1. TÜKETİM ÖDÜNCÜ SÖZLEŞMESİ (386-392)
1.1. TANIMI:
1.1.1. Ödünç verenin bir miktar parayı ya da tüketilebilen bir şeyi ödünç alana devretmeyi üstlendiği, ödünç alanın da aynı nitelikte ve miktarda şeyi geri vermeyi üstlendiği sözleşmedir.
1.2. HULUKİ NİTELİĞİ:
1.2.1. iVAZSIZDIR.
1.2.2. EKSİK İKİ TARAFA BORÇ YÜKLEYEN BİR SÖZLEŞME
1.2.3. RIZAİ
1.2.4. KULLANDIRMA BORCU DOĞURAN
1.2.5. ŞEKLE TABİ OLMAYAN
1.2.5.1. tüketici kredileri bakımında yazılı şekil aranır.
1.2.6. SÜREKLİ EDİMLİ BİR SÖZLEŞMEDİR.
1.3. UNSURLARI:
1.3.1. ÖDÜNÇ VERİLECEK BİR MİKTAR PARA YA DA TÜKETİLEBİLEN BİR ŞEY
1.3.1.1. O ŞEYİN ASLINDAN ZİYADE DEĞERİ KULLANILIR.
1.3.2. ÖDÜNÇ KONUSU ŞEYİN MÜLKİYETİNİN GEÇİRİLMESİ
1.3.2.1. tASARRUF YETKİSİ İÇİN O ŞEYİN MÜLKİYETİNİN KENDİNDE OLMASI GEREKİR.
1.3.2.2. BU SAYEDE KİRA SÖZ. VE KULLANIM ÖDÜNCÜ SÖZ. AYRILIR.
1.3.3. ÖDÜNÇ ALANIN ŞEYİN AYNI NİTELİK VE MİKTARDAKİ BENZERİNİN İADESİNİ ÜSTLENMESİ
1.3.3.1. TÜKETİLDİİĞİNDEN AYNISI VERİLEMEZ.
1.3.3.2. DEĞER DEĞİŞİMLERİ ÖNEMSİZDİR. 1 METRE KUMAŞSA ONU VERMELİ DEĞERİNİ DEĞİL.
1.3.3.3. TARAFLAR FAİZ KARARLAŞTIRIRSA BU SÜB. ESASLI NOKTA İLE SÖZ. TAM İKİ TARAFA BORÇ YÜKLER HALE GELİR.
1.3.4. TARAFLARIN ANLAŞMASI
1.4. TÜKETİM ÖDÜNCÜ VERENİN BORÇLARI:
1.4.1. ÖDÜNÇ KONUSU ŞEYİN MÜLKİYETİ VE ZİLYETLİĞİNİ DEVİR BORCU:
1.4.1.1. doğrudan zilyetlik devri söz konusudur.
1.4.1.2. teslim etmezse temerrütten itibaren başlayan 6 aylık bir zamanaşımı süresi var (TBK 389)
1.4.1.2.1. hem ödünç veren hem de ödünç alan için geçerli
1.4.1.3. Kural olarak ödünç alan şeyi almazsa alacaklı temerrüdüne düşer ancak faiz kararlaştırılmışsa borçlu temerrüdü söz konusu olur.!!!!!!
1.4.2. ÖDÜNÇ VERENİN TEKEFFÜL BORCU(AYIP VE ZAPTTAN SORUMLULUK)
1.4.2.1. Faiz kararlaştırılmadıysa tekeffül borcu yoktur sadece varsa ağır kusurundan sorumlu olacaktır. (TBK 114)
1.4.2.2. Faiz kararlaştırılmışsa tekeffül borcu doğar, hafif kusurlardan da sorumlu olabilecektir.
1.4.2.2.1. Tekeffül borcu kusursuz sorumluluktur. Genel hükümlerce??
1.5. TÜKETİM ÖDÜNCÜ ALANIN BORÇLARI:
1.5.1. ÖDÜNÇ KONUSU ŞEYİ KABUL ETME BORCU:
1.5.1.1. Bu borç faiz kararlaştırılmamışsa yoktur.
1.5.2. ÖDÜNÇ KONUSU ŞEYİN EŞİT MİKTAR VE BENZERİNİ GERİ VERME BORCU:
1.5.2.1. Aynı miktar ve nitelikteki olması gerekir. Aynı değeri aranmaz.
1.5.2.2. Birebir aynısını vermek zorundadır. Zira misli eşya telef olmaz.
1.5.2.3. Para yerine kıymetli evrak veya ticari mallar verilirse buna ilişkin emredici TBK 391 hükmü uygulanır.
1.5.2.3.1. Malın teslim edildiği yer ve zamandaki borsa ya da piyasa değerine göre hesaplanır.
1.5.2.4. Burada kabul etmeye ilişkin 6 aylık zamanaşımı süresi değil 10 yıllık genel zamanaşımı süresi geçerlidir.
1.5.3. FAİZ ÖDEME BORCU:
1.5.3.1. Aksi belirtilmedikçe yıllık olarak ödenir.
1.5.3.2. Konusu para olan şeyler için de tüketilebilen şeyler için de kararlaştırılabilir.
1.5.3.3. Faizin iki kaynağı olabilir.
1.5.3.3.1. Hukuki İşlem(Tüketim Ödüncü sözleşmesi)
1.5.3.3.2. Kanun
1.5.3.4. Buradaki faiz anapara faizidir. Temerrüt faizi zaten kanundan doğar kararlaştırılması gerekmez.
1.5.3.5. Taraflar faiz ödeneceği konusunda anlaşmış fakat oranı konusunda anlaşmamışlarsa süb. esaslı noktada anlaşılamamış olur ve söz. kurulmaz.
1.5.3.5.1. O zaman Faiz oranı üzerinde anlaşın ya da
1.5.3.5.2. Faiz üzerinde konuşup oran üzerine hiç konuşmayın.
1.6. SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİ:
1.6.1. OLAĞAN SEBEPLERLE SONA ERME:
1.6.1.1. SÜRENİN SONA ERMESİ
1.6.1.1.1. Belirli süreli olarak kararlaştırılmışsa
1.6.1.2. SÜRENİN DOLMASINDAN ÖNCE ÖDEME YAPILMASI
1.6.1.2.1. Ödünç alan aldığı şeyin eşit miktar ve niteliğindeki benzerini geri verirse söz. sona erer.
1.6.1.2.2. Faiz kararlaştırılmışsa faizin tamamı ödenmeli aksi halde sona ermez.
1.6.1.3. SÖZ. FESHİ
1.6.1.3.1. Fesih bildiriminden belli bir süre geçtikten sonra söz. sona ereceği kararlaştırılmışsa bu sürenin sonunda söz. sona erer.
1.6.1.3.2. Fesih bildirimi ile söz. derhal sona ereceği kararlaştırılmışsa fesih bildirimi ile sona erer.
1.6.1.3.3. Önemli sebeplerle fesih gündeme gelebilir. Bu halde taraflardan biri için söz. çekilmez hale gelmişse süre dolmadan söz. sona erdirilebilir.
1.6.2. KANUNİ SONA ERME:
1.6.2.1. TBK 392 gereği Ödünç veren verdiği şeyi geri istedikten sonra 6 hafta beklemeden dava yoluyla şeyi alamaz. hafta bekledikten sonra iadeyi isteyebilir.
2. KULLANIM ÖDÜNCÜ SÖZLEŞMESİ (379-385)
2.1. TANIM:
2.1.1. Ödünç verenin bir şeyin karşılıksız olarak kullanılmasını ödünç alana bıraktığı ve ödünç alanın da o şeyi kullandıktan sonra geri vermeyi üstlendiği sözlemedir.
2.2. HUKUKİ NİTELİĞİ:
2.2.1. İVAZSIZDIR
2.2.2. EKSİK İKİ TARAFA BORÇ YÜKLER
2.2.2.1. çünkü geri verme edimi ödünç verme ediminin tam karşılığı değil ondan sonra
2.2.3. KULLANDIRMA BORCU DOĞURUR
2.2.4. RIZAİ BİR SÖZLEŞMEDİR
2.2.4.1. taraf anlaşması yeterli
2.2.4.2. şeyin teslimi gerekmez
2.2.5. SÜREKLİ EDİMLİ BİR SÖZLEŞMEDİR
2.2.6. ŞEKLE TABİ DEĞİLDİR
2.2.6.1. ödünç konusu taşınmaz olsa bile şekil aranmaz
2.3. UNSURLARI
2.3.1. KULLANMA KONUSU ŞEY YA DA HAK
2.3.1.1. kullanmakla tükenmeyecek bir mal olmalı
2.3.1.2. ferden belirlenmiş bir mal olmalı (parça mal)
2.3.2. KARŞILIKSIZ KULLANMA
2.3.2.1. karşılık olursa kira söz. olur
2.3.3. TARAFLARIN ANLAŞMASI
2.3.3.1. taraflar iade konusunda da anlaşmalı aksi halde bağışlama söz. olur.
2.4. KULLANIM ÖDÜNCÜ VERENİN BORÇLARI:
2.4.1. SÖZ. KONUSU MALI KARŞILIKSIZ DEVRETME VE SÜRESİ BOYUNCA ONUN ZİLYETLİĞİNDE BULUNDURMA BORCU
2.4.1.1. buna aykırılık halinde TBK 112 uyarınca tazminat sorumluluğu doğar.
2.4.1.2. borçlu her kusurundan değil ağır kusurlarından sorumludur.
2.4.1.3. Borçlu Ayıp ve Zapttan sorumlu olmayacaktır.
2.4.2. ÖDÜNÇ ALANIN YAPTIĞI GİDERLERİ ÖDEME BORCU
2.4.2.1. Borç kapsamındaki giderler olağan üstü nit. giderlerdir.
2.4.2.2. Yapılan olağanüstü masraf ödün veren kişinin de yararına olmalı.
2.4.2.3. Yapılmayan gider için Ödünç verene başvurulamaz.
2.5. KULLANIM ÖDÜNCÜ ALANIN BORÇLARI:
2.5.1. ÖDÜNÇ KONUSU MALI ÖZGÜLENEN AMACA UYGUN KULLANMA BORCU:
2.5.1.1. 3 gün dedi ise 5 gün kullanmayacak/ şehir içi dedikye şehir dışında kullanmayacak.
2.5.1.2. Aksi halde hasar oluşmuşsa bunlardan sorumlu olur.
2.5.2. BAKIM VE KORUMA BORCU:
2.5.2.1. zorunlu ve faydalı giderleri yapmak zorundadır. Bunları ödünç verenden isteyemez.
2.5.3. ÖDÜNÇ KONUSUNU ŞEYİ GERİ VERME BORCU:
2.5.3.1. Belli bir iş veya süre için alınmışsa işin tamamlanması ya da sürenin bitimi ile geri verilmelidir.
2.5.4. NOT: Ödünç alan birden fazla kişi ise ödünç aldıkları şeyden müteselsilen sorumlu olurlar.
3. SÖZ. SONA ERMESİ:
3.1. SÜRENİN DOLMASIYLA
3.2. DÜRÜSTLÜK KURALINA UYARAK İSTEDİĞİ ZAMAN ÖDÜNÇ VEREN SONA ERDİREBİLİR
3.3. ÖDÜNÇ VERENİN FESİH HAKKI VARSA
3.3.1. söz. aykırı kullanım varsa
3.3.2. önceden bilinmeyen sebeple mala kendisinin bizzat ihtiyacı olursa
3.3.3. ödünç alan ölürse bildirim yapılmadan söz. sona erer. (Ödünç veren ölseydi mirasçıları söz. tarafı olurdu.)