1. dekolonisatie
1.1. oorzaak
1.1.1. verzwakt Europa na WO 2 ( financieel + militair )
1.1.2. grootmachten VS en SU tegen kolonisatie
1.2. Brits - Indië
1.2.1. Mahatma Gandhi starte beweging voor onafhankelijkheid op
1.2.1.1. VS deed aan massa - arrestatie en geweld
1.2.1.1.1. mislukt
1.2.2. India mocht onafhankelijk worden ( 1943 )
1.3. Bandungconferentie ( 1955 )
1.3.1. samenkomst Afrikaanse en Aziatische onafhankelijke landen
1.4. Congo
1.4.1. Congo - vrijstaat ( 1885 - 1908 )
1.4.1.1. privébezit Leopold 2
1.4.1.2. wreed schrikbewind rubberindustrie
1.4.2. Belgisch - Congo ( 1908 - 1960 )
1.4.2.1. overnam Congo door internationale druk
1.4.2.2. economische ontsluiting = investering in mijnen, transport en landbouw
1.4.2.3. beschavingspolitiek
1.4.3. onafhankelijkheid ( 1960 )
1.4.3.1. onafhankelijkheid andere landen -> opstand Leopoldstad
1.4.3.2. koning Boudewijn kondigd Congo onafhankelijk -> oorlog voorkomen
1.4.3.3. rondetafelconferentie Brussel ( januari 1960 )
1.4.3.3.1. onafhankelijkheid ( 30 juni 1960 )
1.4.3.4. verkiezingen ( mei 1960 )
1.4.3.4.1. Patrice Lumumba ( premier )
1.4.3.4.2. Joseph Kasavubu ( president )
1.4.4. Congocrisis ( 1960 - 1965 )
1.4.4.1. muiterij tegen Belgische kolonialen ( juli 1960 )
1.4.4.1.1. Belgische inval en bezetting grote delen Congo om Belgen te redden
1.4.4.2. Katanga en Zuid - Kasaï onafhankelijk ( steun België )
1.4.4.2.1. Lumumba vroeg steun aan SU
1.4.4.3. Lumumba afgezet en gearresteerd ( september 1960 )
1.4.4.3.1. gemarteld en vermoord ( januari 1961 )
1.4.4.4. VN - blauwhelmen veroverde Katanga en Zuid - Kasaï en gaf deze terug aan Congo ( 1961 - 1963 )
1.4.4.5. Simba - opstand ( 1964 )
1.4.4.5.1. opstand Lumumba - aanhangers ( steun China en SU )
1.4.4.5.2. Congolese leger ( steun België en VS ) sloeg opstand neer ( 1965 )
1.4.4.5.3. Mobutu voert staatsgreep ( november 1965 )
2. België
2.1. Belgische onafhankelijkheid ( 1830 )
2.1.1. WO 1
2.1.1.1. legerleiding Franstalig
2.1.1.2. Vlaamse soldaten richten Frontbeweging als protest
2.1.1.2.1. verboden en bestraft
2.1.2. unitaire staat
2.1.2.1. macht bij centrale overheid
2.1.2.2. frans officiële taal
2.1.2.2.1. verfransing Vlaanderen
2.1.3. politieke Vlaamse beweging
2.1.3.1. Conscience, Rodenbach en Gezelle
2.1.3.2. 3 taalwetten
2.1.3.3. Nederlands erkend als officiële taal naast Frans ( 1898 )
2.1.4. Interbellum en WO 2
2.1.4.1. territorialiteitsbeginsel ( 1921 )
2.1.4.1.1. Vlaamse gemeentse -> Nederlands bestuur
2.1.4.1.2. Waalse gemeentes -> Frans bestuur
2.1.4.1.3. talentelling om 10 jaar
2.1.4.2. Vlaams- nationalistische fascistische partijen ( jaren 30' )
2.1.4.3. collaboratie tijdens WO 2
2.1.4.3.1. Vlaams Legioen
2.2. oorzaken staatshervorming
2.2.1. Vlaamse motieven
2.2.1.1. repressie na WO 2 = bestraffing collaborateurs
2.2.1.1.1. Vlaamse kritiek
2.2.1.2. koningskwestie
2.2.1.2.1. breuk van Wijnendale
2.2.1.2.2. ontmoeting Hitler met Leopold 3
2.2.1.2.3. huwelijk Leopold 3 en Lilian Baels
2.2.1.2.4. opvolger Boudewijn 1 nieuwe koning
2.2.2. Waalse motieven
2.2.2.1. verzet tegen eenheidswet ( 1960 )
2.2.2.1.1. leider André Renard
2.2.2.1.2. eising federalisme
3. Koude Oorlog ( 1945 - 1991 )
3.1. Verenigde Staten vs Sovjet Unie
3.1.1. kapitalisme ( democratie ) vs communisme ( dictatuur )
3.1.2. MAD - principe = wederzijdse verzekerde vernietiging
3.1.2.1. kernwapens -> vernietiging mensen
3.1.2.2. gewapende vrede, dreiging, spionage, ...
3.1.2.3. "warme" oorlog via bondgenoten
3.2. Duitsland ( 1949 - 1990 )
3.2.1. BRD ( bondsrepubliek Duitsland ) + West - Berlijn = kamp VS
3.2.2. DDR ( Duitse democratische Republiek ) + Oost - Berlijn = kamp SU
3.2.3. IJzeren Gordijn
3.2.3.1. grens tussen BRD en DDR door SU
3.2.3.2. West - Berlijn = gat
3.2.3.2.1. Berlijnse Muur ( 1961 ) = muur rond West - Berlijn
3.3. conflicten
3.3.1. Volksopstanden Oost - Europa
3.3.2. Korea - oorlog ( 1950 - 1953 )
3.3.2.1. Noord -Korea ( steun SU ) valt Zuid -Korea ( steun VS ) binnen ( 1950 )
3.3.2.1.1. wapenstilstand ( 1953 ) = geen winnaars
3.3.3. Cuba - crisis ( 1962 )
3.3.3.1. Fidel Castro ( communistische dictatuur op Cuba ( 1959 ) = doorn oog VS ( dicht bij Amerikaanse vasteland )
3.3.3.2. kernrakketten door SU op Cuba -> zeeblokkade door VS
3.3.3.2.1. deal: kernrakketten Cuba weg ( SU ) + kernrakketten Turkije / Italie weg ( VS )
3.3.4. Vietnam - oorlog ( 1955 - 1975 )
3.3.4.1. communistisch noordelijk deel
3.3.4.1.1. Vietminh ( Noord - Vietnam ) + Vietcong ( Zuid - Vietnam ) + SU
3.3.4.2. kapitalisch zuidelijk deel
3.3.4.2.1. Zuid - Vietnamese leger + VS
3.3.4.3. guarilla oorlog door Vietcong ( steun Vietminh + SU )
3.3.4.3.1. Napalm en Agent Orange ( chemische middelen door VS )
3.3.4.3.2. terugtrek VS ( 1973 ) -> eengemaakt communistisch Vietnam ( 1976 )
3.3.5. sovjetinval Afghanistan ( 1979 - 1989 ) = Détente
3.3.5.1. staatsgreep door communistische Afghanen ( steun SU ) ( 1978 )
3.3.5.2. Moedjahedien ( steun VS ) rebelleren
3.3.5.3. communisten ( steun SU ) valt Moedjahedien aan -> mislukt
3.3.5.3.1. terugtrek SU ( 1989 )
3.4. ontspanningsmomenten
3.4.1. vreedzame co - existentie ( eind jaren 50' )
3.4.2. non - proliferatieverdrag ( 1968 ) = beperking bezig / verspreiding kernwapens
3.5. einde Koude Oorlog
3.5.1. Michail Gorbatsjov ( leider SU in 1985 )
3.5.1.1. erft SU in diepe crisis -> wapenwedloop met VS + weinig vertrouwen bevolking
3.5.1.2. hervorming SU
3.5.1.2.1. Perestrojka = economische hervorming ( vrijheid )
3.5.1.2.2. Glasnost = politieke openheid ( vrije meningsuiting )
3.5.2. val communisme Oost - Europa ( 1989 )
3.5.2.1. revoluties in Oost - Europese landen door hervorming Glasnost
3.5.3. val Berlijnse muur + hereniging Duitsland ( 1989 - 1990 )
3.5.3.1. 9 november 1989: grens Berlijnse muur open
3.5.3.2. 3 oktober 1990: BRD en DDR verenigd tot eengemaakt Duitsland
3.5.4. val Sovjet - Unie ( 1991 )
3.5.4.1. nationalistische opstanden 1990 )
3.5.4.2. staatsgreep Moskou door communisten ( 1991 )
3.5.4.2.1. hervorming Gorbatsjov terugdraaien
3.5.4.2.2. mislukt -> protesten burgers en Russische president Boris Jeltsin
3.5.4.3. verdrag van Bialowieza ( 8 december 1991 )
3.5.4.3.1. ontbinding SU
3.5.5. gevolgen
3.5.5.1. onstaan nieuwe landen
3.5.5.1.1. bv. Letland, Estland, Litouwen, Oekraïne, ...
3.5.5.2. nieuwe machtsverhoudingen
3.5.5.2.1. VS = enige supermacht
3.5.5.2.2. Oostblok landen zoeken toenadering Europese Unie en NAVO
3.5.5.3. Rusland = chaos
3.5.5.3.1. veel grond en macht kwijt
3.5.5.3.2. nieuwe leider; Vladimir Poetin ( 1999 )
4. Verenigde Naties
4.1. Volkenbond
4.1.1. supranationale samenwerking om vrede te bewaren
4.1.2. opgericht na WO 1
4.1.3. gefaald en afgeschaft na WO 2
4.2. = internationale vredesorganisatie
4.2.1. gemaakt door geallieerden ( VK, VS, China, SU ) ( eind 1945 )
4.3. universele Verklaring Rechten van de Mens ( 1948 )
4.4. instellingen
4.4.1. algemene vergadering
4.4.1.1. alle lidstaten
4.4.1.2. advies geven
4.4.2. veiligheidsraad
4.4.2.1. 5 permanente leden ( VS, VK, Fr, Rus, China )
4.4.2.2. 10 niet - permanente leden ( gekozen door alg. vergadering )
4.5. impact
4.5.1. politieke impact
4.5.1.1. Rwandese genocide
4.5.1.1.1. rassenpolitiek
4.5.1.2. Oost - Timor
4.5.1.2.1. geannexeerd door Indonesisch leger
4.5.2. economische impact
4.5.2.1. ECOSOC - raad
4.5.3. culturele impact
4.5.3.1. UNESCO