Футбол
by Меруерт Бексейіт
1. Әлем чемпионаты Футболдан бірінші Әлем чемпионаты 1930 жылы Уругвайда өтті. Турнирдің жеңімпазы да Уругвай болды. FIFA Әлем чемпионаты — ең ірі спорттық іс-шаралардың бірі. 2018 жылы Ресейде өткен чемпионатты шамамен 3,5 миллиард адам тамашалады
1.1. 2014 жылдан бастап Әлем чемпионаттарында VAR (Video Assistant Referee) жүйесі қолданылды. Ол даулы сәттерде төрешілерге көмек көрсету үшін енгізілді;
1.2. Футболдың ең ұзақ матчтарының бірі 1981 жылы ойнаған. Ол 65 сағат 1 минутқа созылған. 149-0 есебі — футбол тарихындағы ең үлкен жеңіс. Бұл 2002 жылы Мадагаскарда тіркелген
2. Заманауи футболдың пайда болуы
2.1. Заманауи футбол Англияда 19 ғасырда пайда болды;
2.2. 1863 жылы Лондонда Англия футбол қауымдастығы (Football Association) құрылды. Сол жылы алғашқы ресми футбол ережелері жасалып, ойын кәсіби түрде дами бастады. Бұл күн заманауи футболдың ресми туған күні болып есептеледі;
2.3. Футболдың алғашқы ережелерін жасаған Эбенизер Кобб Морли футболдың «әкесі» деп саналады;
3. Қазіргі футбол жұлдыздары
3.1. Лионель Месси — Аргентина ұлттық құрамасының аңызы және 2022 жылғы Әлем чемпионатының жеңімпазы;
3.2. Криштиану Роналду — Португалия ойыншысы, бес дүркін «Алтын доп» иегері;
3.3. Неймар, Мбаппе, Хааланд сияқты жас таланттар қазіргі футболдың жарқын жұлдыздары;
4. Футбол — әлемдегі ең танымал спорт түрі. Оны 200-ден астам елде ойнайды
5. Қазақстандағы футбол
5.1. Қазақстан құрамасы халықаралық футболға 1992 жылы қосылды;
5.2. Ең танымал қазақстандық клубтардың бірі — “Қайрат” (Алматы). Ол 1954 жылы құрылған;
5.3. Қазақстан 2002 жылы UEFA құрамына өтті және қазіргі таңда Еуропа елдеріне қарсы ойнап жүр;
6. Футболдың шығу тарихы
6.1. Футболдың нақты бір адамның атымен немесе бір жылы шыққанын айту қиын, өйткені оның бастапқы нұсқалары ежелден бері түрлі мәдениеттерде ойнап келген. Алайда, заманауи футболдың негізі қаланған уақыт пен елі белгілі;
6.2. Ежелгі Қытай: Б.з.д. 3-2 ғасырларда Қытайда “Цу Цзю” (Cuju) деп аталатын ойын пайда болды. Бұл ойын футболдың ең ерте түрлерінің бірі деп есептеледі. Ойыншылар дөңгелек допты аяқпен теуіп, белгілі бір аймаққа жеткізуге тырысқан. Рим империясы: Римде “Харпастум” деп аталатын ойын ойнаған, ол да футболға ұқсас болған. Жапония: “Кемари” деп аталатын ойын жапон дәстүрінде бар, онда ойыншылар допты аяқпен ұстап тұруға тырысқан;
6.3. Mission Statement
7. Қызықты рекордтар
7.1. Пеле (Бразилия) футбол тарихындағы ең танымал ойыншылардың бірі. Ол 3 рет Әлем чемпионатын (1958, 1962, 1970) жеңіп алған жалғыз ойыншы;
7.2. Неміс ойыншысы Мирослав Клозе Әлем чемпионаттарында ең көп гол соққан ойыншы (16 гол)
7.3. Роналдиньо 2005 жылы Nike жарнамасында допты 4 рет қатарынан қақпаға тигізіп, интернетте бірінші болып 1 миллион қаралым жинаған бейнероликке себеп болды;