1. Giá trị nhân đạo sâu sắc
1.1. Đi sâu vào tâm lí nhân vật, tâm lí con người,.
1.2. Rung động tinh tế.
1.3. Sự hồi sinh mãnh liệt.
1.4. Khát vọng mãnh liệt trái ngược với hiện thực phũ phàng.
2. Nghệ thuật
2.1. Khắc họa nhân vật sống động, chân thực.
2.2. Miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, sâu sắc.
2.3. Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình.
2.4. Nghệ thuật tả cảnh, kể chuyện rất thành công.
2.5. Giọng văn nhẹ nhàng, tinh tế
3. Nguyên nhân
3.1. Bức tranh mùa xuân và không khí ngày Tết -> Ấm áp, sinh động, mang đậm màu sắc văn hóa Tây Bắc.
3.2. Tiếng sáo cũng là một nét văn hóa của người Tây Bắc, nó gắn liền với tuổi trẻ hạnh phúc của Mị.
3.3. Men rượu -> Góp phần đẩy cảm xúc của Mị đến cao trào.
4. Diễn biến tâm trạng
4.1. Mùa xuân đến: Được miêu tả chi tiết.
4.1.1. Mị quan sát, ngắm nhìn cảnh vật, mùa xuân
4.1.1.1. Giác quan được đánh thức
4.2. Tiếng sáo xuất hiện
4.2.1. Ở đầu núi: Lấp ló, như rủ bạn đi chơi, đi tìm người yêu.
4.2.1.1. Mị thiết tha, nhẩm theo lời bài hát. Rất nhiều cảm xúc xáo trộn, hồi hộp, bâng khuâng, tâm hồn Mị dậy sóng
4.2.1.1.1. Mị uống rượu ừng ực từng bát, giải tỏa cảm xúc, nuốt đi nỗi hận của mình.
4.2.2. Ở đầu làng: văng vẳng, gần hơn, rõ hơn âm thanh mạnh hơn.
4.2.2.1. Mị hồi tưởng về quá khứ hạnh phúc, về tiếng sao, về người yêu.
4.2.2.1.1. Tâm trạng phơi phới trở lại
4.2.2.1.2. Ý thức về thời gian, về tuổi xuân
4.2.2.2. Mị nhận thức được mối quan hệ giữa mình và A Sử: Không có lòng nhưng vẫn phải ở với nhau.
4.2.2.2.1. Ý thức về hiện tại
4.2.2.2.2. Đau đớn, tuyệt vọng về thực tại, thân phận,
4.2.3. Ở ngoài đường: Lửng lơ, tỏ lời bài hát về tình yêu còn dang dở.
4.2.3.1. Mị không nghĩ đến cái chết nữa, xắn mỡ cho vào đèn.
4.2.3.1.1. Khơi dậy ánh sáng.
4.2.4. Ở trong lòng: Rập rờn, hối thúc.
4.2.4.1. Mị sửa soạn đi chơi.
4.2.5. Ở lúc bị trói: Mị bị trói bằng một sợi đay, treo tóc lên trần nhà.
4.2.5.1. Phản ứng:
4.2.5.1.1. Đứng im, không biết mình bị trói
4.2.5.1.2. Nghe thấy tiếng sáo
4.2.5.1.3. Vùng chạy, ý thức được mình bị trói, không bằng con ngựa.
4.2.5.2. Thời điểm cảm xúc đến cao trào nhất