BORDERLİNE KİŞİLİK BOZUKLUĞU

1. Nedir?

1.1. Borderline Kişilik Bozukluğu (BKB), genç erişkinlik döneminde başlayan, aşırı dürtüsellik, duygulanımda ve kişiler arası ilişkilerde dengesizlik, benlik algısında yetersizlik ve terkedilmeye karşı aşırı hassasiyet ile karakterize bir sendromdur

2. Belirtileri

2.1. Borderline kişilik bozukluğu, DSM-IV-TR’ye göre aşağıdaki tanı ölçütlerinden en az beşinin (veya daha fazlasının) bulunduğu durumlarda konulmaktadır:

2.2. Terk edilmekten kaçınmak için çılgınca çaba gösterme

2.3. Gözünde aşırı büyütme ve yerin dibine sokma uçları arasında giden, tutarsız ve gergin kişiler arası ilişkiler

2.4. Kimlik karmaşası

2.5. Kendine kötülüğü dokunacak en az iki dürtüsellik (para harcama, cinsellik, madde kötüye kullanımı, güvensiz araç kullanma vb.)

2.6. Yineleyici intihar davranışları, girişimleri ya da göz korkutmalar

2.7. Duygulanımda tutarsızlık

2.8. Süreğen bir boşluk duygusu

2.9. Uygunsuz yoğun öfke, öfke denetiminde güçlük

2.10. Zorlanmayla ilişkili gelip geçici kuşkucu düşünceler ya da ağır çözülme belirtileri.

3. Nedenleri

3.1. Borderline kişilik bozukluğuna neden olan durumlar tam olarak aydınlatılamamış olsa da bazı faktörlerin varlığı, bu rahatsızlığın gelişimine katkıda bulunur.

3.1.1. Genetik temellerin hastalık gelişiminde rol oynadığı düşünülür. Çünkü birinci derece yakınlarında borderline kişilik bozukluğu olan kişilerin, bu hastalığa sahip olma riski artmıştır.

3.1.2. Hastalığın gelişimini daha iyi anlamak için yapılan çalışmalarda, sağlıklı bir kişi ile borderline hastası bir kişinin beyinleri arasında yapısal ve işlevsel birtakım farklılıklara rastlanmıştır. Ancak bu farklılıkların hastalık ile arasındaki ilişki henüz tam anlamıyla kurulamamıştır.

3.1.3. Sosyal, kültürel ve sosyal etkenler de hastalık gelişiminde etkili oluyor olabilir. Borderline kişilik bozukluğuna sahip kişiler arasında çocuk döneminde ihmal, taciz, terk edilme gibi olaylar yaşayanların sayısı oldukça fazladır. Erken yaşta karşılaşılan bu travmalar da hastalık gelişiminde rol oynayabilir.

4. Komplikasyonlar

4.1. Sürekli işini kaybetme veya değiştirme

4.2. Eğitimini tamamlayamama

4.3. Tutuklanma, hapse girme gibi hukuki problemler yaşama

4.4. Çatışmalı ilişkilere sahip olma, evlilikte sorun yaşama, boşanma

4.5. Kendine zarar verme ve bu duruma bağlı olarak hastane yatışı

4.6. Yıpratıcı ilişkilerde bulunma

4.7. Riskli davranışlar sonucu plansız gebelik, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, trafik kazaları, kavgaya karışma gibi durumların içerisinde yer alma

4.8. İntihar etme girişiminde bulunma ve yaşamı sonlandırma olarak sayılabilir.

5. Tedavi

5.1. Diyalektik davranış terapisi

5.2. transferans odaklı psikoterapi

5.3. şema terapi

5.4. Kognitif analitik terapi

5.5. bireysel psikoterapi

5.6. grup tedavisi

5.7. çift ve aile terapisi

5.8. hastahanede tedavi

6. Görülme Sıklığı

6.1. Borderline kişilik bozukluğu genel popülasyonda %2, ayaktan hasta izleme birimlerinde %10 ve yatan hastalarda %20 oranında görülmekte, kişilik bozuklukları içinde oranı %30 ile %60 arasında değişmektedir. Kadınlarda erkeklerden üç kat fazla oranda görülmektedir. Hastalık sırasında ortaya çıkan özkıyım nedeniyle ölüm oranının %6.7-8.5 arasında değiştiği bildirilmektedir.

7. Tanı Koyma

7.1. Hastalığın teşhisi için öncelikli olarak uzman psikolog ya da psikiyatr hastayla yaşadığı semptomlarla ilgili kapsamlı bir görüşme yapar ve çeşitli testler uygular.

7.2. Diğer olası semptom nedenlerinin ekarte edilmesine yardımcı olabilecek dikkatli ve kapsamlı bir tıbbi muayene yapılır.

7.3. Ailenin tıbbi geçmişinde herhangi bir akıl hastalığı öyküsü olup olmadığı araştırılır.

7.4. Doğum öyküsünden başlayarak çocukluk, ergenlik yaşantıları, meslek ve iş hayatındaki çatışmalar, evlilik ve ilişki öyküsü, anne-baba ve çevreyle ilişkiler, ilgi ve hobiler, kültürel ve dini faktörler ve cinsel yaşam ile ilgili konular görüşmenin gelişimsel ve sosyal öykü kısmıdır. Motor etkinlik, konuşma, duygudurum, duygulanım, düşünce içeriği, düşünce süreci, algı bozuklukları ruhsal durum muayenesinde ele alınan temel işlevlerdir. Bu sayede organik ve psikolojik zeminli ruhsal sorunlar, hastaneye yatma ihtiyacı olup olmadığı, intihar riski gibi birçok probleme isabetle yaklaşılabilir. Ayrıca genetik ve biyolojik özellikler de gözden kaçırılmamış olur.

7.5. Son olarak da kişinin toplumsal uyumunda, düzenli iş tutabilmesinde, ilişkilerinde süreklilik sağlayabilmesinde önemli bozulmaların uzun süre bulunması durumunda bir kişilik bozukluğundan bahsedilebilir.