การสู่ขวัญล้านนา

1. ของเรียกขวัญ

1.1. บายศรีสู่ขวัญ

1.1.1. มีลูกบายศรี 10 ลูกต่อ 1 ช่อบายศรี

1.1.2. โดยส่วนใหญ่ทำ 5 ช่อบายศรี

1.1.3. ถ้าแบบดั้งเดิมจะมี 32 ลูกบายศรีต่อ 1 ช่อบายศรี

1.2. ไก่ต้มปกติ1คนใช้2ตัว ถ้าเป็นสู่ขวัญพระจะใช้ไข่

1.3. ข้าวต้มมัดหรือขนมไทย

1.4. ด้ายสีขาว

1.4.1. 9 เส้น

1.4.2. ความยาว 1 ศอก

1.5. เสื้อผ้า

1.6. กระจก

1.7. หวี

1.8. เครื่องสำอาง

1.9. เครื่องประดับ

1.10. ข้าวเปลือก

1.11. น้ำใส่ขวด

1.12. แก้วน้ำ

1.13. ข้าวเหนียวสุก

1.14. ด้ายผูกโคนขัน

2. หมอสู่ขวัญ

2.1. ต้องเป็นบุคคลที่สังคมให้ความเคารพนับถือทั้งคุณวุฒิและวัยวุฒิ

2.2. อายุประมาณ 50 ปีขึ้นไป

2.3. ต้องรักษาศีล 8 หรืออย่างน้อยก็ต้องรักษาศีล 5 ข้อ

2.4. งดเว้นอบายมุขทั้งหลาย

2.5. มีบุคลิกดี เสียงดี ท่วงทีวาจาน่าเคารพเชื่อถือ

2.6. ท่องบทสู่ขวัญ ได้น่าฟัง

3. ขันครู,ขันตั้ง

3.1. เทียน 4 คู่

3.2. ใบพลู 4 ใบ

3.3. หมาก 4 คำ

3.4. ข้าวสาร

3.5. ผ้าขาวผ้าแดงเย็บติดกันประมาณฝ่ามือ

3.6. เหล้าขาว 1 ขวด

3.7. ดอกไม้ 4 ดอก

3.8. เงิน 50,100

4. ขวัญ

4.1. ผม หรือขนที่ขึ้นเวียนเป็นก้นหอยมีทั้งเวียนซ้าย และเวียนขวา

4.2. สิ่งที่ไม่มีตัวตน เชื่อกันว่ามีอยู่ในชีวิตคนตั้งแต่เกิด ถ้าอยู่กับตัวก็เป็นสิริมงคล.

4.3. มิ่งมงคล, สิริ, ความดี.

4.4. ลายเส้นที่วนเป็นก้นหอยในงานจิตรกรรม ใช้แทนผม หรือขนเช่น ในรูปราชสีห์ หรือลิง เป็นต้น.

5. ความสำคัญของการสู่ขวัญ

5.1. เป็นประเพณีอย่างหนึ่งของคนไทย ด้วยความเชื่อที่ว่า ทุกคนเกิดมาพร้อมกับสิ่งนามธรรมอย่างหนึ่งที่เรียกกันว่า “ขวัญ” ซึ่งมีหน้าที่รักษาประคับประคองชีวิตและติดตามเจ้าของไปทุกหนแห่ง การทำพิธีสู่ขวัญจึงเป็นการเชิญขวัญที่หนีหายไปให้เข้ามาอยู่กับตัว และเชื่อว่าเป็นการส่งเสริมพลังใจให้เข้มแข็ง พิธีบายศรีสู่ขวัญเป็นประเพณีสำคัญอย่างหนึ่งของชาวเหนือ ซึ่งเป็นประเพณีที่นิยมจัดขึ้นกันแทบทุกโอกาส ไม่ว่ามูลเหตุของการจัดจะเป็นเรื่องดีหรือไม่ดี เช่น ใช้รับขวัญคนป่วย รับแขกบ้านแขกเมือง สมโภช ใช้ในพิธีบวชนาค พิธีแต่งงาน

6. ขั้นตอน

6.1. ไปหาฤกษ์สู่ขวัญจากหมอสู่ขวัญ

6.2. เจ้าภาพจัดแต่งพานบายศรี โดยผู้เฒ่าผู้แก่ในแต่ละท้องถิ่นจะเป็นผู้แนะนำและช่วยทำให้

6.3. ไปเชิญหมอสู่ขวัญ

6.4. เมื่อหมอสู่ขวัญมาถึงงานเจ้าภาพต้องออกไปต้อนรับและพามานั่งบริเวณที่จะจัดพิธีสู่ขวัญ

6.5. จากนั้นก็เริ่มพิธีโดยยกขันตั้งให้หมอสู่ขวัญเพื่อให้หมอสู่ขวัญขึ้นครู

6.6. จากนั้นเจ้าภาพก็จะทำการมอบพานบายศรีสู่ขวัญให้หมอสู่ขวัญจัดการ เรียกว่าการ อัพขัน

6.7. เริ่มสวดเรียกขัญ

6.8. เมื่อสวดคำเรียกขวัญได้ระยะหนึ่งหมอสู่ขวัญก็จะทำการหยิบข้าวเปลือกออกมาให้คนที่ถูกเรียกขวัญและให้คนที่ถูกเรียกขวัญทำการจัดข้าวเปลือกเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 4 เม็ด ถ้าได้ 8 กลุ่มพอดีก็จะทำการสวดจบการเรียกขวัญแต่ถ้าไม่ได้ 8 กลุ่มก็ต้องทำการสวดและหยิบข้าวเปลือกใหม่

6.9. โดยปดติหากหยิบข้าวเปลือกไม่สำเร็จเจ้าภาพจะต้องเรียกญาติพี่น้องหรือคนสนิทของคนที่ถูกเรียกขวัญหรือสิ่งของที่ใช้บ่อยๆมาอยู่ในพิธีเพราะเชื่อว่าขวัญของคนที่ทำพิธีไปอยู่กับบุคคลหรือสิ่งของอื่นยังไม่กลับมา

6.10. ทำอาหารเลี้ยงแขกที่มาร้วมงาน

6.11. ไปส่งหมอสู่ขวัญกลับ