Дауысты дыбыстар
by Асемай Ахметова
1. Жақтың қатысына қарай
1.1. Ашық: а,ә,о,ө,е,э
1.1.1. Жақтың кең ашылуы арқылы жасалады
1.2. Қысаң: и,ы,і,ү,ұ,у
1.2.1. Жақтың тар ашылуы арқылы жасалады
2. Емлесі
2.1. Ж,ш,й - "а" әріпі "ә" болып айтылады, "а"болып оқылады
2.2. Араб, парсы сөздерінде "а" - "ә" болып айыталады
2.3. О,ө,ұ,ү,ә - буын талғайтын дыбыстар, сөз басында жазылады
2.3.1. Біріккен сөздерде екінші буында
2.3.2. Араб, парсы сөздерінде екінші буында
2.3.3. о - орыс тілінен енген сөздердің соңында кездеседі
3. Тілдің қатысына қарай
3.1. Жуан: а,о,ұ,ы,у
3.1.1. Тілдің ұшы кейін тартылып, үсті дөңестенуі арқылы жасалады
3.2. Жіңішке: ә,ө,е,ү,и,і,э
3.2.1. Тілдің ұші ілгері созылып жіңішкеруі арқылы жасалады
4. Еріннің қатысына қарай
4.1. Еріндік: о,ө,ұ,ү,у
4.1.1. Еріннің дөңгеленіп алға қарай созылуы арқылы жасалады
4.2. Езулік: а,ә,е,ы,і,и,э
4.2.1. Езудің кейін тартылуы арқылы жасалады