1. Narodziny filmu
1.1. Auguste i Louis Lumière
1.1.1. Skonstruowanie kinematografu
1.1.1.1. 28.12.1895 r. - pokaz 9 filmów w Paryżu
1.1.1.1.1. "Wyjście robotnic z fabryki Lumière w Lyonie"
1.1.1.1.2. "Wjazd pociągu na stacje La Ciotat
1.1.1.2. 14.11.1896 r. - pierwsza projekcja na ziemiach polskich
1.2. Georges Méliès
1.2.1. Fikcja fabularna
1.2.1.1. 500 zrealizowanych filmów
1.2.1.1.1. Adaptacje fantastycznonaukowe Juliusza Verne'a
1.2.1.1.2. Dramaty historyczne
1.2.1.1.3. Inscenizacje wydarzeń politycznych
1.2.1.1.4. Żarty filmowe
1.2.2. Efekty specjalne
1.2.2.1. Efekty optyczne
1.2.2.1.1. Zdjęcia trikowe
1.2.2.2. Efekty mechaniczne
1.2.2.2.1. Sztucznie wywoływane wybuchy, pożary, itd.
1.2.2.3. Efekty cyfrowe
1.2.2.3.1. Cyfrowa obróbka obrazu
1.3. Miejsce projekcji
1.3.1. Teatrzyki bulwarowe
1.3.1.1. Krótkie filmy; proste historie; towarzystwo sztukmistrzów i komików.
1.3.2. Pierwsze kina (XIX - XX w.)
1.4. Ewolucja filmu
1.4.1. Filmy nieme
1.4.1.1. Towarzysząca muzyka (w większych kinach grana przez orkiestrę, w innych przez pojedynczego muzyka, zwanego taperem, lub z płyty gramofonowej)
1.4.1.1.1. Komentator (później zastąpiony przez napisy).
1.4.1.2. Filmy z dźwiękiem
1.4.1.2.1. Dźwięk wprowadzono do filmu na przełomie lat 20 i 30 XX wieku.
1.4.1.2.2. Filmy kolorowe
2. Technika filmu
2.1. Całość kompozycyjna
2.1.1. Sekwencje
2.1.1.1. Sceny
2.1.1.1.1. Ujęcia
2.1.1.1.2. Ujęcia połączone wspólną akcją, dziejącą się w tym samym czasie i miejscu; np. rozmowa, walka.
2.1.1.2. Składa się ze scen; jedność i spójność akcji; brak obowiązku zachowania spójności miejsca i czasu; w pewnym sensie odpowiada rozdziałowi w powieści.
2.2. Kompozycja obrazu filmu
2.2.1. Plan filmowy - wielkość obiektu w kadrze (miarą jest wysokość ludzkiej sylwetki)
2.2.1.1. Plan totalny (daleki)
2.2.1.1.1. Najszerszy z planów; ukazuje daleką przestrzeń; trudna do zauważenia ludzka sylwetka lub jej brak.
2.2.1.2. Plan ogólny
2.2.1.2.1. Ukazanie pełnego obrazu miejsca akcji; drobna ludzka sylwetka, wtopiona w otoczenie; charakterystyczny dla filmów epickich i wielkich widowisk.
2.2.1.3. Plan pełny
2.2.1.3.1. Cała sylwetka człowieka, wypełniająca całą wysokość kadru; możliwe rozpoznanie postaci i czytelny odbiór tła; charakterystyczny dla kina niemego.
2.2.1.4. Plan amerykański
2.2.1.4.1. Postać jest ukazana od kolan w górę; umożliwienie odczytania mimiki i jednoczesne obserwowanie akcji; postać zaczyna dominować nad tłem; odpowiedni do scen rozmów i akcji.
2.2.1.5. Plan średni
2.2.1.5.1. Ludzka sylwetka ukazana od pasa w górę; plan pełni rolę drugoplanową; więcej informacji na temat mimiki i wyglądu postaci.
2.2.1.6. Plan bliski (półzbliżenie)
2.2.1.6.1. Postać ukazana od klatki piersiowej w górę; podkreślenie portretu psychologicznego postaci.
2.2.1.7. Zbliżenie (wielki plan)
2.2.1.7.1. Twarz postaci zajmuje cały ekran; znaczące walory ekspresyjne; szczegółowo ukazana mimika.
2.2.1.8. Detal (duże zbliżenie)
2.2.1.8.1. Ukazanie w dużym powiększeniu fragmentu ludzkiego ciała lub ważny rekwizyt.
2.3. Ujęcie kamery
2.3.1. Statyczne
2.3.1.1. spojrzenie frontalne
2.3.1.1.1. na wprost
2.3.1.2. Spojrzenie z góry (tzw. ptasia perspektywa)
2.3.1.2.1. Obiekt wydaje się mniejszy, spłaszczony; niejako zbagatelizowany
2.3.1.3. Spojrzenie z dołu (tzw. żabia perspektywa)
2.3.1.3.1. Obiekt wydaje się większy, zmonumentalizowany; ukazywano tak np.: pędzące konie w westernach; patetyczne sceny; podkreślenie grozy sytuacji.
2.3.1.4. Ujęcie ukośne
2.3.1.4.1. Zniekształcenie
2.3.1.5. Ujęcie z pozycji głównego bohatera
2.3.1.5.1. Tzw. kamera subiektywna
2.3.2. Dynamiczne
2.3.2.1. Najazd kamery (zbliżenie)
2.3.2.1.1. Ujawnienie szczegółów; wydobycie postaci z tła.
2.3.2.2. Odjazd (Oddalenie)
2.3.2.2.1. Zacieranie szczegółów; wtopienie obiektu w tło.
2.3.2.3. Panorama
2.3.2.3.1. Powolny obrót kamery wokół własnej osi w poziomym, pionowym lub ukośnym kierunku; funkcja opisowa; ukazanie pejzażu, ludzi; wnętrza pomieszczenia.
2.3.2.4. Szwenk
2.3.2.4.1. Bardzo szybka, najczęściej pozioma panorama; nagły zwrot kamery; efekt zaskoczenia.
2.3.2.5. Long-take
2.3.2.5.1. Bardzo długie ujęcie; np. skokowy najazd kamery.
2.3.2.6. Travelling
2.3.2.6.1. Kamera będąca w ruchu; ruchomy obiektyw.
2.4. Montaż
2.4.1. Montaż narracyjny (ciągły)
2.4.1.1. Spójność czasu i przestrzeni; wydarzenie na zasadzie przyczynowo - skutkowej; dominacja we współczesnym kinie.
2.4.2. Montaż intelektualny (skojarzeniowy)
2.4.2.1. Brak obowiązku łączenia ze sobą występujących ze sobą ujęć zrozumiałą relacją; cel - nakłonienia widza do tworzenia nowych znaczeń; częste odwoływanie się do symboli.
2.4.3. Montaż twardy
2.4.3.1. Nagłe cięcie; styk tematycznie różnych obrazów; "mrugnięcie okiem".
2.4.4. Montaż mięki
2.4.4.1. Wykorzystanie np. przenikania, zaciemnienia.
2.4.5. Montaż atrakcji
2.4.5.1. Silne, emocjonalne, agresywne oddziaływanie na widza; zestawienie wyrazistych i skontrastowanych znaków (tzw. atrakcji); np. zbliżenie pięści obok pełnej gniewu twarzy.
3. Twórcy filmu
3.1. Scenarzysta
3.1.1. Tworzenie scenariusza
3.1.1.1. Adaptacja - przeróbka utworu literackiego
3.1.1.2. Ekranizacja - wierne przeniesienie na ekran utworu literackiego lub przedstawienia teatralnego.
3.2. Producent
3.2.1. Wsparcie finansowe, organizacyjne filmu
3.2.2. Koproducent - posiada udział w zyskach filmu
3.3. Kierownik produkcji
3.3.1. Strona organizacyjna; planowanie faz produkcji filmu; opracowuje kosztorys; zatrudnia pracowników; czuwa nad sprzętem, dekoracjami itp.
3.4. Reżyser
3.4.1. Koordynowanie działań wszystkich członków ekipy filmowej; odpowiedzialność za końcowy kształt dzieła; np. Stanley Kubrick, Alfred Hitchcock, George Lucas, James Cameron).
3.4.1.1. Może współpracować w tworzeniu scenariusza;
3.4.1.2. Tworzy scenopis (rozpracowany pod względem techniczny, scenariusz).
3.4.1.3. Reżyser studyjny nie ma wpływu na scenariusz, ani montaż i udźwiękowienie filmu.
3.5. Operator filmowy
3.5.1. Autor zdjęć; odpowiada za kształt wizualny filmu (ustawienie kamery, świateł, kompozycja kadru)
3.5.1.1. Jego podwładnym jest prowadzący kamerę, operator kamery
3.6. Scenograf
3.6.1. Odpowiedzialny za plastyczną stronę filmu (dekoracje, kostiumy)
3.6.1.1. Czasami za kostiumy odpowiada jeszcze kostiumolog
3.7. Kompozytor
3.7.1. Komponuje muzykę do filmu (np. John Williams, Hans Zimmer)
3.8. Operator dźwięku
3.8.1. Odpowiedzialny jest za jakość dźwięku w filmie i żeby wszystko było dobrze słyszalne
3.9. Aktor
3.9.1. Wciela się w rolę, postać
3.10. Monatżysta
3.10.1. Wybiera odpowiednie ujęcia i duble spośród nakręconego materiału i montuje je w całość
3.10.1.1. Montaż - łączenie i komponowanie nagranych ujęć oraz dopasowanie do ich układu zapisu dźwiękowego
3.10.1.1.1. 4 podstawowe warstwy filmu
4. Gatunki filmowe
4.1. Burleska
4.1.1. Komedia sytuacyjna; rubaszny humor, karykatura, parodia; gagi; popularny w kinie niemym.
4.1.1.1. Np. "Dyliżans" Johna Forda
4.2. Film autorski
4.2.1. Ukute w lata pięćdziesiątych XX w.; zindywidualizowanym, świadomym i swobodnie kształtowanym dziełem artystycznym; reżyser jest scenarzystą, a czasem także aktorem.
4.2.1.1. Np. "Milczenie" Ingmara Bergmana
4.3. Musical
4.3.1. Błaha tematyka, komediowy charakter; muzyka i taniec odgrywają samoistną rolę.
4.3.1.1. Np. "Tańcząc w ciemnościach" Larsa von Triera.
4.4. Komedia
4.4.1. Pogodny charakter, z happy-endem; dąży do wywołania śmiechu u odbiorcy, przedstawienia swoistej wizji świata (optymistycznej bądź satyrycznej)
4.4.1.1. Np. "Miś" Stanisława Barei
4.5. Western
4.5.1. Kino rozrywkowe; przedstawia stosunki pomiędzy Amerykanami, a Indianami; początkowo po dobrej stronie stawiano białych, jako noszący rozwój, a później sytuacja się zmieniła i to Indianie byli dobrzy, gnębieni i uciskani przez Amerykanów; w niektórych produkcjach nie występowali Indianie. Na straży porządku stał szeryf, który walczył z bandytami.
4.5.1.1. Np. "Bez przebaczenia" Clinta Estwooda
4.6. Melodramat
4.6.1. Celem jest wywołanie wzruszenia u widza
4.6.1.1. Np. "Casablanca" Michaela Curtiza
4.7. Science Fiction
4.7.1. Elementy fantastyczne, nie burzące związków przyczynowo - skutkowych i zasad prawdopodobieństwa i logiki fabularnej; najczęściej pokazuje wizję przyszłości; podróże kosmiczne, nieznane cywilizacje, podróże w czasie.
4.7.1.1. Np. "Odyseja kosmiczna" Stanley'a Kubricka
4.8. Fantasy
4.8.1. Zbliżony do baśni filmowej; legendy, mity, opowieści o bohaterskich czynach; ahistoryczność; mieszanie przeszłości z elementami nowoczesności; magiczna siła, rządząca światem; obecność elfów, krasnoludów, smoków.
4.8.1.1. Np. "Gwiezdne wojny" George'a Lucasa
4.9. Filmy sensacyjne
4.9.1. Tradycyjny kryminał - proces rozwikływania pewnej zagadki, zbierania dowodów psychologicznych i rzeczowych oraz przesłanek.
4.9.1.1. Np. "Sherlock Holmes w Nowym Jorku" Borisa Sagala
4.9.2. Thriller (dreszczowiec)- wywołanie u widza uczucia strachu i grozy poprzez wprowadzenie elementów racjonalnych i prawdopodobnych, np. przemoc, choroba, obłęd.
4.9.2.1. Np. "Ptaki" Alfreda Hitchcocka
4.9.3. Horror - wywołanie u widza uczucia strachu i grozy, wprowadzając elementy nieracjonalne, nadprzyrodzone. Fabuła dąży zazwyczaj do zwycięstwa naturalnego porządku świata nad mrocznymi siłami.
4.9.3.1. Np. "Piła" Jamesa Wana
4.10. Gatunki mieszane (hybrydy gatunkowe)
4.10.1. Łączenie różnych gatunków, np. thriller i science fiction. Rzadko gatunki występują w stanie "czystym".
4.10.1.1. Np. "Epidemia strachu" Stevena Soderbergha (thriller + science fiction)
5. Podział filmów
5.1. Ze względu na czas trwania
5.1.1. Film pełnometrażowy (>1 h)
5.1.2. Film średniometrażowy (<1h i >30 min)
5.1.3. Film krótkometrażowy (<30 min)
5.2. Ze względu na tematykę
5.2.1. Filmy dokumentalne
5.2.2. Filmy animowane
5.2.3. Filmy fabularne
5.3. Ze względu na czas akcji
5.3.1. Filmy historyczne
5.3.2. Filmy współczesne
5.3.3. Filmy futurystyczne