2.4.4. Andere volken zagen goden als aardse voorstellingen
2.4.5. Egyptenaren brachen offers
2.4.6. Israël: Theocratie (bestuurd door een god)
2.4.7. Géén standenmaatschappij
3. § 1.1 (Samenleven tussen Eufraat en Tigris)
3.1. Rivierdalbeschavingen
3.1.1. Eufraat & Tigris
3.1.2. Mesopotamië of tweestromenland
3.1.3. 6000 v. Chr.
3.1.4. Irrigeren
3.1.5. Goede landopbrengsten
3.2. Staatsvorming & spijkerschrift
3.2.1. Gezamenlijke inspanning
3.2.2. Krachtig bestuur
3.2.3. Stadsstaten
3.2.4. Koningen
3.2.5. Soemeriërs maken spijkerschrift (3500 v. Chr.)
3.3. Historicus & archeoloog
3.3.1. Bronnen
3.3.2. Geschreven & ongeschreven bronnen
3.3.3. Historicus bestudeert geschreven bronnen
3.3.4. Archeoloog bestudeert ongeschreven bronnen
3.4. Van boer naar chirurg
3.4.1. Hoge landbouwopbrengsten
3.4.2. Ander beroep kiezen
3.4.3. 5000 v. Chr.: muzikanten, architecten & chirurgen
3.4.4. Kennis neemt toe
3.4.5. Overschot van landbouwopbrengsten kon worden verhandeld
3.5. Verschillende rijken
3.5.1. Hard gevochten
3.5.2. Babylon
3.5.3. Assur
3.5.4. Perzen
3.5.5. Ongelooflijk mooi 2e Babylon!
3.6. Chronologie
3.6.1. Jaartallen
3.6.2. Volgorde
3.6.3. Af- en optellen
3.6.4. Chronologisch opschrijven
3.6.5. Goed overzicht
4. § 1.2 (Het oude Egypte)
4.1. Het geschenk van de Nijl
4.1.1. Nijl = levensader (zonder Nijl géén Egypte)
4.1.2. Nijldelta en gebied langs Nijl zijn vruchtbaar
4.1.3. Rivierdalbeschaving (95 procent woont langs Nijl
4.1.4. Nijl moest beheerst worden
4.1.5. Vruchtbaar laagje slib op de bodem
4.2. Beneden en boven worden één
4.2.1. Stadsstaten in Egypte
4.2.2. Krachtig bestuur
4.2.3. Na vele oorlogen nog twéé koningen
4.2.4. Oude rijk, Middenrijk, Nieuwe rijk
4.3. Bouwwerken
4.3.1. Piramiden / Sfinx
4.3.2. Graven voor belangrijke mensen
4.3.3. Nijl belangrijk
4.3.4. Piramiden van Gizeh
4.3.5. Tempel van Karnak
4.4. Standenmaatschappij
4.4.1. Maatschappij
4.4.2. Meestal dankzij je ouders
4.4.3. Farao stond boven aan
4.4.4. Grootste groep bevond zich onderaan
4.4.5. Daaronder: slaven