พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ของอาณาจักรธนบุรี

1. การเมืองการปกครอง

1.1. ปราบชุมนุมต่างๆเพื่อความเป็นปึกแผ่น

1.1.1. ชุมนุงเจ้าพระฝาง

1.1.2. ชุมนุมพิมาย

1.1.3. ชุมนุมสุกี้นายกอง

1.1.4. ชุมนุมพระยาพิษณุโลก

1.1.5. ชุมนุมเจ้านครศรีธรรมราช

1.2. ยึดรูปแบบการปกครองตามสมัยอยุธยาตอนปลาย

1.2.1. หัวเมืองชั้นใน

1.2.2. หัวเมืองชั้นนอก(เมืองพระยามหานคร)

1.2.3. หัวเมืองประเทศราช

1.3. ตอนปลายสมัยเกิดกบฏพระยาสรรค์

2. เศรษฐกิจ

2.1. มีการแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจที่กำลังเผชิญ เช่น ซื้อข้าวสารแจกราษฎรที่อดอยาก ปราบปรามโจรผู้ร้ายที่ปล้นสะดมราษฎร เป็นต้น

2.1.1. สภาพเศรษฐกิจตกต่ำ ขาดแคลน มีโจรปล้นสะดม

2.1.1.1. เก็บภาษีจากพ่อค้า แล้วนำเงินเหล่านั้นมาแก้ปัญหาเศรษฐกิจ

2.1.2. แก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าโดยการซื้อข้าวมาแจก

2.1.3. แก้ไขปัญหาระยะยาวโดยการให้ข้าราชการทำนาปีละ 2 ครั้ง ข้าราชและพลเรือนจับหนูมาส่งกรมนครบาย ส่งเสริมพ่อค้าโดยเฉพาะจีน

3. สังคม

3.1. เป็นสังคมศักดินา

3.2. มีโครงสร้างทางสังคม ประกอบด้วย พระมหากษัตริย์ พระบรมศานุวงศ์ ขุนนาง ไพร่ และทาส

3.2.1. พระมหากษัตริย์เป้นประมุขสูงสุด ทรงเป็นสมตติเทพตามความเชื่อของศาสนาพราหมณ์-ฮินดู

3.2.2. พระบรมศานุวงศ์ หรือบรรดาเจ้านายเป็นเครือญาติของกษัตริย์ มีศักดินาแตกต่างกันไปตามฐานะ

3.2.3. ขุนนาง มีศักดินา 400 ไร่ขึ้นไป ได้รับยศ ราชทินนามและตำแหน่ง

3.2.4. ไพร่ คือราษฎรที่ต้องสังกัดมูลนายเพื่อถูกเกณฑ์แรงงานให้กับราชการ มีศักดินา 10-25 ไร่

3.2.5. ทาส คือ บุคคลที่ขาดอิสระเสรีและสิทธิในตนเอง ต้องตกเป็นของนายเงินจนกว่าจะได้รับการไถ่ตัว มีศักดินา 5 ไร่

4. ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ

4.1. มีความสัมพันธ์หลายลักษณะ ทั้งนี้เพื่อประโยชน์ด้านความมั่นคงและเศรษฐกิจเป็นสำคัญ

4.1.1. ความสัมพันธ์กับรัฐที่อยู่ใกล้เคียง ส่วนใหญ่เป็นการปกป้องอาณาจักร เช่น กับพม่า ล้านนา เป็นต้น

4.1.2. ความสัมพันธ์กับดินแดนอื่นๆในเอเชีย ส่วนใหญ่เป็นการค้าขาย โดยเฉพาะกับจีน

4.1.3. ความสัมพันธ์กับชาติตะวันตก ค้าขายอาวุธ