1. Wielkie romantyczne kreacje w literaturze europejskiej
1.1. Faust i Werter (Goethego)
1.2. Giaur (Byrona)
1.3. Konrad Wallenrod, Gustaw-Konrad, Jacek Soplica (Mickiewicza)
1.4. Kordian (Słowackiego)
1.5. Hrabia Henryk (Krasińskiego)
2. Pojęcia związane z epoką
2.1. Irracjonalizm – przekonanie, że świat można (i trzeba) poznawać za pomocą pozarozumowych środków takich, jak: wiara, intuicja, przeczucie, uczucia, wizje. Po „Romantyczność” Adama Mickiewicza.
2.2. Mistycyzm - wiara w kontakt z siłami pozaziemskimi. Termin ten został zaczerpnięty ze średniowiecza, jednak oznaczał wtedy kontakt człowieka z Bogiem. Romantycy rozszerzyli to pojęcie, uważając, że człowiek może kontaktować się ze światem nierealnym za pomocą snu, wizji, odczuć. Po „Romantyczność” Adama Mickiewicza.
2.3. Historyzm – głębokie zainteresowanie historią, która staje się dla romantyków kopalnią wiedzy źródłem inspiracji artystycznych. Po wiersze Cypriana Kamila Norwida.
2.4. Gotycyzm – pewna odmiana historyzmu, gotycyzm to zainteresowanie gotykiem, a więc średniowieczem (połączyć to należy z tajemniczością, mrocznością) Po Wichrowe wzgórza Emily Brontë.
2.5. Tajemniczość – jest główną domeną świata przedstawionego w romantycznych utworach literackich. Realizuje się na poziomie czasu (akcja utworów rozgrywa się często w nocy, kiedy jest ciemno), miejsca (zazwyczaj są odludne, sprzyjające kontemplacji, będące samotnią bohatera romantycznego) i postaci (nietypowe, o których czytelnik nic nie wie, a poznaje ich historię stopniowo). Po Ballady i romanse Adama Mickiewicza.
2.6. Fantastyka - za Szekspirem literatura romantyczna uwielbia elementy fantastyczne, a więc np.: zamiana kobiety w ryby, postacie duchów zmarłych mężów, zjawy, kobiety-syreny, itp. Po Ballady i romanse Adama Mickiewicza.
2.7. Orientalizm – fascynacja romantyzmu kulturą Wschodu. Chodzi tu w szczególności o kulturę arabską, muzułmańską. Po Sonety krymskie Adama Mickiewicza, Giaur George'a Byrona.
2.8. Ludowość – fascynacja kulturą ludu, ludową moralnością (Ballady i romanse, Dziady część II i IV Adama Mickiewicza), twórczością, językiem, obyczajami. Wszystko to stało się w romantyzmie inspiracją literacką.
2.9. Indywidualizm - jest jednym z podstawowych wyróżników człowieka romantyzmu. Indywidualista to człowiek osamotniony, wyobcowany, natchniony (najczęściej poeta), niezależny, wolny, mający poczucie własnej wyjątkowości i niezależności.
2.10. Profetyzm – profeta to ten, kto przewiduje przyszłość, jest jasnowidzem, prorokiem. To ęcie łączy się naturalnie z romantycznym indywidualizmem i frenezją (Zygmunt Krasiński; Nie-Boska komedia).
2.11. Frenezja – to szał, zapał i namiętność w ukazywaniu świata przedstawionego. Frenezja prowadziła do posługiwania się motywami szaleństwa, zbrodni, okropności.
2.12. Szekspiryzm – tak nazywała się romantyczna fascynacja dziełami Szekspira, czyli tego, który wprowadził elementy tajemniczości i grozy do literatury oraz złamał konwencje antyczne w dramacie. Po Balladyna Juliusza Słowackiego.
2.13. Byronizm – postawa, która narodziła się z fascynacji angielskim pisarzem Byronem i jego bohaterami. Są oni najczęściej samotni, zbuntowani, skłóceni ze sobą i światem, przeżywają nieszczęśliwą (czyli niemożliwą w realizacji) miłość.
2.14. Werteryzm – kolejna postawa, której pierwowzorem był główny bohater powieści Goethego, Werte Był on mężczyzną nieszczęśliwie zakochanym, cierpiącym na tzw. chorobę wieku (weltschmerz), ból istnienia, czuł się osamotniony, rozczarowany życiem i światem.
3. Wieszcz - poeta natchniony, poeta prorok. Trójca romantycznych wieszczów: A. Mickiewicz, J. Słowacki, Z. Krasiński.
4. Przykłady literatury romantycznej w Europie
4.1. Literatura niemiecka
4.1.1. Romantyzm niemiecki miał charakter metafizyczno-cudowny. W Niemczech po roku 1800 napór romantyczny zaczyna się wycofywać, w kulturze dochodzą do głosu tendencje racjonalistyczne, realistyczne i katolickie.
4.1.2. Johann Wolfgang Goethe -Największy poeta tzw. okresu "burzy i naporu", a potem romantyzmu w Niemczech. Jego poezja wywarła ogromy wpływ na literaturę europejską. Jego dzieła to m.in. "Cierpienia młodego Wertera" "Faust” "Prometeusz" "Wezwanie do Neapolu“ "Król Efów" "Uczeń czarnoksiężnika" "Herman i Dorota".
4.2. Literatura angielska
4.2.1. Romantyzm angielski charakteryzował się zwrotem do życia codziennego, autentycznych przeżyć i związanych z nimi uczuć człowieka.
4.2.2. George Gordon Byron - największy twórca romantyzmu angielskiego, a z całą pewnością i europejskiego. Jego życie naznaczone było skandalami, licznymi romansami, kontaktami z innymi wielkimi romantykami, podróżami. Najważniejsze utwory to: "Wędrówki Childe Harolda" "Giaur” „Korsarz" "Don Juan" "Manfred" "Kain"
4.3. Literatura francuska
4.3.1. We Francji romantyzm doszedł w pełni do głosu dopiero pod koniec lat 20., wcześniej pojawiły się jego ślady w poezji, a także w krytyce i twórczości. Cechą charakterystyczną romantyzmu francuskiego stał się rozwój powieści realistycznej i powieści. Druga fala romantyzmu we Francji pojawiła się w latach 40., a cechowała ją fantastyka i cudowność.
4.3.2. Victor Hugo - był poetą, pisarzem, dramaturgiem romantyzmu francuskiego. Powieści: "Katedra Marü Panny w Paryżu" "Nędznicy". Poezja liryczna: "Ody i ballady" "Llegenda wieków". Sztuki teatralne: "Cromwell" "Król się bawi" "Lukrecja Borgia" "Marya Tudo"
5. Ramy czasowe
5.1. Polska: 1822 - 1864r.
5.1.1. A. Mickiewicz „Ballady i romanse”
5.1.2. Powstanie styczniowe - kląska.
5.2. Europa: 1789 - 1849r.
5.2.1. Rewolucja francuska
5.2.2. Wiosna Ludów
6. łac. „romanticus” - niezwykły.
6.1. Zainteresowanie tym, czego nie można objąć umysłem.
7. Cechy romantyzmu
7.1. Mistycyzm, fantastyka
7.2. Indywidualizm
7.3. Konflikt jednostki i społeczeństwa
7.4. Historycyzm, ludowość
7.5. Tragizm
7.6. Konieczność oddania życia za ojczyznę
8. Wielcy romantycy
8.1. Adam Mickiewicz (1798-1855)
8.2. Juliusz Słowacki (1809-1849)
8.3. Cyprian Kamil Norwid (1821-1883)
8.4. Zygmunt Krasiński (1812-1859)
9. Gatunki charakterystyczne dla romantyzmu
9.1. Powieść poetycka
9.1.1. Gatunek łączący dwa rodzaje literackie: epikę oraz lirykę. Twórcą tego gatunku był George Byron w utworach „Giaur” „Korsarz”.
9.1.2. Cechy
9.1.2.1. Luźna kompozycja
9.1.2.2. Inwersja czasowa
9.1.2.3. Obecność bohatera bajronicznego
9.1.2.4. Regularny wiersz
9.1.2.5. Narrator ujawniający swoje uczucia
9.1.2.6. Liryczne dygresje
9.1.2.7. Sceneria egzotyczna bądź historyczna
9.2. Dramat romantyczny
9.2.1. Dramat romantyczny to najważniejsza z romantycznych form literackich. Łączy niemal wszystkie rodzaje literackie ze wszystkimi rodzajami sztuki. Przez wielu uważany jest za niesceniczny, gdyż odwołuje się raczej do wyobraźni czytelnika niż oczu widza. Charakteryzuje się: zerwaniem z klasyczną zasadą trzech jedności: akcja rozgrywa się w wielu przestrzeniach, które przemierzamy, podążając za bohaterem; czas akcji często rozciąga się na przestrzeni kilku lat, podobnie jest z samą akcją, w dramacie mamy do czynienia z wielością wątków.
9.3. Ballada
9.3.1. gatunek synkretyczny, łączący w sobie cechy liryki (nastrojowość, emocjonalność), epiki (fabuła, narrator) i dramatu (dialogi, akcja), którego tematem są niezwykłe wydarzenia.
9.4. Poemat dygresyjny
9.4.1. odmiana poematu epickiego powstała w epoce romantyzmu. Utwór wierszowany, o charakterze fabularnym, o luźnej, fragmentarycznej kompozycji, najczęściej związanej prowadzącym cały tekst motywem podróży bohatera, a czasem również wątkiem romansowym.
10. Pierwszoplanowe tematy polskiego romantyzmu.
10.1. Wolność ojczyzny i bunt przeciwko zaborcom
10.2. Miłość romantyczna (poświęcona zwykle dla ojczyzny)
10.3. Mesjanizm narodowy i jednostkowy
10.4. Misja poety i poezji
10.5. Umiłowanie pejzażu polskiego
11. Najważniejsze dzieła epoki
11.1. Trzy dramaty romantyczne: „Dziady”, „Kordian”, „Nie-Boska komedia”
11.2. Powieść poetycka - „Konrad Wallenrod”
11.3. Komedia - „Śluby panieńskie”
11.4. Epopeja szlachecka - „Pan Tadeusz”
12. Typy bohaterów
12.1. Bajroniczny - Giaur, Konrad Wallenrod, Gustaw
12.1.1. Skłócony ze światem
12.1.2. Tajemniczy
12.1.3. Kieruje się emocjami
12.1.4. Dumny
12.1.5. Dyktator
12.1.6. Cierpi, jest szalony
12.1.7. Skłonny do zbrodni
12.2. Werterowski - Werter
12.2.1. Marzyciel
12.2.2. Melancholik
12.2.3. Poetyzuje świat
12.2.4. Pesymista
12.2.5. Altruista
12.3. Faustowski - Faust
12.3.1. Bohater ewolucyjny
12.3.2. Dąży do poznania prawdy
12.3.3. Skłócony ze światem
12.3.4. Irracjonalista
12.3.5. Zawsze osiąga swój cel
12.4. Polski - Konrad z III cz. Dziadów
12.4.1. Poeta, samotnik, indywidualista
12.4.2. Patriota
12.4.3. Buntuje się przeciwko Bogu
12.4.4. Wieszcz
12.4.5. Jego losy kończą się tragicznie
12.4.6. Bohater ewoluujący