บทเรียนสำเร็จรูป

1. ความหมาย

1.1. บทเรียนสำเร็จรูป หมายถึง บทเรียนที่ผู้สอนจัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้ผู้เรียนเรียนรู้ด้วยตนเอง ผู้เรียนสามารถศึกษา ค้นคว้า และประเมินผลการเรียนด้วยตนเองตามขั้นตอนที่กำหนดไว้ผู้เรียนสามารถศึกษา ค้นคว้า และประเมินผลการเรียนด้วยตนเองตามขั้นตอนที่กำหนดไว้

2. ส่วนประกอบของบทเรียนสำเร็จรูป

2.1. คำชี้แจง/คำแนะนำในการศึกษาด้วยบทเรียนฉบับนั้น

2.2. แนวคิด

2.3. วัตถุประสงค์ที่ต้องการให้เกิดจากการศึกษาบทเรียนสำเร็จรูป

2.4. เนื้อหาเรียงลำดับจากง่ายไปยาก

2.5. แบบฝึกหัด/คำถาม เพื่อทบทวนความเข้าใจในเนื้อหาที่ได้ศึกษา พร้อมเฉลย

2.6. แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน

2.7. เฉลยแบบทดสอบ

3. หลักการเรียนรู้ด้วยบทเรียนสำเร็จรูปจุดมุ่งหมายของบทเรียนสำเร็จรูป

3.1. เพื่อให้ผู้เรียนสามารถประกอบกิจกรรมการเรียนรู้ด้วยตนเองอย่างเต็มความสามารถ โดยครูคอยให้คำแนะนำช่วยเหลือเมื่อผู้เรียนมีปัญหา

3.2. เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ไปตามลำดับขั้น จากง่ายไปหายาก

3.3. เพื่อให้ผู้เรียนสามารถประเมินตนเอง และทราบถึงพัฒนาการในการเรียนรู้ของตนเอง

3.4. เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความภาคภูมิใจ เมื่อประสบความสำเร็จในการเรียนรู้

4. จุดมุ่งหมายของบทเรียนสำเร็จรูปจุดมุ่งหมายของบทเรียนสำเร็จรูป

4.1. ผู้เรียนได้ปฏิบัติกิจกรรม หรือมีส่วนร่วมในการปฏิบัติกิจกรรม

4.2. ผู้เรียนได้ประเมินตนเอง และรู้คำตอบได้ทันที

4.3. มีการเสริมแรงให้ผู้เรียนเกิดความภาคภูมิใจเมื่อสามารถปฏิบัติได้ถูกต้อง และมีความพยายามที่จะแก้ไขส่วนที่บกพร่อง

4.4. ผู้เรียนได้เรียนรู้ไปที่ละลำดับ จากง่ายไปยากตามศักยภาพและความสามารถของ แต่ละคน

5. ลักษณะของบทเรียนสำเร็จรูป

5.1. ผู้เรียนได้ปฏิบัติกิจกรรม หรือมีส่วนร่วมในการปฏิบัติกิจกรรม

5.2. ผู้เรียนได้ประเมินตนเอง และรู้คำตอบได้ทันที

5.3. มีการเสริมแรงให้ผู้เรียนเกิดความภาคภูมิใจเมื่อสามารถปฏิบัติได้ถูกต้อง และมีความพยายามที่จะแก้ไขส่วนที่บกพร่อง

5.4. ผู้เรียนได้เรียนรู้ไปที่ละลำดับ จากง่ายไปยากตามศักยภาพและความสามารถของ แต่ละคน

6. กระบวนการผลิตและพัฒนาบทเรียนสำเร็จรูป

6.1. 1. ขั้นวางแผน (Planning) 2. ขั้นการผลิต (Production) 3. ขั้นการทดลองต้นฉบับ (Prototype testing) 4. ขั้นทดลองใช้จริง

7. ชนิดของบทเรียนสำเร็จรูปชนิดของบทเรียนสำเร็จรูป

7.1. บทเรียนสำเร็จรูปแบบเส้นตรง (Linear Programme)

7.2. บทเรียนสำเร็จรูปแบบสาขา (Branchine Programme)

7.3. บทเรียนสำเร็จรูปแบบสาขา (Branchine Programme)

8. เครื่องมือที่ใช้ในการหาประสิทธิภาพของบทเรียนสำเร็จรูป

8.1. แบบฝึกหัด

8.2. แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน

9. ลักษณะที่สำคัญของบทเรียนสำเร็จรูป

9.1. เนื้อหาของบทเรียนถูกแบ่งออกเป็นหน่วยเล็กๆ เรียกว่า “กรอบ” (Frame) และแต่ละกรอบมีคำอธิบาย และคำถามต่อเนื่องกันไป เพื่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจหน่วยย่อยถัดไป

9.2. การเขียนเนื้อหาในแต่ละกรอบ บางกรอบจะพาดพิงไปถึงกรอบที่ผู้เรียนได้ศึกษามาก่อนแล้ว ทั้งนี้เพื่อเป็นการทบทวนบทเรียนให้เข้าใจยิ่งขึ้น

9.3. ผู้เรียนมีส่วนร่วมและตอบสนองในกิจกรรมต่างๆที่จัดไว้ในแต่ละกรอบ

9.4. ผู้เรียนค่อยๆเรียนทีละกรอบ เรียงลำดับต่อเนื่องกันไป

9.5. การตอบของผู้เรียนได้รับการเสริมแรง (Reinforcement ) โดยการทราบคำตอบทันที

9.6. ผู้เรียนมีโอกาสเรียนด้วยตนเอง ไม่กำหนดเวลา การศึกษาบทเรียนจึงขึ้นอยู่กับระดับสติปัญญา และความสามารถ ของผู้เรียนแต่ละคน

10. ข้อดี

10.1. นักเรียนมีโอกาสเรียนด้วยตนเอง, ฝึกให้รู้จักเป็นคนมีความรับผิดชอบ และดำเนินไปตามความสามารถของตน คล้ายกับนักเรียนได้มีโอกาสเรียนกับครูแบบตัวต่อตัว

10.2. นักเรียนมีโอกาสเรียนด้วยตนเอง, ฝึกให้รู้จักเป็นคนมีความรับผิดชอบ และดำเนินไปตามความสามารถของตน คล้ายกับนักเรียนได้มีโอกาสเรียนกับครูแบบตัวต่อตัว

10.3. ช่วยกระตุ้นให้นักเรียนอยากเรียนเพราะมีการเร้าให้ตอบและมีกำลังใจเมื่อตอบถูก

10.4. สนองความสามารถและความแตกต่างระหว่างนักเรียน

10.5. เป็นการแก้วิธีการศึกษาในปัจจุปัน ปัญหาขาดเเคลนครู

11. ข้อบกพร่อง

11.1. ไม่อาจใช้แทนครูได้โดยสิ้นเชิง เพราะนักเรียนยังต้องการคำชี้แจง แนะนำจากครูอยู่อีกมาก

11.2. เนื้อหาวิชาบางวิชาที่ต้องการผลสนองตอบในแง่ความคิด เช่น เรียงความจะใช้ไม่ได้ผล

11.3. การที่นักเรียนมีความแตกต่างระหว่างบุคคลนั้น นักเรียนเก่งอาจทำเสร็จไว้ก่อนแล้ว หรือเคยศึกษาล่วงหน้าไว้ก่อนจะไม่มีอะไรทำอีก ทำให้เบื่อหน่าย

11.4. บทเรียนสำเร็จรูป เป็นสิ่งที่ครูสร้างขึ้น ย่อมไม่วิเศษไปกว่าครู บทเรียนบางบทก็ไม่สนองให้เกิดผลตามวัตถุประสงค์