1. ภูมิปัญญาท้องถิ่น
1.1. หมายถึง
1.1.1. หมายถึง ความรู้ ความเชื่อ และทักษะที่สืบทอดกันมาจากบรรพบุรุษในท้องถิ่น ใช้ในการดำเนินชีวิตและแก้ปัญหาในสภาพแวดล้อมเฉพาะถิ่น เช่น การแพทย์แผนไทย การเกษตรพื้นบ้าน หรือหัตถกรรม
1.2. ปี่พาทย์
1.2.1. เครื่องดนตรีประเภทเครื่องตีและเครื่องลม ใช้ในวงดนตรีไทย เช่น ปี่ ช่อม และฆ้อง โดยปกติจะใช้ในงานพิธีหรือการแสดงของไทย
1.3. ละครนอก
1.3.1. การแสดงที่มีเรื่องราวจากวรรณคดีหรือประวัติศาสตร์ไทย เล่นในโรงละคร โดยมีการแสดงสอดแทรกการร้องและการเต้น ประชาชนทั่วไปในสมัยก่อนไม่สามารถชมได้
1.4. ละครใน
1.4.1. การร้องและเต้นในลักษณะพื้นบ้าน มักจะเป็นเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับความรักและชีวิตประจำวัน มักจะเล่นในงานเทศกาลหรือการรวมกลุ่มชุมชน ประชาชนทั่วสามารถรับชมได้
1.5. หุ่นกระบอก
1.5.1. การแสดงที่ใช้หุ่นไม้หรือหุ่นหนังในการเล่าเรื่องโดยการควบคุมจากด้านหลังของเวที
1.6. ลิเกทรงเครื่อง
1.6.1. มีการสวมเครื่องแต่งกายที่หรูหรา โดยมีการร้องเพลงและการแสดงในรูปแบบละครคล้ายๆ การแสดงเชิดชูความเป็นไทย
1.7. รำเพลงช้า-เพลงเร็ว
1.7.1. การรำที่แบ่งออกเป็นสองประเภทตามจังหวะ เพลงช้าจะมีท่วงทำนองสง่างาม ส่วนเพลงเร็วมีจังหวะเร็วและท่ารำที่มีความสนุกสนาน
1.8. แม่ท่ายักษ์-ลิง
1.8.1. การแสดงที่ใช้การทำท่าทางและเครื่องแต่งกายเหมือนสัตว์ เช่น ยักษ์หรือสัตว์อื่นๆ เพื่อเสริมความสนุกสนานในการแสดง
1.9. หนังประโมทัย
1.9.1. เน้นการเล่าเรื่องผ่านการแสดงบทพูดและดนตรี การใช้ตัวละครในการเล่าเรื่องที่มีลักษณะเฉพาะ
1.10. ผ้ายก
1.10.1. ผ้าที่มีลวดลายยกขึ้นเป็นลายทางหรือเป็นลวดลายเฉพาะ ใช้ในการทำเครื่องแต่งกายในงานพิธีหรืองานสำคัญ
1.11. ผ้ามัดหมี่
1.11.1. ลวดลายที่เกิดจากการมัดและย้อมให้เป็นลายต่างๆ ซึ่งเป็นการทำผ้าที่มีลวดลายสวยงามและมักจะใช้ในงานประดับตกแต่งหรือเครื่องแต่งกาย
1.12. การหล่อพระพุทธรูป
1.12.1. แบบไทยประเพณี
1.12.1.1. ใช้เทคนิคทำแม่พิมพ์และหล่อด้วยโลหะหรือวัสดุอื่นๆ
1.12.2. ทำแม่พิมพ์
1.12.2.1. สร้างแม่พิมพ์จากดินหรือวัสดุที่ทนร้อนแล้วเทโลหะลงไป
1.12.3. หล่อเหล็ก
1.12.3.1. ใช้เหล็กหลอมเหลวในการหล่อพระพุทธรูป
1.13. ตำนานพระแก้วมรกต
1.13.1. พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ที่มีมรกตเป็นวัสดุหลักและถูกนำจากอินเดียมายังไทย ก่อนตั้งอยู่ที่วัดพระแก้วในกรุงเทพฯ
1.14. ตำนานพระเจ้าห้าพระองค์
1.14.1. มีบทบาทสำคัญในการสร้างราชอาณาจักรและการปกครองในไทย
1.15. เครื่องจักรสานไม้ไผ่
1.15.1. การทำงานหัตถกรรมจากไม้ไผ่ เช่น เสื่อ กระติบข้าว โดยใช้เทคนิคการสานที่ประณีตและแข็งแรง
1.16. เรือนไทยพื้นบ้านดั้งเดิม
1.16.1. บ้านไม้ยกพื้นสูง หลังคามุงจากหรือวัสดุธรรมชาติ มีการแบ่งพื้นที่เป็นสัดส่วนและตกแต่งด้วยลวดลายไม้สลัก
1.17. เรือกอและ
1.17.1. เรือที่สร้างจากไม้ แข็งแรงและออกแบบเพื่อการเดินทางในน้ำ ใช้ขนส่งสินค้าและเดินทางในแม่น้ำหรือทะเล
1.18. ช่างแทงหยวก
1.18.1. ผู้ที่มีความชำนาญในการใช้หยวก (ก้านกล้วย) ทำงานหัตถกรรม เช่น ที่นอน หวาย หรือภาชนะ
1.19. ตำราเลขยันต์
1.19.1. ตำราที่ใช้เลขและสัญลักษณ์ในการสร้างเครื่องรางหรือพิธีกรรม เสริมโชคลาภและป้องกันภัย
2. ศาสนาและความเชื่อในสังคมไทย
2.1. ความเชื่อในสังคมไทย
2.1.1. ความหมาย
2.1.1.1. มีการผสมผสานระหว่างพุทธศาสนา พราหมณ์-ฮินดู และความเชื่อเรื่องผี ชาวไทยยึดถือหลักธรรมทางศาสนา ควบคู่ไปกับพิธีกรรม
2.1.2. ไสยศาสตร์กับคนไทย
2.1.2.1. ความเชื่อเรื่องผี เทวดา ฤกษ์ยาม เครื่องรางของขลัง เวทมนตร์ และโชคลาง
2.1.2.2. เพื่อป้องกันภัย รักษาโรค และเสริมโชคลาภ ซึ่งยังคงมีอิทธิพลในวิถีชีวิตประจำวัน
2.2. ศาสนา
2.2.1. ศาสนาในสังคมไทยมีหลากหลาย เช่น พุทธศาสนา อิสลาม และคริสต์ศาสนา
2.2.1.1. มีบทบาทสำคัญในการสั่งสอนหลักธรรมและจริยธรรม
2.2.2. พิธีกรรมในสังคมไทย
2.2.2.1. การแสดงออกถึงความเชื่อทางศาสนา ตั้งแต่เกิดจนตาย เช่น พิธีบวช งานศพ
2.2.3. ความเชื่อในศาสนา
2.2.3.1. ผสมผสานระหว่างศาสนาพุทธ ความเชื่อเรื่องผี และความเชื่อทางพราหมณ์-ฮินดู ที่ยังคงมีอิทธิพลต่อการดำเนินชีวิต
2.2.4. ศาสนาพุทธ
2.2.4.1. ส่วนใหญ่เป็นชาวพุทธนิกายเถรวาท ศาสนาพุทธมีอิทธิพลต่อวัฒนธรรมและประเพณีไทยอย่างมาก
2.2.5. ศาสนาอิสลาม
2.2.5.1. ชาวมุสลิมในไทยส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลามนิกายสุหนี่
2.2.6. ศาสนาคริสต์
2.2.6.1. โดยส่วนใหญ่เป็นนิกายโรมันคาทอลิกและโปรเตสแตนต์ มีบทบาทด้านการศึกษาและการกุศลในประเทศ
2.2.7. ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู
2.2.7.1. มีอิทธิพลต่อราชสำนักและพิธีสำคัญในไทย
3. ประวัติศาตร์การเมืองการปกครอง
3.1. สมัยสุโขทัย
3.1.1. ยุคแรก ปกครองแบบพ่อขุน
3.1.2. ยุคกลาง ปกครองแบบจักรวรรดิ
3.1.3. ยุคปลาย ปกครองแบบธรรมราชา
3.2. สมัยอยุธยา
3.2.1. รับแนวคิดทฤษฎีเทวสิทธิ์
3.2.2. กษัตริย์ถูกมองว่าเป็นสมมติเทพและการปกครองรวมศูนย์
3.2.2.1. แบ่งอำนาจเป็น 4 กรม (เวียง วัง คลัง นา) ในการจัดการส่วนกลาง
3.3. สมัยธนบุรีและรัตนโกสินทร์
3.3.1. ระบบการปกครองยังคงยึดตามแบบอยุธยา
3.3.2. สมัยรัชกาลที่ 5 มีการปฏิรูปการปกครองใหม่ แบ่งเป็นส่วนกลาง ภูมิภาค และท้องถิ่น
3.3.2.1. มีการจัดตั้งกระทรวงเพิ่มขึ้นเป็น 12 กระทรวง
3.3.2.2. มีเสนาบดีเป็นผู้บังคับบัญชา
3.3.2.3. การจัดระบบมณฑลเทศาภิบาล เพื่อเพิ่มความมั่นคงและเอกภาพของประเทศ
3.3.2.4. ผลของการเปลี่ยนแปลง
3.3.2.4.1. ใช้รัฐธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราวในปี 2475
3.3.2.4.2. รัฐธรรมนูญถาวรในเดือนธันวาคมของปีเดียวกัน
4. ศิลปวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณีไทย
4.1. ศิลปวัฒนธรรม
4.1.1. หมายถึง ผลงานสร้างสรรค์และรูปแบบการดำเนินชีวิตที่สะท้อนความคิด ความเชื่อ และวิถีชีวิตของคนในสังคม รวมถึงดนตรี การแสดง ภาพวาด และสถาปัตยกรรม
4.2. ขนบธรรมเนียม
4.2.1. เป็นกฎเกณฑ์หรือระเบียบที่คนในสังคมปฏิบัติตามมาอย่างยาวนาน โดยมักเกี่ยวข้องกับความประพฤติ การแต่งกาย และการปฏิสัมพันธ์ทางสังคม
4.3. ประเพณี
4.3.1. คือกิจกรรมหรือพิธีกรรมที่ปฏิบัติตามต่อเนื่องกันในสังคม โดยมีจุดประสงค์เพื่อเฉลิมฉลองเหตุการณ์สำคัญ เช่น วันปีใหม่ สงกรานต์ หรืองานบวช
4.3.2. เทศกาลและประเพณี
4.3.2.1. ภาคเหนือ
4.3.2.1.1. ประเพณียี่เป็ง
4.3.2.1.2. ประเพณีใส่บาตรเทียน
4.3.2.2. ภาคอีสาน
4.3.2.2.1. ประเพณีบุญบั้งไฟ
4.3.2.2.2. ประเพณีบุญกระธูปออกพรรษา
4.3.2.3. ภาคกลาง
4.3.2.3.1. ประเพณีรับบัว (โยนบัว)
4.3.2.3.2. ประเพณีไทยทรงดำ
4.3.2.4. ภาคใต้
4.3.2.4.1. ประเพณีชักพระ
4.3.2.4.2. ประเพณีสารทเดือนสิบ
5. ภาษาและวรรณคดีไทย
5.1. ภาษา
5.1.1. ต้นกำเนิด
5.1.1.1. กลุ่มภาษาไท-กะได
5.1.2. อิทธิพล
5.1.2.1. บาลี,สันสกฤต,เขมร,จีน
5.1.3. ลักษณะ
5.1.3.1. ภาษาไทย
5.1.3.1.1. มี 5 เสียงวรรณยุกต์
5.1.3.1.2. ไม่มีการผันรูปตามเพศหรือพจน์
5.1.3.1.3. ใช้ลำดับคำเป็นตัวบ่งบอกหน้าที่ของคำในประโยค
5.1.3.1.4. มีพยัญชนะ สระ และวรรณยุกต์ในการประกอบเสียง
5.1.3.2. ภาษาไทยปัจจุบัน
5.1.3.2.1. มี 5 เสียงวรรณยุกต์
5.1.3.2.2. ไม่มีการผันรูปตามเพศหรือพจน์
5.1.3.2.3. ใช้ลำดับคำเป็นตัวบ่งบอกหน้าที่ของคำในประโยค
5.1.3.2.4. รับอิทธิพลจากภาษาต่างประเทศ เช่น บาลี สันสกฤต อังกฤษ และจีน
5.2. วรรณคดีไทย
5.2.1. ความสำคัญ
5.2.1.1. สะท้อนวัฒนธรรม วิถีชีวิต ความเชื่อ และประวัติศาสตร์ของสังคมไทย
5.2.1.2. แหล่งรวมภูมิปัญญา ค่านิยม และศิลปะการประพันธ์ที่ส่งเสริมความภาคภูมิใจในเอกลักษณ์ของชาติไทย