1. Situering in de ruimte
1.1. Kern = ORR
1.2. Herstel van het MARE NOSTRUM onder Justinianus
1.2.1. Toevoeging van Italië
1.2.2. Toevoeging van Spaanse kust
1.2.3. Toevoeging van Noord-Afrikaanse kust
1.3. Inkrimping onder invloed van invallen
1.3.1. Invallers
1.3.1.1. Bulgaren (8e-11e eeuw)
1.3.1.1.1. generaal Belissarius "de Bulgarendoder"
1.3.1.2. Noormannen (11e eeuw)
1.3.1.2.1. Zuid-Italië en Sicilië
1.3.1.3. Turken (11e-15e eeuw)
1.3.1.3.1. 1453: Val Constantinopel
1.3.2. Gevolgen
1.3.2.1. Het byzantijnse Rijk krimpt in van een wereldrijk tot een stadstaat (Byzantium)
2. Belangrijke episodes uit de Byzantijnse geschiedenis
2.1. Nika-opstand
2.1.1. Hippodroom
2.1.2. Theodora
2.1.3. keizerlijk gezag hing aan een zijden draadje
2.2. Cyrillus en Methodius
2.2.1. kerstening Centraal-Europa
2.2.2. uitvinders cyrillisch schrift
2.3. beeldenstorm
2.3.1. iconoclasten
2.3.1.1. de keizer verbood de aanbidding van beeldtenissen en iconen van Christus en heiligen
2.3.2. iconodoulen
2.3.2.1. het volk en vele monniken bleven iconen vereren
2.3.2.2. de paus mengt zich vanuit het westen in deze oosterse machtsstrijd en kiest kamp voor de iconodoulen
2.3.2.2.1. breuk tussen de paus (W) enerzijds en de Oost-Romeinse keizer en de patriarch van Byzantium anderzijds
2.4. Oosters Schisma (1054 n.C.)
2.4.1. splitsing van de christelijke kerk
2.4.1.1. Grieks-orthodoxe kerk
2.4.1.1.1. orthodoxie = recht-gelovigheid
2.4.1.2. Latijnse kerk
2.4.2. theologische disputen
2.4.2.1. Filioque-kwestie
2.4.2.1.1. onenigheid over de hoedanigheid van Christus
2.4.2.2. azymenkwestie
2.4.2.2.1. gedesemd/ongedesemd brood tijdens de eucharistie?
3. Situering in de tijd
3.1. van 395 (definitieve splitsing Romeinse Rijk) tot 1453 (val Constantinopel)
3.2. Het ORR kon de invallen van de Germaanse stammen weerstaan
4. Troeven van het Byzantijnse rijk (bestond 1000 jaar!)
4.1. Goede ligging van Byzantium
4.1.1. Economisch
4.1.1.1. aan de Bosporus, doorgang naar de Zwarte Zee
4.1.1.2. Draaischijf tussen Oost en West
4.1.2. Militair
4.1.2.1. 4 stadsomwallingen
4.1.2.1.1. goed verdedigbaar
4.1.2.2. havenketting
4.2. stevige machtspositie van de Oost-Romeinse keizer (= basileus)
4.2.1. Uitgebreide administratie
4.2.1.1. ambtenaren vormen een goed controleerbaar informatienetwerk
4.2.2. keizer = rechtstreekse vertegenwoordiger van God op aarde
4.2.2.1. God regeert op aarde door de handelingen van de keizer
4.2.2.1.1. theocratie
4.2.2.2. in de persoon van de keizer wordt de hoogste kerkelijke macht verenigd met de hoogste wereldlijke macht
4.2.2.2.1. caesaropapisme
4.2.3. sterk leger
4.3. eenheid van rechtspraak
4.3.1. Codex Justinianus
4.3.1.1. Handleiding voor juristen en rechters in alle uithoeken van zijn rijk
4.3.1.2. inhoud
4.3.1.2.1. Samenvatting van het Romeins Recht
4.3.1.2.2. Novellae (nieuwe wetten)
4.3.1.3. nadruk op de almacht van de keizer
5. cultuur
5.1. mozaïeken
5.2. iconen
5.2.1. heilige schilderkunst
5.2.1.1. schilderijen worden vereerd alsof de beeldtenissen ook werkelijk de levende heiligen zijn
5.3. basileken
5.3.1. koepelkerken
5.3.1.1. San Vitalebasiliek (Ravenna)
5.3.1.2. San Marco basiliek (Venetië)
5.3.1.3. Hagia Sofia (Istanbul)
5.3.1.3.1. lange tijd de grootste kerk in de christelijke wereld
5.3.1.3.2. omgevormd tot moskee na de machtsovername van de Turken (1453)
5.3.2. grondplan in de vorm van een Grieks kruis
5.4. hippodroom
5.4.1. paardenbeelden
5.4.1.1. door kruisvaarders meegevoerd naar Venetië (boven ingang van de San-marcobasiliek
5.4.1.2. door Napoleon opgesteld op de Arc du Carroussel (Louvre) te Parijs
5.5. De Tetrarchen
5.5.1. beeld geroofd tijdens de kruistochten en ingewerkt in de basiliek van San marco