Stadslucht maakt vrij
Door Robin Olierook
1. De ontwikkeling naar vrijheid begon in de vroege Middeleeuwen toen onder invloed van het Christendom slavernij werd omgezet in een iets vrijer bestaan als horige.
1.1. Horigen en boeren werden aangemoedigd om landbouwgrond te ontginnen in ruil voor lagere belastingen of herendiensten.
1.1.1. Daarmee kregen mensen feitelijk grond in bezit tegen het betalen van een jaarlijkse grondbelasting.
1.1.1.1. Dit alles was mogelijk door de opkomst van steden.
2. Privileges in combinatie met lagere belastingen voor stedelingen zorgden voor een trek van het platteland naar de stad.
2.1. De adel kon het tekork aan arbeidskrachten op de domeinen alleen voorkomen door voor de horigen die bleven de belastingen en herendiensten te verminderen.
2.1.1. Dit alles leidde tot meer vrijheid voor de hle bevolking.
3. In Vlaamse steden werd er door de graaf patricieërs (de rijkste burgers met grond en huizen in de stad) benoemt als schepenen.
3.1. De schepenen bestuurden de stad en waren de rechters. Als je eenmaal tot schepen was benoemd bleef je het tot je dood.
3.1.1. Het stadsbestuur kwam hierdoor steeds meer in handen van een kleine en rijke elite die weleens haar macht misbruikte.
3.1.1.1. Het gemeen, de stedelingen die niet tot het patriciaat behoorden kwamen hiertegen weleens in opstand.
4. In 1241 had de graaf geld nodig, handelaren en ambachtslieden uit Brugge eisten daarvoor een beperking van het patriciaat. De vlaamse graaf stemde daarmee in.
4.1. Elk jaar moeten er nieuwe schepenen gekozen worden.
4.2. In het stadsbestuur mogen geen mensen zitten die familie van elkaar zijn.
4.3. Er werd een stadsraad ingesteld, waarin de gilden het financiële beheer van de schepenen konden controleren.
5. Niet alleen door sociale onrust kwam de strijd om de bestuurlijke macht in de stad in een enorme versnelling. Steden konden ook meer bestuurlijke vrijheid opeisen door in tijden van oorlog of bij conflicten tussen een koning en zijn leenmannen voor de juiste partij te kiezen.
6. De Franse koning Filips IV wilde als leenheer zijn greep op vlaanderen vergroten. Graaf Gwijde van vlaanderen wilde juist zoveel mogelijk zelfstandigheid voor zijn graafschap.
6.1. De patriciërs in de Vlaamse steden steunden de Franse koning in hoop daardoor hun bestuursmacht te houden.
6.1.1. In 1302 versloeg een Vlaams volksleger een leger van meer dan 2000 ridders en 4000 voetknechten.
6.1.1.1. De overwinnaars verzamelden 500 buitgemaakte gulden sporen die de ridders aan hun laarzen hadden bevestigd, deze schonken ze als dank aan een kerk.