1. Sự ra đời, bản chất, chức năng của nhà nước XHCN
1.1. Sự ra đời
1.1.1. Khát vọng về một xã hội công bằng, dân chủ, bình đẳng và bác ái xuất hiện từ lâu trong lịch sử. Xuất phát từ nguyện vọng của nhân dân lao động muốn thoát khỏi sự áp bức bất công và chuyên chế, ước mơ xây dựng một xã hội dân chủ, công bằng và giá trị con người được tôn trọng, phát triển tự do
1.1.2. Nhà nước XHCN ra đời là kết quả của cuộc cách mạng do giai cấp vô sản và nhân dân lao động tiến hành dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
1.1.3. Nhà nước XHCN là một kiểu nhà nước mà ở đó, sự thống trị chính trị thuộc về giai cấp công nhân, do cách mạng XHCN sản sinh ra và có sứ mệnh xây dựng thành công CNXH, đưa nhân dân lao động lên địa vị làm chủ trên tất cả các mặt của đời sống xã hội trong một xã hội phát triển cao - XHCN.
1.2. Bản chất
1.2.1. Về chính trị
1.2.1.1. Nhà nước XHCN mang bản chất của giai cấp công nhân. Trong XHCN, giai cấp vô sản là lực lượng giữ vị trí thống trị về chính trị. Tuy nhiên, có sự khác biệt về chất so với sự thống trị
1.2.1.2. Do đó, nhà nước XHCN là đại biểu cho ý chí chung của người dân lao động.
1.2.2. Về kinh tế
1.2.2.1. Nhà nước XHCN chịu sự quy định của cơ sở kinh tế là chế dộ sở hữu xã hội về tư liệu sản xuất chủ yếu
1.2.2.2. Do đó, không còn tồn tại quan hệ sản xuất bóc lột
1.2.3. Về văn hóa - xã hội
1.2.3.1. Nhà nước XHCN được xây dựng trên nền tảng tinh thần là lý luận chủ nghĩa Mác Lênin và những giá trị văn hóa tiến bộ của nhân loại, mang bản sắc riêng của dân tộc.
1.2.3.2. Sự phân hóa giữa các giai cấp, tầng lớp từng bước được thu hẹp và bình đẳng trong việc tiếp cận các nguồn lực và cơ hội để phát triển.
1.3. Chức năng
1.3.1. Phạm vi tác động
1.3.1.1. Chức năng đối nội
1.3.1.2. Chức năng đối ngoại
1.3.2. Lĩnh vực tác động
1.3.2.1. Chức năng chính trị
1.3.2.2. Chức năng kinh tế
1.3.2.3. Chức năng văn hóa - xã hội
1.3.3. Tính chất quyền lực
1.3.3.1. Chức năng giai cấp
1.3.3.2. Chức năng xã hội
2. Mối quan hệ giữa dân chủ XHCN và nhà nước XHCN
2.1. Một là, Dân chủ XHCN là cơ sở, nền tảng cho việc xây dựng và hoạt động của nhà nươc XHCN.
2.1.1. Chỉ trong xã hội dân chủ XHCN, người dân mới có đủ điều kiện cho việc thực hiện ý chí cuẩ mình thông qua việc lựa chọn những người đại diện cho quyền lợi chính đáng của mình vào bộ máy nhà nước, đồng thời khai thác và phát huy sức mạnh trí tuệ của nhân dân cho hoạt dộng của nhà nước
2.1.2. Nền dân chủ XHCN sẽ kiểm soát hiệu quả quyền lực của nhà nước, ngăn chặn sự tha hóa của quyền lực nhà nước, đửa ra khỏi cơ quan nhà nước những người thực hiện công cụ không đáp ứng yêu cầu về phẩm chất, năng lluwjc, lợi ích của nhân dân nhằm trành thành quyền lực và phục vụ lợi ích của một nhóm người.
2.2. Hai là, Nhà nước XHCN trở thành công cụ quan trọng cho việc thực thi quyền làm chủ của người dân
2.2.1. Nhà nước XHCN nằm trong nền dân chủ XHCN là phương thức thể hiện và thực hiện dân chủ
2.2.2. Trong hệ thống chính trị XHCN, nhà nước là thiết chế có chức năng trực tiếp nhất trong việc thể chế hóa và tổ chức thực hiện nhưng yêu cầu dân chủ chân chính của nhân dân. Cũng là công cụ sắc bén nhất trong cuộc đấu tranh, là thiết chế tổ chức có hiệu quả xây dựng xã hội mới, là công cụ hữu hiệu để vai trò lãnh đạo Đẳng trong qua trình xây dựng CNXH được thực hiên.