Zorgt een gereguleerd drugsbeleid voor minder criminaliteit?

1. Volgens Debbout en Decorte (15 november 2018, al. 8) “zal de vragende blijf naar dugs niet weg gaan door de huidige vruchteloze repressieve strategie. Een gevolg van deze strategie is dat aanbieders van illegale drugs genieten van enorme winsten als resultaat van de illegale markt waarin deze zich bevind. Het bestraffen en opsporen van deze aanbieders zou volgens hen niet helpen. Het zou enkel voor verschuivingen zorgen, want waar criminele worden opgedoekt verschijnen steeds nieuwe criminele organisaties die hen vervangen.”

1.1. Volgens Beckers (8 december 2016, al. 8) “beschrijven criminoloog Tom Decorte, econoom Paul De Grauwe en toxicoloog Jan Tygat in hun nieuw boek dat de prijs van drugs de hoogte in gaat, wat attractief is voor criminelen. De criminele organisaties die zich bezighouden met drugs zullen aangroeien, meer geld verdienen en geweldadiger te werk gaan omdat er meer op het spel staat. Het geld dat deze criminele organisisaties verdienen gebruiken ze voor andere, vaak illigale, praktijken. Het legaliseren van drugs zou deze problemen oplossen.”

2. “Naast dit oeverloos inzetten op het uitroeien van het aanbod werpt ook het criminaliseren van drugsgebruikers weinig vruchten af. Doorheen de menselijk geschiedenis is er een blijvende nieuwsgierigheid naar stoffen die onze beleving van de werkelijkheid beïnvloeden” (Debbout & Decorte, 15 november 2018).

2.1. Eind jaren negentig was meer dan de helft van de gedetineerden in Portugal vervolgd wegens druggerelateerde feiten. Daarom besloot de Portugese regering in het jaar 2000 om drugs en druggebruikers te decriminaliseren. Gebruikers werden in Portugal niet langer meer gezien als criminelen, maar werden als patiënten bijgestaan en geholpen. Bijna 2 decennia later zijn de resultaten opmerkelijk: het aantal overdosissen, druggebruikers en druggerelateerde gedetineerden is massaal afgenomen. Hoewel men over een decriminalisering spreekt, is het drugsgebruik nog steeds strafbaar en worden betrapte gebruikers verplicht om een ontwenningskuur te volgen (El Azzaoui, 4 april 2019, al. 3).

2.1.1. “In de laatste vijftien jaar werd in Portugal geen significante stijging van recreatief druggebruik vastgesteld. Sterker nog: sinds de decriminalisering werden net positieve evoluties waargenomen. Er was een daling van problematisch gebruik, van infecties met HIV en Hepatitis C, én van het aantal sterfgevallen door overdosissen en druggerelateerde criminaliteit” (Debbaut, 2019, al. 6).

3. “Een vierde gevolg van de repressieve aanpak is dat de consument van cannabis noodge- dwongen in contact komt met de criminele sfeer waarin de productie en verdeling plaats grij- pen. De typische gebruiker is echter verre van een crimineel” (Decorte, De Grauwe & Roofthooft, 18 november 2013, pp. 8-9).

3.1. De illegale omgeving waarin het aanbod plaatsvindt, wordt ook onvermijdelijk een criminele omgeving. Het effect van doorgedreven repressieve strategieën is dat de cannabismarkt ‘verhardt’: zij wordt steeds ‘crimineler’. Kleinschalige telers (veelal hobbyisten met eerder idealistische motieven) – die overigens wél een aanzienlijk aandeel in de cannabismarkt vormen- laten zich wél afschrik- ken door de verhoogde pakkans en verlaten de markt. Alleen de grootschalige teelt, gerund door professionele criminele ondernemers, blijft over (Decorte, De Grauwe & Roofthooft, 18 november 2013, pp. 6-7).

3.1.1. Volgens Van Houdt (4 december 2018, al. 2) “lijkt criminaliteit en drugs vaak hand in hand te gaan. Zo blijkt ook uit interntionaal onderzoek dat de concentratie van gebruikers noemenswaarlijk hoger ligt in de gevangenissen dan in de brede samenleving. Druggebruik tijdends detentie is geen ongebruikelijk verschijnsel. Zo blijkt ook dat mensen die in het verleden al drugsproblemen hadden vaker in detentie geraken. Dit zorg ervoor dat zij deze problemen meenemen in de gevangenis.”

3.1.2. “Dan hebben we het nog niet over de menselijke kosten voor laagopgeleide - vooral zwarte - Amerikanen die door kleine drugsvergrijpen vaak decennia in gevangenissen doorbrengen, een gigantisch verlies aan menselijk potentieel” (De keyzer, 29 maart 2019, al.5).

3.1.3. “Er zitten véél mensen in de gevangenis met drugs- én psychiatrische problemen, terwijl een detentiecentrum niet de geschiktste setting is om ze te helpen” (Decorte, De Grauwe & Roofthooft, 18 november 2013, p. 8).

4. Maar een drug die legaal gemaakt wordt, kan ook veel strikter gereguleerd worden. Het tabaksbeleid van de laatste jaren is een voorbeeld. Reclame is aan banden gelegd, roken in publieke ruimtes is verboden en verpakkingen moeten voldoen aan strikte voorschriften. Een overheid kan nog verder gaan en kiezen voor een model waarbij ze zelf de productie en distributie in handen neemt Het drugsbeleid zoals wij het nu kennen, geeft al die controle juist op. Alles gebeurt onder de radar. Met alle gevolgen van dien: stigmatisering van gebruikers, gevaarlijke producten op de markt, een crimineel circuit waar gigantische bedragen circuleren en verkoop aan minderjarigen. Reguleren betekent onder meer kwaliteitsbewaking van de producten, controle op de handelsketen, minder criminaliteit en een betere bescherming van de gezondheid (Debbout & Decorte, 15 november 2018, al. 39).

4.1. Regulering laat ons toe om meer grip te krijgen op het fenomeen dat nu gedomineerd wordt door criminelen’, zegt professor criminologie Tom Decorte (UGent). ‘Door een legalisering kan de overheid bepalen wie de cannabis produceert en distribueert en aan wie onder welke omstandigheden verkocht mag worden. Bovendien kan de staat dan kwaliteitseisen opstellen (Verschueren, 15 december 2018, al. 9).

4.2. “Wat moet de overheid doen in het geval van schadelijke producten? Ze gaat gebruikers sensibiliseren en producenten responsabiliseren. Legaliseren, controleren, certificeren, taxeren, distribueren en sensibiliseren” (De keyzer, 29 maart 2019, al.8).

5. Recreatief druggebruik door een volwassen, goed ingelicht (over de risico’s) individu lijkt perfect aan te sluiten bij een zelfbeschikkingsrecht over eigen lichaam en geest. Het blijft dan wel een thema voor een doordacht gezondheidsbeleid, maar niet langer voor een justitieel beleid. Er kunnen allerlei andere manieren dan ‘straffen’ bedacht worden om druggebruik te ontraden en te reguleren, zoals het voorzien van leeftijdsgrenzen, het heffen van taxen om de prijs op te voeren, het organiseren van gerichte preventie, het voorzien van algemene educatie etc. En het spreekt voor zich dat het gebruik van gelegaliseerde drugs alsnog gecriminaliseerd kan en moet worden onder bepaalde omstandigheden, zoals het combineren van druggebruik en autorijden (Debbaut, 2019, al. 8).

6. “Een legalisering zal niet alle problemen meteen oplossen’, waarschuwt Damien Versele, directeur van De Sleutel in Gent. ‘Zal een geregulariseerd systeem zoveel goedkoper zijn? En zal dat een zwarte markt kunnen verhinderen?’ Hij vreest dat problematische gebruikers, die nu via politie en justitie de weg naar de hulpverlening vinden, van de radar zullen verdwijnen” (Verschueren, 15 december 2018, al. 14).

6.1. Volgens Beckers (8 december 2016) "verteld De Ruyver, collega van Decorte dat de zwarte markt nooit zal verdwijnen. Volgens haar zullen er altijd mensen zijn die geen toegang hebben tot de legale koop. Als voorbeeld haalt ze hier minderjarigen aan. Ze vind dat er meer geinvesteerd moet worden in veiligheid. Volgens De Ruyver zullen de criminele circuits zich proberen binnendringen."

7. “Tegenstanders van legalisering gebruiken het argument dat van legalisering een verkeerd signaal uitgaat. De overheid geeft dan een soort goedkeuring aan gebruik. Met een verbod maakt de overheid duidelijk dat het gebruik ongezond is en maatschappelijke schade oplevert” (‘Wat zijn de argumenten voor en tegen legalisering?, z.d., al. 7).

7.1. Volgens Beckers (8 december 2016) "beweerd Van Steenbrugge dat het ontradingseffect wegvalt als drugs gelegaliseerd wordt. Zijn bezorgdheid gaat uit naar de mensen die een uitweg zoeken voor hun persoonlijke problemen en stress. Is het oke om in zo een samenleving het gebruik van cannabis goed te keuren?"

8. Volgens Van Synghel (29 november 2018) "haalt Van Duyse, psychiater en medisch directeur van De Sleutel, een centrum dat instaat voor drugshulpverlening, een voorbeeld uit de VS aan. In de Verenigde Staten zijn de morifineactige pijnstillers opioïden verkrijgbaar op voorschrift. Doordat deze drug zo makkelijk te verkrijgen is zorgde het voor een gigantisch stijging van het aantal overdossisisen. Het gebruik en het aantal overdossisen was acht maal zo groot geworden. Met dit voorbeeld haalt Van Duyse het gevaar van legaliseren aan samen met de gezonheidskosten die hier uit voortkomen."

9. Zo tonen (inter)nationale studies aan dat ongeveer 60% van de arrestaten positief testen op minstens één type drugs (Lo & Stephans, 2000; Fitsgarals & Chivers, 2000; stevens, 2003; Makkai & Payne, 2003; Bennet & Holloway, 2004). Verder stelden meerdere studies vast dat een groot aantal van de Ameriaanse en Engelse probatiecliënten drugsgebruikers zijn (Stevens, 2003. Tot slot werden ook bij gedetineerden hoge percentages gevonden van druggebruik. In de zes maanden voor detentie gebruikte ongeveer dievriede van de respondenten illegale drugs (Vogelvang, Ven Burik, Van der Knaap & Wartna, 2003; Plugge, douglas & Fitzpatrick, 2006). (De Ruyver et al., 2008)

10. ‘Georganiseerde criminelen zullen niet de overstap maken naar de reguliere economie’. Historische studies leren ons iets anders: na het einde van de Drooglegging in de jaren ’20 in de VS (het verbod op alcohol) stapte één derde van de illegale alcoholproducenten over naar de reguliere alcoholeconomie. Eén derde stapte gewoon uit de business, en één derde bleef nog een tijd illegaal stoken. Natuurlijk, sommige professionele criminelen blijven in een of andere vorm van criminaliteit actief, ook als je drugs gaat reguleren. Dat is nu net een eigenschap van criminelen die van criminaliteit hun beroep maken: ze blijven criminele opportuniteiten uitbuiten (Decorte, 2019, al. 6).

11. Het belangrijkste verschil tussen Nederland en de andere landen is op dit moment alleen nog de acceptatie van coffeeshops. Maar dit verschil heeft wel verre- gaande gevolgen. Ten eerste heeft het ertoe geleid dat massa’s zogenaamde drugstoeristen uit de nabije en verre omgeving van Nederland de weg hebben gevonden naar deze shops waar zij in een relatief veilige omgeving een beperkte hoeveelheid softdrugs kunnen kopen. Ten tweede heeft deze grootschalige en jnmazige commercialisering van de distributie van softdrugs met zich meegebracht dat de productie van deze drugs niet alleen op steeds groter voet in eigen land is georganiseerd maar voor een stuk ook in handen is gekomen van de georganiseerde misdaad; die had zich geen betere en stabielere afzetmarkt kunnen wensen. Met alle ernstige gevolgen vandien: de opbloei van een illegale economie in steden en gemeenten, de toepassing van (dreiging met) geweld in eigen kring maar ook op anderen et cetera (Fijnaut & De Ruyver, 2008, pp. 13-14).

12. ARGUMENTEN VOOR REGULERING

13. ARGUMENTEN TEGEN REGULERING