1. Zelularen jatorria teoria
1.1. Teoria endosibiotikoa: Lynn Margulis zalantzan jartzen du mutazioak aldakortazun genetikoaren lehen iturria izatea.
2. Biodibertzitatea jatorriaren teoria
2.1. Eboluzionismoa: Fijismoaren kontrara, eboluzionismoa defendatzen du espezieak aldatu eta eraldatu egiten direla sorreratik abiatuta, denbora igaro ahala.
2.1.1. Lamarck
2.1.1.1. Teoria: XIX. mendearen hasieran, Lamarckek ezagutzera eman zuen eboluzioaren lehen teoria, gaur egun lamarckismoa deritzona.
2.1.1.2. Akatsa: Ez zituen frogarik organoen erabilera eta ez erabileraren ondoriozko aldaketak oso mugatuak dira eta ez heredagarriak.
2.1.2. Darwin
2.1.2.1. Hautespen naturala: Eboluzio prozesuaren motorra da, populazio bateko indibiduo moten arteko proportzioa aldarazten baitu
2.1.2.2. Teoria: Espezie gustiak arbaso beretik datoz. Aldaketa ebolutiboa etenik gabe, motel eta pixkanaka
2.1.3. Frogak
2.1.3.1. Paleontologiko: Fosilek ematen dituzte.
2.1.3.2. Biogeografiko: Aztertzen du nola banatzen diren izaki bizidunak lurrean eboluzio biologikoaren, klimatikoaren eta geografikoaren ondorioz.
2.1.3.3. Enbriologiko: Animalien enbrioi garapenaren etapen azterketan oinarritzen dira.
2.1.3.4. Anatomiko: Hainbat espezietako organoen eta egituren azterketa anatomiko konparatuan oinarritzen dira.
2.1.3.5. Biokimiko: Hainbat espezietako proteinen aminoazido eta nukleotido sekuentziak eta azido nukleikoak konparatuta
2.1.4. Neodarwinismoa
2.1.4.1. Teoria: Eboluzioa gertatzen da populazioetan aldaketa genetiko txikiak metatzen direlako, motel eta pixkanaka.
2.1.4.2. Eboluzio mekanismoa: Saltazionismoa: Eboluzioa ez da abiadura berean gertatzen, prozesu etena da.
2.1.5. Espeziazioa: Mekanismo ebolutibo bat da, zeinaren bidez antzinako espezie batetik espezie berria sortzen diren.
2.1.5.1. Pausuak
2.1.5.1.1. Jatorrizko populazioa
2.1.5.1.2. Hesi geografikoa
2.1.5.1.3. Dibergentzia genetikoa
2.1.5.1.4. Espezie desberdinak